Cannabis in België: wetgeving, gebruik en geschiedenis

The Belgian flag and a person holding a cannabis plant in their hands

In België is het verboden om cannabis te verkopen of bezitten, maar in 2003 werd wel beperkt persoonlijk gebruik van cannabis gedecriminaliseerd. Dit geldt alleen voor hoeveelheden van 3 gram of minder en op voorwaarde dat de gebruiker geen maatschappelijke overlast veroorzaakt. Medicinaal gebruik van cannabis is toegestaan, maar beperkt tot het gebruik van één product: Sativex, een mondspray voor multiple sclerose.

    • Hoofdstad
    • Bruxelles-Brussel
    • Inwoners
    • 11,819,000
    • CBD Producten
    • Illegaal
    • Recreationele cannabis
    • Illegaal
    • Medicinale cannabis
    • Legaal since 2015

Cannabiswetgeving in België

Mag je cannabis bezitten en gebruiken in België?

Technisch gezien is het bezit van cannabis nog steeds verboden in België. De uitzondering op de regel is persoonlijk gebruik. In de richtlijn uit 2003 werd bepaald dat bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik minder ernstig is dan andere vormen van drugsgebruik. Het werd niet meer als een overtreding beschouwd, tenzij er bewijs is dat het cannabisgebruik problematisch is of maatschappelijke overlast veroorzaakt.

In 2005 publiceerde het Constitutioneel Gerechtshof een nieuwe richtlijn om de bepalingen in deze wet duidelijker vast te stellen. Vanaf dat moment konden gebruikers worden vervolgd voor bezit van 3 gram cannabis of meer (of meer dan één plant).

Daarnaast werd het gebruik van cannabis in de buurt van een school of andere openbare ruimte een strafbaar feit. Overtreders kunnen worden bestraft met drie maanden tot een jaar gevangenisstraf en/of een boete van EUR 8000 tot 800.000. Een recidivist krijgt een hogere boete als de vorige overtreding minder dan een jaar geleden is.

Sommige politici en de media hebben opgemerkt hoe verwarrend de wet is. Zo heeft Antwerpen in 2014 een ‘zerotolerancebeleid’ ingevoerd, waardoor de politie ter plekke boetes (van EUR 75) mocht uitdelen aan gebruikers die werden betrapt met welke hoeveelheid cannabis dan ook. Dit was rechtstreeks in tegenspraak met het officiële standpunt van de Belgische overheid.

Cannabis op een Belgische wafel

Mag je cannabis verkopen in België?

De verkoop van cannabis is illegaal in België en iemand die wordt betrapt op verkoop kan een boete of een gevangenisstraf krijgen. Ook wat dit onderwerp betreft is de wet ingewikkeld. In de richtlijn uit 1998 werd geadviseerd dat mensen die cannabis verkopen om hun eigen verslaving te betalen, een lagere gevangenisstraf of boete moeten krijgen. Vervolgens werd in 2003 een nieuwe wet ingevoerd, waarin de verkoop van cannabis in categorieën werd ingedeeld:

  • Categorie 1 – import, bezit en teelt van cannabis voor persoonlijk gebruik
  • Categorie 2 – overtredingen van de eerste categorie met verzwarende omstandigheden
  • Categorie 3 – alle andere overtredingen (waaronder stoffen anders dan cannabis)

Mag je cannabis telen in België?

Volgens de huidige wetgeving is het legaal om in je eigen huis één plant te telen. In een rapport uit 2015 werd geconcludeerd dat cannabisteelt in België ‘endemisch’ is en dat veel mensen de plant telen. Dit mag dan misschien het geval zijn, maar het is wel belangrijk om te onthouden dat dit nog steeds een ‘grijs gebied’ is en dat de teelt van meer dan één cannabisplant illegaal is.

Is CBD legaal in België?

De verkoop en koop van CBD-olie is in België bij wet verboden. Producten met THC, de psychoactieve stof die verantwoordelijk is voor de ‘high’, zijn illegaal. Sterker nog, alle ‘voedingsmiddelen’ die cannabis als ingrediënt hebben zijn verboden, zelfs als het THC-gehalte minder dan 0,2% is. Desondanks leveren sommige producenten van CBD-olie in het land.

Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen zegt: ‘Cannabis sativa L. staat op lijst 1 “Gevaarlijke planten die niet als of in voedingsmiddelen mogen gebruikt worden” in bijlage bij het koninklijk besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn of deze bevatten. Deze bepalingen gelden ook voor de hennepplant met een THC-gehalte lager of gelijk aan 0,2%…’

De chemische formule van CBD en een cannabisplant

Mogen cannabiszaden naar België verstuurd worden?

Het kopen van cannabiszaden is legaal in België en de wet heeft de thuisteelt van één vrouwelijke cannabisplant gedecriminaliseerd. Je mag niet meer dan één cannabisplant telen en je mag de zaden ook niet als voedsel gebruiken, in overeenstemming met de wetgeving die het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen heeft vastgesteld.

