Cannabis in Zuid-Afrika – wetgeving, gebruik en geschiedenis

The South African flag and a police helicopter flying over a cannabis field

Wat cannabis betreft heeft Zuid-Afrika enkele van de meest liberale wetten ter wereld. Persoonlijk gebruik is gedecriminaliseerd voor recreatieve en medicinale doeleinden. Je mag het echter nog steeds niet verkopen of leveren. Zuid-Afrika is ook een van de grootste producenten en exporteurs ter wereld en is de thuisbasis van Durban, een bekend landras.

    • Inwoners
    • 61,790,000
    • CBD Producten
    • Legaal
    • Recreationele cannabis
    • Gedecriminaliseerd
    • Medicinale cannabis
    • Legaal

Cannabiswetgeving in Zuid-Afrika

Mag je cannabis bezitten en gebruiken in Zuid-Afrika?

Vóór 2018 stond cannabis (of ‘dagga’) in Zuid-Afrika geregistreerd als een verdovend middel van klasse 1. Dit betekende dat bezit verboden was, zelfs voor persoonlijk gebruik. De meeste mensen die gepakt werden met een kleine hoeveelheid kregen meestal een boete of zelfs alleen maar een waarschuwing.

In een baanbrekende uitspraak uit 2018 besloot het constitutioneel hof van Zuid-Afrika echter dat persoonlijk gebruik van cannabis moest worden gelegaliseerd. Raymond Zondo, de plaatsvervangende opperrechter, zei: ‘Het zal geen misdrijf zijn voor een volwassene om cannabis privé te gebruiken of te bezitten voor persoonlijke consumptie.’ Het gerechtshof verkondigde dat de eerdere wetgeving het recht op privacy schond. Consumptie van cannabis in het openbaar is nog steeds illegaal.

Critici wezen op problemen met de wet; vooral hoe dubbelzinnig bepaalde aspecten ervan waren. In september 2020 werd het wetsvoorstel Cannabis voor privédoeleinden opgesteld, dat meer duidelijkheid in de zaak trachtte te brengen.

Het wetsvoorstel bepaalt (onder andere) het volgende:

  • Hoeveel cannabiszaden en zaailingen een gebruiker mag bezitten
  • Hoeveel planten er op een particuliere plek geteeld mogen worden
  • Hoeveel toppen een gebruiker mag bezitten
  • Hoe toppen en planten op een openbare plaats vervoerd mogen worden

Bepaalde aspecten van het wetsvoorstel waren echter nog steeds verwarrend (zoals de commerciële legalisatie), en volgens de critici zou de wetgeving gebaat zijn bij meer verfijning. Door de onduidelijkheid kunnen ook cannabisclubs in het land actief zijn.

In 2021 kondigde het ministerie van Landbouw, Landhervorming en Plattelandsontwikkeling het ontwerp van het Cannabis Masterplan aan. Volgens dit plan zou het wetsontwerp Cannabis voor Privédoeleinden in het begrotingsjaar 2022/2023 in wet worden omgezet.

Een cannabisplant met paarse bladeren

Mag je cannabis verkopen in Zuid-Afrika?

Het is nog steeds verboden om cannabis te verkopen of te leveren in Zuid-Afrika. Als je wordt betrapt op smokkel, kun je een gevangenisstraf van 25 jaar krijgen, hoewel dit in de praktijk niet vaak gebeurt.

De drugskoeriers zijn het vaakst doelwit: de mensen die cannabis naar andere landen brengen voor illegale kartels. Vaak worden meerdere drugskoeriers gestuurd, die ieder ongeveer tien tot vijftig kilo meenemen, en vaak zijn het jonge, blanke vrouwen. De arrestaties vinden meestal plaats terwijl de drugskoerier onderweg is of in het land van bestemming. Je kunt hier luisteren naar een interview met zo’n drugskoerier. 

Mag je cannabis telen in Zuid-Afrika?

