Kan cannabis het risico op een cerebrovasculair accident (beroerte) verhogen?

Een bloeddrukmonitor en twee cannabisbladeren

Cannabisgebruik is met meerdere cerebrovasculair accidenten (CVA) oftewel beroertes in verband gebracht en kan bij iemand die er vatbaar voor is, ook de hart- en vaatziekten verergeren die tot een beroerte kunnen leiden. Er zijn echter ook sterke aanwijzingen dat cannabinoïdetherapie kan helpen bij het herstel na een beroerte.

Wat is een cerebrovasculair accident?

Een cerebrovasculair accident (CVA) is de officiële benaming voor een beroerte, een acute aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de hersenen wordt onderbroken of verstoord. Ongeveer 87% van alle beroertes is ischemisch, oftewel een herseninfarct. Dit wordt veroorzaakt door ischemie, waarbij de doorbloeding stopt, wat op zijn beurt meestal wordt veroorzaakt door een verstopping in de bloedsomloop, zoals arteriële embolie, atherosclerose of trombose. Een beroerte kan ook worden veroorzaakt door een bloeding in de bloedvaten van de hersenen, wat een hersenbloeding wordt genoemd.

Omdat de bloedtoevoer en dus de zuurstoftoevoer naar de getroffen delen van de hersenen tijdens een beroerte worden afgesneden, kunnen de getroffen delen niet meer normaal functioneren. Daardoor raken de neurologische en fysiologische functies van die hersendelen verstoord of stoppen helemaal. Afhankelijk van hoe lang de bloedtoevoer onderbroken wordt, kan deze schade onherstelbaar zijn.

Naarmate onze kennis over dit onderwerp toeneemt, ontwikkelen we nieuwe en betere therapieën, die sommige effecten van een beroerte kunnen verzachten of opheffen. Er wordt zorgvuldig onderzoek gedaan naar therapieën op basis van cannabis en cannabinoïden, omdat het bekend is dat ze neuroprotectieve vermogens hebben.

Prevalentie en risicofactoren

Een beroerte is een ernstige en slopende aandoening die wereldwijd jaarlijks 15 miljoen mensen treft. Het aantal patiënten blijft elk jaar toenemen. Door verwestering van de levensstijl komt de aandoening steeds meer voor in ontwikkelingslanden, terwijl de absolute prevalentie in de ontwikkelde wereld aan het afnemen is, maar er wel steeds meer gevallen zijn doordat de bevolking ouder wordt.

Een beroerte treft meestal oudere mensen en omdat de bevolking overal ter wereld steeds ouder wordt, neemt de druk op de gezondheidszorg toe. Naast ouderdom zijn andere factoren die iemand vatbaarder voor een beroerte maken onder andere een hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte, diabetes, ischemische hartklachten en tabaksgebruik. Hoge bloeddruk (hypertensie) wordt het sterkst met een verhoogde kans op een beroerte in verband gebracht.

Er zijn aanwijzingen dat cannabisgebruik de kans op een beroerte zowel bij mensen die er vatbaar voor zijn als bij anderszins gezonde jonge mannen kan verhogen, maar een oorzakelijk verband is nog niet met zekerheid aangetoond. Het aantal gevallen waarbij een beroerte met cannabis in verband kan worden gebracht, is beslist nog maar een heel klein deel van het totaal. Omdat het cannabisgebruik in veel landen echter aan het toenemen is, kan dat kleine aandeel wel groter worden.

Wie loopt een groter risico op een beroerte bij cannabisgebruik?

Kan wiet een beroerte veroorzaken? De meeste bestaande onderzoeken naar het onderwerp tonen aan dat de kans op een beroerte bij heel weinig cannabisgebruikers toeneemt. Uit een onderzoek uit 2018 blijkt echter dat dat aantal licht aan het stijgen is.

Daarnaast kan bij iemand die een bepaalde onderliggende aandoening heeft, cannabisgebruik de kans op een beroerte verhogen en in zeer zeldzame gevallen zelfs de directe aanleiding voor een beroerte zijn.

