De meest recente plaag in de VS is de opioïdenepidemie. Nadat eerst de farmaceutische industrie een leger van verslaafden had gekweekt, vullen drugskartels het nieuwe gat in de markt. Ze overspoelen Amerika met heroïne en fentanyl. Wij wilden achterhalen hoe deze ongeëvenaarde crisis kon ontstaan en waarom medicinale cannabis een sprankje hoop biedt.
Het mortuarium in Dayton, Ohio, barst uit zijn voegen. Er zijn dagen dat er elk uur een lijk arriveert. “We werken op maximale capaciteit”, zegt de verantwoordelijke lijkschouwer als antwoord op een vraag van de New York Times.
De staat Ohio behoort, samen met de buurstaten Kentucky, Pennsylvania en West Virginia, tot de gebieden in het land die het meest te lijden hebben onder de opioïdencrisis.
Op het internet circuleren video’s van verslaafden die in het openbaar in elkaar zakken, in supermarkten, bij pompstations en in de bus. De omvang van de crisis is dusdanig groot dat Donald Trump in de zomer van 2017 een nationale noodtoestand afkondigde.
Amerika vergaat van de pijn
De cijfers spreken voor zich: in 2016 stierven 64.000 mensen aan een overdosis. Dat zijn meer doden dan tijdens de piek van de aidsepidemie en ook meer dan tijdens de oorlogen in Vietnam, Irak en Afghanistan bij elkaar.
In tegenstelling tot in het verleden is de huidige drugsepidemie geen probleem van de binnensteden. Vooral voorsteden en het platteland zijn erdoor getroffen, gebieden die nooit echt hersteld zijn van de economische crisis van 2008.
In tegenstelling tot tijdens het crack-tijdperk zijn het nu de blanken die getroffen worden. Miljoenen van hen zijn verslaafd aan pijnstillers die opioïden, heroïne en fentanyl bevatten.
Cannabis biedt hoop, maar is geen remedie voor de opioïdenepidemie
Eerst het goede nieuws: meerdere onderzoeken en verhalen van patiënten vermelden dat THC en CBD pijn verlichten. Als onderdeel van een recent onderzoek bestudeert de University of New Mexico of patiënten met chronische pijn hun opioïdengebruik kunnen verminderen met behulp van cannabis. De eerste resultaten zijn bemoedigend.
Wat betreft het effect van cannabinoïden op opiatenverslaving vallen bij dierproeven enkele interessante aspecten op. In een onderzoek blokkeerde CBD het beloningseffect van morfine. In een ander onderzoek verminderde CBD het gedrag van ratten om naar heroïne te zoeken. Het vertraagde positieve effect was twee weken later nog steeds waarneembaar, wat terugval zou kunnen helpen voorkomen.
Een onderzoeksinitiatief van UCLA is ook hoopgevend. Volgens Jeff Chen, de onderzoeksleider, zijn er aanwijzingen dat cannabis mensen kan helpen om af te zien van pillen en heroïne: “Wanneer chronische pijn een rol speelt, kan cannabis iets doen aan dat chronische-pijnelement. We weten ook dat opioïdenverslaafden veel neurologische ontstekingen hebben, hetgeen naar onze mening de verslavingscyclus in stand houdt. Eerste onderzoeken laten zien dat cannabinoïden ontstekingen in de hersenen verminderen.”
Vijf jaar geleden toonde een vaak aangehaald onderzoek aan dat in staten met een programma voor medicinale cannabis tot 25% minder opioïdengerelateerde sterfgevallen plaatsvinden dan in staten zonder programma. Dit onderzoek werd tussen 1999 en 2010 uitgevoerd. Maar als we kijken naar de periode 2010-2017, zien de resultaten er anders uit. In staten met medicinale cannabis vinden 23% meer sterfgevallen plaats. Dit toonde een nieuw onderzoek uit juni 2019 aan.
Chelsea Shover, medeauteur van het onderzoek en onderzoekster aan de universiteit van Stanford, gelooft niet dat cannabis sterfte door een overdosis opioïden kan voorkomen. De fysicus Chinazo Cunningham is het met haar eens: “Cannabis is zeker geen wondermiddel, het is geen remedie voor de opioïdenepidemie.”
Het zou naïef zijn om te denken dat cannabis een oplossing voor de opioïdencrisis is. Maar dat wil niet zeggen dat het geen rol kan spelen bij pijnbestrijding. Dit wordt aangetoond door de bovenstaande onderzoeken en door anekdotisch bewijs.
Cunningham is het hiermee eens. Hij wil graag vooruitgang boeken met het onderzoek. Maar zolang cannabis op federaal niveau verboden blijft, kan hij niets doen. De Amerikaanse regering lijkt niet van plan te zijn om het cannabisverbod te versoepelen. Dit tot groot genoegen van de farmaceutische sector, die als de belangrijkste schuldige voor de crisis wordt gezien. Is deze beschuldiging terecht?
$$$$$$$$$$$$$ Tijd voor bonussen in de buurt!