Medicinale cannabis in België

In 2015 heeft Maggie De Block, de Belgische minister van Volksgezondheid, een koninklijk besluit getekend waarmee de verkoop van medicinale cannabis werd gelegaliseerd. Toentertijd werd de beslissing geprezen om haar vooruitstrevendheid, hoewel volgens de wet maar één product in aanmerking komt. Dit is een mondspray voor MS-patiënten genaamd Sativex.

Sommige Belgische organisaties hebben opgeroepen tot meer toegang tot medicinale producten op basis van cannabis. Ze beweren dat de huidige wetgeving veel patiënten uitsluit van wie de symptomen verlicht zouden kunnen worden als ze cannabis medicinaal zouden kunnen gebruiken. Enkele organisaties zijn zelfs een samenwerking begonnen om patiënten meer verschillende opties voor pijnbestrijding op basis van cannabis te bieden, maar strikt genomen overtreden ze de wet. 

Industriële hennep in België

De Belgische wet staat de teelt van hennep voor industriële doeleinden toe, in overeenstemming met EU-regulering 1307/2013. Met de hennep kan een groot aantal dingen worden gemaakt, van papier en textiel tot bouwmateriaal en afbreekbaar plastic. De hennepindustrie in België beleeft momenteel een opleving en veel bedrijven zijn daardoor zeer succesvol.

Hennepplanten die in een veld groeien

Cannabis en de politieke partijen in België

De Belgische regering is onder vuur komen te liggen vanwege haar cannabisbeleid, dat sommigen te liberaal vinden. Deskundigen hebben opgemerkt dat het aantal cannabisgebruikers is toegenomen, hoewel het aantal jonge gebruikers is gestagneerd. Ook het aantal verwijzingen naar psychiatrische of rehabilitatiecentra vanwege ‘cannabismisbruik’ is toegenomen.

Anderen pleiten voor legalisering van de drug. Hoogleraar Paul De Grauwe (KU Leuven) zegt: ‘Als het illegaal is, is het winstgevend. Dat is de paradox van een repressief beleid. Wanneer de winstmarge groter wordt, neemt de toelevering ook toe. Criminelen en de wetshandhaving belanden in een wedren om middelen en meestal winnen de criminelen, omdat de overheid gewoonweg geen budget heeft om te concurreren.’

Goed om te weten

Als je naar België reist of er woont, is het handig om het volgende te weten:

  • Van alle drugs wordt cannabis in België het vaakst in beslag genomen. Dit ondanks de semi-gedecriminaliseerde status ervan voor persoonlijk gebruik. Ook het aantal plantages dat door de politie wordt ontdekt, neemt toe.
  • Het aantal jonge cannabisgebruikers in het land blijft hoog. Uit de meest recente cijfers blijkt dat in Vlaanderen één op de zes 15- en 16-jarigen en in Wallonië een op de vijf wel eens cannabis heeft gebruikt.
  • Bovendien bleek cannabis onder 15- tot 34-jarigen de populairste drug: 10,1% gebruikt de stof.
  • Hoewel het gebruik van cannabis wijdverspreid is in België, is het belangrijk om te onthouden dat het bezit en de verkoop ervan nog steeds verboden zijn.

Opvattingen over cannabis

Een groot aantal Belgen heeft cannabis geprobeerd, wat de populariteit van de drug aantoont. In tegenstelling tot in het buurland Nederland kan cannabis echter niet legaal in een coffeeshop gekocht worden. De regering is minder streng voor mensen die cannabis in hun eigen huis gebruiken, maar degenen die het bijvoorbeeld in de buurt van een school gebruiken, lopen kans vervolgd te worden. 

Geschiedenis van cannabis

Honderden jaren geleden werden vele hectares land in België gebruikt voor de hennepteelt. Het zaad van de plant werd gebruikt als graan voor het maken van voedsel en de schillen konden worden gebruikt voor de productie van touw, canvas, kleding, schoenen en zeilen.

In de twintigste eeuw veranderde de houding van het land ten opzichte van cannabis aanzienlijk. De zogenaamde nadelen van cannabisgebruik werden wijder bekendgemaakt, met name in landen als de VS. Langzamerhand verdwenen de hennepplantages, ondanks het feit dat veel planten een laag gehalte THC bevatten.

Door de tegencultuur in de jaren zestig nam het gebruik van cannabis in België toe en werd het geassocieerd met de artistieke gemeenschap. Hoewel de Belgische regering aanvankelijk een repressieve houding aannam, is het gebruik van de drug in de afgelopen jaren wijdverbreid geraakt.

Welke medicinale cannabisproducten zijn verkrijgbaar in België?

Op dit moment is maar één medicinaal product op basis van cannabis verkrijgbaar, namelijk Sativex, een mondspray die wordt gebruikt om de symptomen van mensen met multiple sclerose te verlichten.