Een cannabisgebruiker met ischemische hartklachten, hypertensie of een cerebrovasculaire ziekte kan pijn op de borst, hartritmestoornissen en, in zeer zeldzame gevallen, een acuut hartinfarct krijgen. Na een hartinfarct heeft iemand in de maand daarna een sterk verhoogde kans op een beroerte. Een nieuw onderzoek (2018) waaraan meer dan een miljoen patiënten deelnamen, wees uit dat cannabisgebruikers die een hartinfarct hadden gehad en in het ziekenhuis waren opgenomen, minder risico liepen op atriumfibrillatie en ziekenhuissterfte vergeleken met patiënten die geen cannabis gebruikten.

Een patiënt met een cerebrovasculaire ziekte, zoals atherosclerose, kan ook een beroerte krijgen die wordt veroorzaakt door een cannabisgerelateerde verandering in de bloeddruk.

Meteen na het cannabisgebruik lijkt de kans op de symptomen het hoogst te zijn, maar binnen dertig minuten daalt het weer naar een bijna normaal niveau. Omdat THC een pijnstillend effect heeft, kan het pijn op de borst verhullen, waardoor een behandeling later gestart wordt.

CVA en cardiovasculaire gezondheid

Hart- en vaatziekten hangen nauw samen met de kans op een herseninfarct. Hoge bloeddruk (hypertensie) wordt op zichzelf vaak al als een cardiovasculaire aandoening beschouwd, omdat de aandoening het hart belast en verschillende complicaties tot gevolg kan hebben. De aandoening is ook een symptoom van vele andere cardiovasculaire ziekten. Hoge bloeddruk wordt echter als een onafhankelijke risicofactor beschouwd, vooral als het ‘primaire’ hypertensie betreft en er geen onderliggende oorzaak voor te vinden is.

Er zijn vele andere cardiovasculaire aandoeningen die de kans op een beroerte verhogen, waaronder ischemische hartklachten (steeds verder vernauwende bloedvaten), aan hoge bloeddruk gerelateerde hartziekten (een van de belangrijkste oorzaken van een aneurysma) en cerebrovasculaire ziekten (een groep ziekten, waaronder atherosclerose en TIA oftewel transient ischemic attack, waarbij de bloedvaten in en naar de hersenen worden aangetast).

Trombose en embolie

Trombose en embolie zijn twee andere belangrijke factoren, die allebei met verstopping van de bloedvaten te maken hebben. Bij trombose gaat het alleen om verstoppingen door een bloedpropje, die bovendien moeten voorkomen op de plaats waar het bloedpropje ontstaat. Bij een embolie kan het gaan om een bloedpropje, gasbel of vetdruppeltje en deze kan optreden in een deel van het lichaam dat ver verwijderd is van waar het probleem ontstaan is.

Een normaal bloedvat en een bloedvat met trombose

Veel van deze aandoeningen vormen niet alleen een direct risico, maar veroorzaken ook hypertensie, die ‘secundaire’ hypertensie wordt genoemd als het een symptoom van een bekende onderliggende aandoening is. Hierdoor wordt het risico nog groter. Rond de 30-40% van alle herseninfarcten heeft geen duidelijke onderliggende fysiologische oorzaak en in zo’n geval wordt het infarct ‘cryptogeen’ genoemd.

Het endocannabinoïdesysteem, cardiovasculaire gezondheid en beroerte

In verschillende onderzoeken is verondersteld dat er een verband bestaat tussen cannabisgebruik en een acuut hartinfarct. In een onderzoek dat in 2001 werd gepubliceerd, werd geconcludeerd dat de kans op een hartaanval voor een kleine groep vatbare mensen in de zestig minuten na het gebruik van cannabis 4,8 keer zo hoog is. Iemand die een hartaanval krijgt, heeft in de dertig dagen na het hartinfarct een verhoogde kans om een beroerte te krijgen.

Een anatomisch hart in een menselijk lichaam

Er wordt ook gedacht dat het roken van cannabis het gehalte carboxyhemoglobine in het bloed verhoogt, de snelheid vermindert waarmee zuurstof naar het hart wordt vervoerd, en de hartslag verhoogt, waardoor het hart harder moet werken. Deze bijwerkingen van cannabisgebruik zijn bekend, maar het verband tussen cannabisgebruik en een hartinfarct is nog niet helemaal vastgesteld en treft waarschijnlijk alleen mensen die in een bepaalde risicogroep vallen.