De jaren 50 waren een periode van opbouw, een nieuw begin. Niets leek onmogelijk in het land van de onbegrensde mogelijkheden. Terwijl in Duitsland bij Volkswagen de eerste Kevers van de band rolden, deden de Amerikanen hun boodschappen al in enorme sleeën. Nergens heerste dit gevoel van kansen en mogelijkheden duidelijker dan in New York. Manhattan maakte een ongekende bouwhausse door. De hoogbouw in Midtown reikte weer tot in de wolken.
En dat laatste was nou precies wat de drie broers Sackler, Arthur, Mortimer en Raymond, ook van plan waren. In 1952 kochten ze een klein farmaceutisch bedrijf: Purdue Frederick. Het zou de pijler van hun fortuin zou worden. De eerste jaren waren moeilijk. Het was lastig om veel geld te verdienen met laxeermiddelen en oorsmeerverwijderaars. Er leek meer muziek te zitten in pijnstillers.
In 1996 lanceerde het familiebedrijf, dat inmiddels was omgedoopt tot Purdue Pharma, het middel OxyContin, een krachtige pijnstiller op basis van de opioïde oxycodon. Oxycodon werd al in andere pijnstillers gebruikt, maar niet in pure vorm en ook niet in zo’n hoge concentratie. Het bedrijf bracht niet alleen pillen met 10 mg oxycodon op de markt, maar ook versies met 80 en zelfs 160 mg. Barry Meier beschreef in zijn boek ‘Pain Killer: A “Wonder” Drug’s Trail of Addiction and Death‘ het middel als volgt: “in de zin van narcotische vuurkracht, was OxyContin een kernwapen.”
De FDA (Food and Drug Administration) classificeerde OxyContin als een substantie uit de categorie 2 (Class II), waarbij per definitie een groot risico van misbruik en verslaving bestaat. Niettemin verkocht Purdue zijn pillen als een middel tegen alle soorten pijn. In het persbericht werd het volgende beweerd: “De angst voor verslaving is ongegrond.” Misbruik zou worden voorkomen door een gepatenteerd proces waarbij het actieve bestanddeel slechts langzaam vrijkomt (“Contin” staat voor continue vrijgave).
In 1996 begon Purdue met een grootschalige reclamecampagne, die artsen, groothandelaren en consumenten moest overtuigen van de voordelen van de nieuwe wonderpillen. De campagne voerde een blije grootmoeder ten tonele die dankzij OxyContin haar rugpijn onder controle had en eindelijk weer met haar kleinkinderen kon spelen.
Er werden bijna 35.000 startercoupons verzonden naar artsenpraktijken. Deze konden worden omgeruild voor gratis pillen. Letterlijk. In de onderwerpregel van de e-mail die ze kregen, stond “$$$$$$$$$$$$$ It is Bonus Time in the Neighborhood!”; tijd voor bonussen in de buurt. Tegelijkertijd financierde Purdue duizenden trainingscursussen, conferenties en bijeenkomsten.
Gerelateerd artikel
Wie heeft er nog niet? En wie wil er meer?
De goed geoliede marketingmachine had succes. Aanvankelijke scepsis maakte plaats voor enthousiasme. Sommige artsen begonnen de kleurrijke pillen voor te schrijven alsof het M&M’s waren. Hun patiënten waren tevreden en kwamen terug voor meer. En hier wordt een trieste zwakte van het Amerikaanse gezondheidssysteem duidelijk: het werkt zo, dat patiënten krijgen wat ze willen en niet noodzakelijkerwijs wat goed voor ze is.
Al snel na de lancering van OxyContin verschenen de eerste pillen op de zwarte markt. Ook werd bekend hoe je het actieve bestanddeel in één keer kon laten werken: gewoon, door de pillen te vermalen. Gebruikers begonnen de “oxy’s” te snuiven en te spuiten. Maar voor velen was gewone orale inname al voldoende om verslaafd te raken.
In 2007 bekende Purdue Pharma schuld wat betreft het misleiden van het publiek over de verslavingsrisico’s van OxyContin. Het bedrijf kreeg een boete van 634 miljoen dollar, een druppel op een gloeiende plaat vergeleken met de 35 miljard dollar die de gebroeders Sackler verdiend hebben met hun supersuccesvolle geneesmiddel. En toen?
Purdue investeerde meer geld dan ooit in lobbyactiviteiten. Tussen 2006 en 2015 besteedde de farmaceutische industrie bijna 900 miljoen dollar aan lobbyactiviteiten. Dat is acht keer zoveel als de wapenlobby in dezelfde periode.
En Amerika’s honger naar opioïden was bij lange na nog niet gestild. De verkoopcijfers schoten omhoog. De draaimolen bleef maar draaien. In 2012 schreven artsen 259 miljoen recepten uit voor medicijnen die opioïden bevatten, genoeg voor een potje pillen voor iedere volwassene in het land. Dat was de piek van de voorschrijfgekte.
Eerst pillen, vervolgens heroïne
In 2016 vaardigde de US CDC (Center for Disease Control and Prevention) nieuwe richtlijnen uit voor het op recept voorschrijven van opioïden. Toen begon het aantal recepten te dalen.