Hoe is Belgische cannabis?

Zowel hasj (cannabishars) als herbale cannabis zijn over het algemeen krachtig in België. Uit een rapport uit 2017 bleek dat hasj gemiddeld een THC-gehalte van 31% had en herbale cannabis een gehalte van 24%.

Wat zijn Belgische cannabisclubs?

De cannabisclubs in België zijn particulier bezit van mensen die cannabis telen om het te verspreiden, maar zonder daarmee winst te maken. België is niet het eerste land dat dergelijke organisaties heeft: het idee kwam van de Spaanse CSC’s.

Mensen zitten bij Belgische Cannabis Social Clubs

Dankzij de cannabisclubs kunnen Belgische cannabisactivisten hun persoonlijke behoeften vervullen zonder illegaal cannabis te hoeven kopen. Deskundigen erkennen de waarde van deze clubs. Ze kunnen de kwaliteit en de kracht van hun product goed reguleren. Ze houden ook in de hand aan wie ze leveren. Er zijn echter wel zorgen geuit over hun instabiliteit in het algemeen, waarbij sommige mensen de transparantie van hun activiteiten in twijfel trekken.

De Belgische drugsmarkt

In de jaren vijftig en zestig werd de meeste cannabis in België geïmporteerd vanuit landen als India, Nepal, Pakistan en Afghanistan. In de afgelopen jaren is dit veranderd: de import neemt af en de hoeveelheid eigengekweekte cannabis neemt gestaag toe. Dit komt overeen met de wereldwijde trend.

Is het aannemelijk dat België het gebruik gaat decriminaliseren?

De regering staat onder druk om een breder scala aan medicinale cannabisproducten in te voeren, zodat mensen met een andere aandoening dan MS ook de mogelijkheid hebben om het te gebruiken als ze dat willen.En recreatief gebruik? Het is lastig te zeggen wat de toekomst voor België in petto heeft. Sommige mensen roepen op tot liberalere wetgeving. Door de controle over de cannabismarkt op te eisen heeft de regering meer macht wat regulering en distributie betreft. Anderen willen echter het tegenovergestelde: een meer ‘zerotolerance-aanpak’, zelfs voor persoonlijk gebruik.

  • Disclaimer:
    Hoewel alle moeite is gedaan om ervoor te zorgen dat dit artikel accuraat is, is het niet bedoeld om wettelijk advies te verzorgen. Individuele situaties zullen altijd verschillen en moeten worden besproken met een expert en/of advocaat.

Comments

4 reacties op “Cannabis in België: wetgeving, gebruik en geschiedenis”

  1. Het is gewoon ook een medicijn, mensen. Er zitten al zoveelmensen tussen wal en schip. Reguleer het gewoon.

  2. Peter Norml

    OK! Big SORRY sorry for the bad words…

    But I think it is absolutly irresponsible from the MamboSocialClub to pronounce that “nothing happend”… because this is absolutly false! Nobody in Belgium knows nothing exactly at the moment – except one fact: NO WAY will kept in the Belgium rules to bring weed from place A to place B…

    If you want to read (only in german) some more realistic estimates about the possible future in Belgium look at the blog: http://www.norml.be (It´s me – “the lonely cannafighter” in the german spoken part of Belgium… 😉 )

  3. Peter Norml

    “…Mambo Social Club en zij verklaren dat dit nieuwe beleid geen invloed heeft op een Ministeriele richtlijn…”

    Sorry, I disagree!
    In a few month the “Ministeriele richtlijn” will be history…!

    If you have zero possibility to take weed legal from A to B then there is NO way to organize a CSC… It only works if all the members use the weed at the same place where it grows… No way in Belgium anymore to bring the weed legal from growing place to the private home… and this is the dead for the Belgium CSC´s.

    Biggest question at the moment is:
    What will they do with the “right” of grow and use in private homes which didn´t touch the public area. Did they kill this “right” too?

    We have no answer on this question, but we can be sure that the old way to transport weed will fail in nearest future…
    In my opinion you can’t say at this moment that:
    “…dat dit nieuwe beleid geen invloed heeft op een Ministeriele richtlijn…”

    1. Dear Peter, thanks for your reaction. We have edited your post because of some inappropriate words that does not suit our blog.
      This article was written with the assistance of the Mambo Social Club who clearly stated that the decision did not put their existence in jeopardy. If developments occur in which the Ministerial Guideline is affected, we will be sure to post an update about the situation.
      Best regards.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Maurice_Veldman

    Maurice Veldman

    Maurice Veldman is lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten en een van Nederlands meest prominente cannabisadvocaten. Met 25 jaar praktijkervaring ondersteunt zijn kennis van het straf- en bestuursrecht cannabisverkopers en hennepproducenten door de ongelijkheden tussen het individu en de staat aan te kaarten.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top