Overal in het cardiovasculaire systeem zijn CB1- en CB2-receptoren aanwezig die een rol spelen bij de regulatie van de cellulaire activiteit in de wanden van de bloedvaten. Er is gesuggereerd dat dit mechanisme misschien op de een of andere manier bijdraagt aan de ontwikkeling van atherosclerose, een andere belangrijke oorzaak van een herseninfarct.

De CB-receptoren, atherosclerose en trombose

Bij atherosclerose hopen witte bloedcellen, resten, cholesterol en vetzuren zich op de wanden van de slagader op. Zo’n opeenhoping vormt meestal een plakkaat, dat een plaque wordt genoemd. CB1-receptoren blijken voor te komen in bepaalde witte bloedcellen die macrofagen worden genoemd en die in vergevorderde plaques worden aangetroffen.

Vier arteriële muren met verschillende niveaus van atherosclerose

Het is niet bekend hoe dit precies werkt, maar onderzoekers hebben wel opgemerkt dat een patiënt met instabiele angina pectoris, oftewel onregelmatige pijn op de borst door ischemie van het hart, een aanmerkelijk hogere expressie van CB1- en CB2-receptoren vertoont in kransslagaderen die door atherosclerotische plaques zijn aangetast, dan een patiënt met stabiele angina pectoris.

Het is ook aangetoond dat de CB-receptoragonist ∆9-THC via de CB-receptoren bloedplaatjes activeert, wat leidt tot een verhoogde expressie van glycoproteïne IIb/IIIa, een eiwit dat in de bloedplaatjes zit. Uit een meta-analyse uit 2012 is gebleken dat dit dan weer factor VII activeert, een eiwit dat nauw verbonden is met trombogenese, de groei van bloedpropjes, doordat het de opeenhoping van de bloedplaatjes veroorzaakt.

Toch is het ook belangrijk om te erkennen dat in diezelfde meta-analyse werd vermeld dat in andere onderzoeken andere conclusies worden getrokken en er misschien zelfs gesuggereerd wordt dat cannabinoïden de opeenhoping van bloedplaatjes tegengaan.

Cannabis arteritis en herseninfarct

Daarnaast is geopperd dat cannabis de kans op een beroerte mogelijk door een iets ander proces verhoogt, namelijk door de speculatieve aandoening cannabis arteritis, die zeer op thromboangiitis obliterans oftewel de ziekte van Buerger lijkt. Deze ziekte is een bekend gevolg van langdurig tabaksgebruik.

Er wordt gedacht dat de voor deze ziekten typerende herhaaldelijke ontsteking van de bloedvaten mogelijk niet alleen in de perifere bloedvaten voorkomt, waar het vaak wordt aangetroffen, maar ook in de hersenen. Als deze ontsteking hevig genoeg is, kunnen de ontstoken delen de bloedtoevoer naar de hersenen blokkeren, wat tot een herseninfarct leidt.

Een vrouw met een septumpiercing die een gewricht door een pijp roken

Het is echter belangrijk om op te merken dat cannabis arteritis niet met zekerheid is aangetoond en bij veel onderzoeken naar deze ziekte werden mensen gebruikt die ook tabak gebruikten. In verschillende onderzoeken wordt ook een verband tussen cannabis en een herseninfarct beschreven, maar veel van deze onderzoeken zijn incompleet of bevatten fouten.

Cannabis in verband gebracht met beroertes

In Nieuw-Zeeland bleek uit een onderzoek onder 218 mensen die een herseninfarct of TIA hadden gehad, dat vijfentwintig van hen (15,6%) positief testten op cannabinoïden in de urine, vergeleken met slechts 8,1% van de controlegroep. Veel deelnemers gebruikten echter ook tabak en nadat de onderzoekers hiervoor gecorrigeerd hadden, konden ze zonder de tabak geen verband vaststellen.

Wolff e.a. hebben in een medisch-literatuuronderzoek 59 gevallen van beroerte gedocumenteerd, waarbij werd vermoed dat er een verband met cannabisgebruik was. In 83% van deze gevallen ging het om een herseninfarct. De gemiddelde leeftijd van deze 59 mensen was 33 jaar en er waren bijna vijf keer zoveel mannen als vrouwen.