Dankzij de uitspraak uit 2018 van het Zuid-Afrikaanse constitutioneel hof is het nu toegestaan om cannabisplanten in je eigen huis te telen. Het aantal planten moet beperkt blijven tot een hoeveelheid die redelijkerwijs overeenkomt met ‘persoonlijk gebruik’. Als het een aanzienlijke hoeveelheid is, kun je vervolgd worden.

In de uitspraak staat: ‘Hoe groter de hoeveelheid cannabis die een individu bezit, hoe groter de kans dat het in bezit is voor een ander doel dan persoonlijke consumptie. Wanneer iemand wegens bezit van cannabis wordt aangeklaagd, moet de staat onweerlegbaar bewijzen dat het doel van het bezit niet persoonlijke consumptie was.’

Op het moment van schrijven is de wet nog niet zo lang geleden veranderd, waardoor er wat verwarring over de exacte definities bestaat. Het telen van cannabis op een ‘privélocatie’ zou bijvoorbeeld redelijkerwijs verder kunnen reiken dan thuis, namelijk een privéclub of zelfs een café of hotel.

Is CBD legaal in Zuid-Afrika?

Het is verboden om cannabis te verkopen in Zuid-Afrika. Deze wet is niet van toepassing op producten met 0,2% THC of minder (THC is verantwoordelijk voor de ‘high’). CBD-olie valt in deze categorie en daarom is het legaal om het te kopen en gebruiken.

De chemische formule van CBD en een cannabisblad

Mogen cannabiszaden naar Zuid-Afrika verstuurd worden?

Het is nu legaal om cannabis voor persoonlijk gebruik te telen op een ‘privélocatie’. Het is dus legaal om cannabiszaden te kopen en te bezitten, zelfs als het is om cannabisplanten te telen. Je kunt ook legaal per post zaden uit andere landen ontvangen.

Medicinale cannabis in Zuid-Afrika

In 2017 werd cannabis goedgekeurd voor medicinale doeleinden. Narend Singh, een parlementslid voor IFP dat aan het voorstel voor de nieuwe wet heeft gewerkt, zei: ‘Duizenden patiënten gebruiken al cannabisolie tegen hoge kosten. Wij wilden dat het vrij toegankelijk werd, zodat een patiënt die naar Addington of een ander staatsziekenhuis gaat, hierom kan vragen zonder dat er enorme kosten aan verbonden zijn. Patiënten moeten keuzevrijheid hebben.’

De regering zei in een verklaring: ‘De teelt van medicinale cannabis zal gericht zijn op het verzekeren van de toevoer van een gestandaardiseerd product van gegarandeerde kwaliteit voor medische, wetenschappelijke en klinische onderzoeksdoeleinden.’ De regering benadrukte ook dat ‘de geproduceerde cannabis, evenals alle resulterende producten, aan strenge veiligheids- en kwaliteitscontrolemaatregelen onderworpen zal blijven’.

Een man met een bril, handschoenen en een masker die een cannabisplant met een licht onderzoekt

Industriële hennep in Zuid-Afrika

In het verleden kwam hennepproductie veel voor in Zuid-Afrika. Na het verbod op cannabis in 1928 stopte de legale teelt echter volledig.

Veel mensen zijn optimistisch dat na de recente wetsveranderingen voor persoonlijk cannabisgebruik de wetgeving ook voor industriële hennep gaat worden aangepast. In 2018 maakte het Zuid-Afrikaanse ministerie voor handel en industrie plannen bekend om het economisch potentieel van hennep in verschillende branches te onderzoeken. Minister Rob Davies beweerde ook dat Zuid-Afrika een ‘innovatieve speler’ op de snelgroeiende hennepmarkt kon worden.

Er zijn ook andere initiatieven. Onlangs werd de Cannabis Development Council of South Africa (CDCSA – Raad voor cannabisontwikkeling van Zuid-Afrika) opgericht, een organisatie die is opgezet om kaders voor cannabisproductie te creëren, de regering te helpen bij het maken van beleid en de hennepwaardeketens te stimuleren.