Maar wat gebeurt er in een markt waar de vraag het aanbod overtreft? Juist. De prijzen stijgen. En dat wekte de belangstelling van de Mexicaanse drugskartels. Die overspoelden Amerika met goedkope heroïne.
En daarbij gingen de ‘Xalisco Boys’ vrijwel net zo te werk als de marketingmensen van Purdue eerder hadden gedaan. Op basis van algemeen beschikbare statistieken richtten zij zich met hun product op arme gebieden met een laag opleidingsniveau, waar bovengemiddeld veel bedrijfsongevallen voorkwamen. Bij de lancering van hun product verstrekten ze gratis monsters..
De strategie werkte: circa 1 miljoen Amerikanen gebruiken inmiddels regelmatig heroïne. Ongeveer 80 procent van de nieuwe gebruikers begonnen hun leven als verslaafde met legale pijnstillers.
Heroïne wordt gemaakt van het melkachtige sap van de opiumpapaver. Die plant wil in Mexico maar zeer moeilijk groeien. Om aan de enorme vraag te kunnen blijven voldoen, begonnen de kartels de heroïne te versnijden met fentanyl. Fentanyl is een volledig synthetische opioïde die op de Chinese zwarte markt redelijk makkelijk te krijgen is.
Danny, een ervaren heroïnegebruiker uit Philadelphia, weet nog goed dat de nieuwe drug voor het eerst op de markt kwam: “Mensen hadden geen idee waar ze mee te maken kregen… Toen de dealers zagen dat mensen bij bosjes neervielen, dachten ze: “Hm, we doen iets verkeerd”. Inmiddels mixen ze het beter.” Helaas zijn we het maar deels eens met Danny.
Vrijwel alle gebruikers die zijn terechtgekomen in het mortuarium in Dayton overleden aan een overdosis fentanyl. En het einde is nog niet in zicht. Deskundigen verwachten dat het aantal doden als gevolg van drugs zal blijven stijgen.
Gerelateerd artikel
Het land van de onbegrensde mogelijkheden
Patrick Radden Keefe van de New Yorker was degene die de gewetenloze acties van Purdue Pharma aan de kaak stelde. De eigenaren van Purdue zijn onder de naam Mundipharma voornamelijk actief in landen als China, Mexico en Brazilië. Keith Humphrey, als psychiater verbonden aan Stanford University, waarschuwt voor globalisering van de opioïdencrisis.
De gebroeders Sackler leiden een dubbelleven. In het openbaar doen ze zichzelf voor als toffe jongens en gebruiken ze hun bloedgeld om wereldberoemde musea, galerieën en universiteiten te sponsoren. Maar in de tussentijd neemt het verzet toe. In de zomer van 2019 beslisten het Louvre en de London Library dat ze geen donaties van de familie Sackler zouden aannemen. Andere gerenommeerde kunstinstellingen, waaronder het Tate in Londen en het Guggenheim in New York, hadden al aangegeven dat ze geen liefdadigheid van de Sacklers zouden accepteren.
De protestbeweging wordt geleid door Nan Goldin. De wereldberoemde fotografe raakte zelf verslaafd door OxyContin te gebruiken. Na een pijnlijke afkicktijd is ze nu niet langer verslaafd. En ze heeft de gebroeders Sackler de oorlog verklaard. Op Twitter en Instagram eist ze van de familie dat ze een gedeelte van hun fortuin investeren in verslavingsbehandeling- en preventieprogramma’s.
Ook Purdue Pharma bevindt zich nu in het spervuur van de Amerikaanse autoriteiten. Verschillende staten en gemeenten beschuldigen het bedrijf ervan de risico’s van OxyContin te hebben gebagatelliseerd en het product te agressief op de markt te hebben gebracht. Ze eisen een schadevergoeding van 10 tot 12 miljard dollar. Nadat ze een overeenstemming hadden bereikt met de eisers, heeft Purdue Pharma in september van 2019 faillissement aangevraagd.
Goldwin had wel het geluk aan haar zijde. Als vermogende New Yorkse kon zij het zich veroorloven om naar een beroemd afkickcentrum te gaan om van haar verslaving af te komen. Hoewel we haar campagne tegen de Sacklers toejuichen, zou het te simpel zijn om alleen de farmaceutische industrie de schuld geven van het probleem.
De Amerikaanse opioïdencrisis is in de eerste plaats een maatschappelijke crisis. Een gebrek aan vooruitzichten en een teveel aan verveling zijn de perfecte omstandigheden om verslaafd te raken. Wat mensen nodig hebben zijn banen en het uitzicht op een fatsoenlijk bestaan. Hiertoe behoort ook toegang tot een functionerend gezondheidszorgsysteem. In landelijke gebieden is de medische en therapeutische behandeling, die verslaafden zo vreselijk hard nodig hebben, een puinhoop. Spraaktherapie en alternatieve behandelingen zoals cannabistherapie zijn er nauwelijks.
- Disclaimer:Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.