Onderzoeken hebben geen verband aangetoond

Het bewijs dat cannabisgebruik de kans op een beroerte verhoogt, is over het algemeen indirect. Zo werd bijvoorbeeld in een gevalsanalyse door Wolff van zeventien patiënten met een herseninfarct die aan marihuana waren blootgesteld, een oorzakelijk verband bewezen door de afwezigheid van andere bekende risicofactoren, een tijdsverband tussen het cannabisgebruik en het begin van de symptomen, en de terugkeer van de symptomen bij hernieuwde blootstelling aan cannabis.

Een brein

Volgens het onderzoek van Wolff hadden langdurige gebruikers een grotere kans op een herseninfarct dan mensen die af en toe gebruikten. Bij veel van de beschreven gevallen vond de beroerte tijdens het cannabisgebruik of binnen dertig minuten erna plaats. Een tijdsverband tussen het cannabisgebruik en het herseninfarct was de belangrijkste onderbouwing om een verband te suggereren.

In een ander literatuuronderzoek door Desbois en Cacoub werden 71 gevallen van cannabisgebruikers met een herseninfarct gedocumenteerd. Alle patiënten werden aangemerkt als zware marihuanarokers en ook bij hen vonden de symptomen in 76,5% van de gevallen plaats tijdens de consumptie of binnen dertig minuten erna.  Hoewel het tijdsverband indirect is, wijst het wel nadrukkelijk op het vermogen van cannabis om in bepaalde gevallen een beroerte op te wekken. Het andere opmerkelijkste indirecte bewijs is het terugkeren van de symptomen bij hernieuwde blootstelling.

THC, vasoconstrictie en stenose

Het lijkt erop dat cannabisgebruik in zeldzame gevallen wel degelijk een beroerte kan opwekken en er bestaan verschillende theorieën over hoe dit kan gebeuren. De aanwezigheid van THC veroorzaakt mogelijk niet alleen atherosclerose, maar kan wellicht ook het reversibel cerebraal vasoconstrictiesyndroom (RCVS) opwekken. In meerdere onderzoeken bij dieren is aangetoond dat THC perifere vaatvernauwende eigenschappen heeft.

Wolff meldde dat bij 21% van de cannabisgebruikers die een herseninfarct hadden gehad, multifocale intracraniële stenose (MIS) voorkwam. Er werd opgemerkt dat deze vorm van cerebrale angiopathie, die zich op meerdere plaatsen als ernstig vernauwde cerebrale bloedvaten openbaart, binnen drie tot zes maanden na beëindiging van het cannabisgebruik verminderde en uiteindelijk verdween.

Desbois en Cacoub meldden MIS bij 50% van de patiënten, RCVS bij 43% en enkelvoudige stenose bij 22,6%. In een onderzoek bij patiënten met RCVS werd gemeld dat 32% cannabis gebruikte en dat bijna de helft van deze mensen alleen cannabis had gebruikt.

Acuut hartinfarct & herseninfarct

Bij 14-30% van alle herseninfarcten gaat het om een cardioembolisch herseninfarct, dat volgens minstens één gevalsanalyse met een cannabisgerelateerd hartinfarct in verband is gebracht. Bij een cardioembolisch herseninfarct ontstaat een embolie tussen het hart en de hersenen, dat ervoor zorgt dat het evenwicht tussen de myocardiale vraag en aanbod wordt verstoord, wat een beroerte tot gevolg heeft.

Aangezien het endocannabinoïdesysteem zo nauw met de cardiovasculaire gezondheid verbonden is, is het waarschijnlijk dat THC en andere cannabinoïden een belangrijke rol bij de regulerende cardiovasculaire functies spelen. Bij een gezond persoon zonder onderliggende aandoening of aanleg helpt de endocannabinoïde bij het in stand houden van de gezondheid. Bij iemand uit een risicogroep is de functie van het cardiovasculair systeem echter al uit balans, zodat een slecht werkend systeem nadelige effecten zou kunnen hebben.

Naast de risicogroepen is er een kleine, onverklaarde incidentie van jonge, ogenschijnlijk gezonde mensen die na cannabisgebruik een herseninfarct krijgen. Het zou kunnen dat er geen verband tussen deze gevallen van beroerte en cannabisgebruik is of het zou kunnen dat een genetische aanleg voor zo’n verschijnsel bestaat. Momenteel is de enige consistente variabele bij patiënten met een cannabisgerelateerd herseninfarct het feit dat ze man zijn.