Senzeni Zokwana, de minister van Landbouw, verklaarde: ‘Er is veel vooruitgang geboekt wat betreft de afhandeling van technische zaken voor de productie van hennep, onderzoek en technologische ontwikkeling, commerciële haalbaarheid en andere gerelateerde kwesties.’

Al deze factoren samen suggereren dat de industriële-hennepproductie binnenkort weer gaat opbloeien in het land.

Een veld van hennepplanten en een blauwe lucht met wolken

Cannabis en de politieke partijen

Hoewel veel Zuid-Afrikaanse partijen voorstander van de legalisering van cannabis waren, waren sommige dat niet. Een bekend voorbeeld is de Afrika Christelijke Democratische Partij. Voorafgaand aan de rechtszitting verklaarde de partij: ‘De ACDP en de meerderheid van de Zuid-Afrikanen willen niet dat dagga wordt gedecriminaliseerd en gelegaliseerd voor persoonlijk gebruik, gezien het grote aantal jonge mensen dat worstelt met een drugsverslaving. Het is belangrijk dat het parlement zo snel mogelijk zijn standpunt bekend maakt.’

Goed om te weten

Als je naar Zuid-Afrika reist of er woont, is het handig om het volgende te weten:

  • Na de legalisering van cannabis voor persoonlijk gebruik is de markt voor producten met een ‘wietthema’ spectaculair gegroeid. Een bedrijf dat zijn kans gegrepen heeft is Poison City Brewing, dat meteen na de uitspraak van de rechtbank een cannabisbier heeft uitgebracht.

Salesmanager Natasha Nkonjera zei: ‘Onze eerste partij was binnen tien dagen na het uitbrengen uitverkocht. Momenteel brouwen we 100.000 liter voor de volgende partij, die al is uitverkocht, dus voor de volgende partij hebben we de hoeveelheid verdubbeld tot 200.000 liter. Het is ongelofelijk.’

  • Er wordt gedacht dat het Dagga Couple, Julian Stobbs en Myrtle Clarke, deels verantwoordelijk is voor de legalisering van cannabis voor persoonlijk gebruik. In 2010 werden ze gearresteerd wegens bezit en verkoop. In plaats van schuld te bekennen, klaagden ze de regering aan voor het verbod op cannabis in Zuid-Afrika en verkondigden ze dat de wetgeving ongrondwettelijk was.

Geschiedenis van cannabis

Er wordt gedacht dat Arabische, Indiase en Portugese handelaars als eerste cannabis naar Oost-Afrika brachten, ergens tussen de 10e en de 15e eeuw. De cannabis verspreidde zich zuidwaarts naar Zuid-Afrika, voornamelijk vanwege de inheemse stammen die daar in die tijd woonden, met name Bantoevolkeren zoals de Swahili.

In deze stammenmaatschappijen werd toegang tot cannabis gematigd en beperkt door de stamoudsten. Het werd op een zeer gestructureerde manier in rituelen gebruikt. Het werd ook gebruikt door Afrikaners om thee van te zetten.

In de 17e eeuw wilde de Verenigde Oost-Indische Compagnie de lucratieve cannabismarkt domineren en verbood ze de Kaapse kolonisten om het te telen. Dit was geen succes, omdat de plant gemakkelijk in het wild te vinden was. Daarom werd het verbod in 1700 opgeheven.

In 1860 haalde de kolonie Natal Indiase arbeiders binnen. Deze Indiërs brachten hun gewoonte van cannabisconsumptie met zich mee, die goed samenging met de bestaande Afrikaanse praktijk. De Europese autoriteiten maakten zich hier zorgen over en verboden cannabis in 1870. Op dat moment werd cannabis het ‘schadelijke kruid’ genoemd.

Tegen 1921 was de negatieve houding tegenover cannabis volledig opgekomen. Het werd volledig gecriminaliseerd in 1928 en de wet bleef zo tot 2018.