Er is meer onderzoek nodig om het verband vast te stellen

Er is steeds meer bewijs dat het verband tussen cannabisgebruik en een herseninfarct bekrachtigt, maar het precieze oorzakelijke verband moet nog worden vastgesteld. Het meest overtuigende indirecte bewijs is het ogenschijnlijk chronologische verband tussen cannabisgebruik en het begin van een beroerte. Daarnaast wijst het terugkeren van een herseninfarct na hernieuwde blootstelling aan cannabisgebruik op een oorzakelijk verband.

Nu medicinale cannabis steeds meer verkrijgbaar wordt en voor steeds meer aandoeningen wordt voorgeschreven, is het van groot belang om de mogelijke bijwerkingen te onderzoeken. De bijwerkingen van cannabis zijn klaarblijkelijk voor het grootste deel goedaardig en de groep mensen die nadelige effecten zou kunnen krijgen, is zo klein dat dit op geen enkele manier een rechtvaardiging is om cannabismedicatie aan de bevolking in het algemeen te ontzeggen. Bovendien kunnen therapieën met cannabinoïden van grote waarde zijn om mensen bij hun herstel na een beroerte te helpen.

  • Disclaimer:
    Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.

Comments

5 reacties op “Kan cannabis het risico op een cerebrovasculair accident (beroerte) verhogen?”

  1. Wiet kun je ook zonder tabak, volgens mij de erg schadelijke factor, gebruiken. Dan adem je niet verbrande stoffen in maar essentiële elementen die pijnverlagend, mijn inziens zonder nadelige bijwerkingen, in. Het meeste onderzoek gaat over joints roken, dat is dus een compleet ander verhaal. Alle diepgaande onderzoeken wijzen op de positieve effecten van het fenomeen cannabisgebruik. Helaas is die voorlichting niet of te vaak afwezig. Populisme en de lobby van de farmaceutische industrie hebben een groot belang bij het alsmaar creëren van een negatief beeld, anders gezegd: belastende voorlichting vanwege angst voor winstverlies. Daarnaast is de tolerantie t.a.v. alcohol gewoon aanvaardbaar, anders gezegd in de meeste kringen aa gemoeid, terwijl dit regelrecht vergif is….

  2. Heb 15 jaar intensief geblowd en ben van 1 op de andere dag gestopt , nu heb ik een vrij hoge bloeddruk . En voelde me ik me nadat ik was gestopt vrij hyper , ben nu wat weken verder , en ga mee steeds beter voelen . Alleen die hoge bloeddruk . Heeft dat te maken dat ik van een op de andere dag ben gestopt . snap er niets van . Weet iemand mij te vertellen of die hoge bloeddruk daar mee te maken kan hebben .

  3. In de toekomst zijn meer ouderen cannabis gerelateerd…waardoor grotere kans op zwakkere bloedvaten bij die mensen en wordt de druk bij medische hulp ook groter…nieuwe medicijnen en behandel inzichten geven ook meer succes op de bestrijding van negatieve gevolgen…Tot die tijd lijdzaam toezien hoe een aantal jongeren hun toekomst in gevaar brengt en begeleiding noodzakelijk blijft…

    Dit is een korte versie van mijn commentaar over gevolgen van cannabisgebruik…

  4. Mijn leven lang in ” de drugs gezeten” ( politieman 68 jr.oud). Vanwege slaapproblemen – wisseldiensten 26 jaar lang – rook ik af en toe een joint. Perfect middel. Heb van nature een lage bloeddruk. nu ong. 65/70 bij 120/130. Een verlaagde bloeddruk maakt je ook een beetje sloom. Inderdaad krijg ook ik wat rode ogen door de vaatverwijdering. Dankzij de Pharmamaffia , worden de onderzoeken naar de positieve effecten van THC gesaboteerd.
    Stop iedereen maar lekker vol met antidepressiva. Geen seks meer en je huwelijk in puin.

  5. willy klinkenberg

    Dokter mat mijn bloeddruk: 93. Ze schrok. Hartkwalen id familie, alcohol? Ik vergat te melden dat ik blow. Bent u moe? Nee. Onderzoek lijkt me juist. Ik blow al 49 jaar dagelijks. Echter puur zonder tabak.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top