Landrassoorten in Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika groeien verschillende soorten landrassen. Dit zijn:

  • Durban. Durban is de beroemdste landrassoort en in het verleden was het bijzonder populair in de Amsterdamse coffeeshops. De soort is een hoog opgeschoten sativa met dunne, schaarse bladeren en weinig takken. Hij heeft een lange bloeiperiode (net als veel andere Zuid- en Oost-Afrikaanse sativa’s) en produceert een cerebrale, oppeppende high.
  • Rooibaard (Roodbaard). De naam Rooibaard komt van de opvallende rode haren en de roodachtige kleur van de hars. Net als Durban is de soort hoog en dun van vorm.
  • KwaZulu. KwaZulu is een andere soort sativa, die wordt aangetroffen in de noordelijke hooglanden van de bergketen Drakensbergen. De soort heeft een kortere bloeitijd (negen tot tien weken) en is uitstekend bestand tegen schimmel en ziekten.

De feiten tot nu toe over legaal cannabisgebruik

De legalisering van cannabis voor persoonlijk gebruik werd pas van kracht aan het einde van 2018. Hierdoor bestaat er wat verwarring over wat er precies wel en niet is toegestaan. Hieronder volgt wat er tot nu toe bekend is.

  • ‘Zondebelasting’. Op alcohol en tabak wordt ‘zondebelasting’ geheven in Zuid-Afrika, dus mogelijk geldt dat ook voor cannabis. Dit is echter nog niet zeker, want in tegenstelling tot alcohol en tabak heeft cannabis medicinale waarde.
  • Hoeveel? De overheid heeft verklaard dat persoonlijk gebruik beperkt is tot ‘genoeg voor een persoon’. Dit is onduidelijk en wordt waarschijnlijk in de toekomst verder verduidelijkt. Momenteel laten de meeste mensen zich leiden door de Wet op drugs en drugshandel 140, waarin staat dat van alles onder de 115 gram kan worden gezegd dat het voor persoonlijk gebruik is.
  • Onderweg? Er kunnen zich situaties voordoen waarin mensen wat cannabis naar een andere locatie meenemen (met de bedoeling het persoonlijk te gebruiken, bijv. tijdens een bezoek aan een vriend). Terwijl ze daarheen lopen of rijden, zijn ze in een openbare ruimte, wat betekent dat ze technisch gezien de wet overtreden wanneer ze cannabis bij zich hebben.
  • De rechtbank heeft geprobeerd dit te verduidelijken door te verklaren: ‘Als een politieagent iemand betrapt op bezit van cannabis en hij of zij denkt dat het niet voor persoonlijke consumptie is, dan stelt hij of zij die persoon de noodzakelijke vragen om erachter te komen of de cannabis in het bezit van die persoon voor persoonlijke consumptie is.’ Kortom, lijkt het erop dat het ter beoordeling van de politieagent is.
  • Levering? Het is nog steeds verboden om het te verkopen, dus veel Zuid-Afrikanen vragen zich af waar ze hun cannabis vandaan moeten halen. Het is toegestaan een beperkt aantal planten te telen, maar sommige mensen hebben misschien niet de vaardigheden om het met succes te telen. Daarom wordt de wet mogelijk verfijnd om in de toekomst een of andere vorm van verkoop toe te staan.
  • Disclaimer:
    Hoewel alle moeite is gedaan om ervoor te zorgen dat dit artikel accuraat is, is het niet bedoeld om wettelijk advies te verzorgen. Individuele situaties zullen altijd verschillen en moeten worden besproken met een expert en/of advocaat.

Comments

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Maurice_Veldman

    Maurice Veldman

    Maurice Veldman is lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten en een van Nederlands meest prominente cannabisadvocaten. Met 25 jaar praktijkervaring ondersteunt zijn kennis van het straf- en bestuursrecht cannabisverkopers en hennepproducenten door de ongelijkheden tussen het individu en de staat aan te kaarten.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top