Op internet vind je allerlei verhalen over mensen die voor het eerst cannabis gebruikten en zeggen dat ze in een high bleven hangen. Ze hadden dagen-, weken- of zelfs maandenlang een geestverruimende ervaring. Is er een wetenschappelijk bewezen oorzaak? Houd je last van langdurige bijwerkingen? Benieuwd naar de reden waarom en hoe vaak dit voorkomt?
Sommige gebruikers geven aan dat de persoonlijke, positieve werking van cannabis veel langer duurt dan ze hadden gedacht. Het komt echter vaker voor dat personen voor wie het eerste gebruik van cannabis een negatieve ervaring was aanhoudende, verontrustende en negatieve nawerkingen melden.
Hoe vaak ervaren nieuwe cannabisgebruikers negatieve, langdurige effecten?
Laten we allereerst zeggen dat het slechts om een kleine minderheid van eerste gebruikers lijkt te gaan die dit effect ervaart. We weten niet precies om hoeveel personen het gaat, omdat er voor veel zaken rond cannabis nog geen officiële cijfers bestaan. Als cannabis in de toekomst op meer plaatsen legaal wordt, zal er waarschijnlijk een duidelijker beeld ontstaan.
Is het normaal om je nog steeds high te voelen op de dag nadat je voor het eerst cannabis hebt gebruikt?
Het lijkt redelijk vaak voor te komen dat nieuwe gebruikers veel cannabis in een sessie gebruiken en dan gaan slapen. Vervolgens voelen ze zich de volgende ochtend nog high. Er wordt beweerd dat een high van cannabis doorgaans twee tot vier uur duurt. Mensen verwachten daarom dat een nacht slapen het lichaam ruim voldoende tijd geeft om de THC te verwerken, zodat je bewustzijn de volgende ochtend weer normaal is.
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen personen die de dag na het gebruik een ‘kater’ hebben en personen die zeggen dat ze zich de volgende dag nog steeds high voelen. De eerste categorie voelt zich vaak suf, afgepeigerd of half in slaap.
Dit kan ermee te maken hebben dat gebruik van cannabis de REM-slaap verkort een belangrijke fase in het slaapproces waarin we dromen en er zo allerlei mentale processen worden vernieuwd en hersteld). Dit is waarschijnlijk een ander fenomeen dan wat er aan de hand is bij degenen die zeggen dat ze zich nog steeds high of stoned voelen.
Personen die een aanhoudende high ervaren omschrijven dit daarentegen als “in een dagdroom”, “extase”, “nagloeien” en “heerlijk” – een toestand die doorgaans als positief en prettig wordt ervaren.
Hoe is het mogelijk dat positieve effecten dagenlang voortduren?
In de meeste gevallen gaat het om het gevoel van een high dat de volgende ochtend nog voortduurt, maar sommige mensen voelen zich dagenlang high. Een specifiek geval meldt een stoned gevoel dat zes dagen aanhield na het gebruik van cannabis. Een ander spreekt over zijn ”gelukzalige” ervaring de dag na zijn “erg psychedelische” eerste keer dat hij cannabis gebruikte.
Het is onduidelijk wat dit dagenlang aanhoudende gevoel van een high veroorzaakt bij sommige personen die voor het eerst cannabis gebruiken. Het is denkbaar dat de afbraak van THC tot metabolieten in de lever (die in de urine worden afgescheiden) bij sommige personen langzamer verloopt. Hierdoor blijft de THC langer in het bloed aanwezig en is dus langer in de gelegenheid om CB₁-receptoren in de hersenen te bereiken en psychoactieve effecten te veroorzaken.
Een andere mogelijkheid is de wijze van toediening. Het eten van cannabis leidt vaak tot vertraagde piekconcentraties THC in het bloed, omdat de cannabinoïden meestal worden opgelost in vet dat gebruikt wordt om eetbare producten te maken.
Vet geeft de cannabinoïden langzamer af via het maag-darmkanaal, vergeleken met de snelle toediening bij roken, vapen of een spray onder de tong, waarbij de cannabinoïden via de slijmvliezen in de mond direct in het bloed komen. THC hoopt zich bovendien op in de vetweefsels. Mensen met meer lichaamsvet zouden daardoor een langzamere afgifte van THC kunnen ervaren.
Gerelateerd artikel
Maar hoe zit het met aanhoudende negatieve effecten?
De meest voorkomende negatieve effecten bij eerste gebruikers zijn angst, paranoia, paniek, verwardheid, desoriëntatie en depersonalisatie. Bij de meeste mensen treden deze negatieve effecten op in de eerste dagen of weken na het gebruik van cannabis, waarna ze zich snel weer normaal voelen.
Er is echter ook een kleine groep personen bij wie de intense negatieve gevoelens weken of zelfs maanden aanhielden. In enkele gevallen veroorzaakte dit een dusdanig ingrijpende verstoring van het normale leven dat psychiatrische behandeling noodzakelijk was.
Anekdotische verslagen van deze aanhoudende negatieve effecten gaan soms over het hebben van suïcidale gedachtes en het verlangen om zichzelf te verwonden. Het is echter bedenkelijk om aan te nemen dat er een causaal verband ligt tussen cannabisgebruik en zelfdoding. Personen die dergelijke gevoelens rapporteren zouden sowieso gevoelig kunnen zijn voor of al kunnen lijden aan een psychische aandoening. Sommige onderzoeken leggen een verband tussen cannabisgebruik en een verhoogd risico op zelfdoding. Maar andere onderzoeken geven aan dat in sommige staten van de VS het aantal zelfmoorden is gedaald na de start van programma’s met medicinale cannabis.
De waarheid ligt vermoedelijk ergens in het midden. Het gebruik van cannabis zou suïcidale gedachtes bij vatbare personen kunnen verergeren. Aan de andere kant zijn er personen die aan chronische pijn lijden of langdurig ziek zijn, wat ook gezien wordt als een risicofactor voor zelfdoding. Sinds cannabis heeft aangetoond dat het geneeskrachtige voordelen bezit die chronische pijn verlichten, kun je best zeggen dat cannabisgebruik in sommige gevallen het risico op zelfdoding juist kan verlagen.
Waarom ervaren sommige mensen deze negatieve effecten?
Dit is een lastige vraag die de wetenschap al decennialang probeert te beantwoorden. Maar het is ook een vraag die nauw samenhangt met algemeen onderzoek naar cannabis en zijn effect op de geestelijke gezondheid. Hierdoor is dit onderdeel van het onderzoek besmet door vooroordelen en politieke opvattingen. Het is dus lastig om een duidelijk antwoord te krijgen. Je kunt zelfs zeggen dat er nog geen duidelijk antwoord bestaat, omdat we nog lang niet alle feiten op een rijtje hebben.
In het boek ‘High Culture: Marijuana in the Lives of Americans’ uit 1980 door William Novak staat iets interessants. De auteur zegt hierin dat slechte trips bij marihuana statistisch gezien nauwelijks voorkomen en vooral bij het eerste gebruik optreden. Dit terwijl het eerste gebruik door een grote meerderheid juist als neutraal of prettig wordt ervaren.
Al zijn negatieve eerste ervaringen in de minderheid, het huidige aantal meldingen geeft aan dat ze steeds vaker voorkomen. Veel regelmatige rokers kennen wel iemand die zijn eerste keer niet aankon. Dit kan te maken hebben met een toename van het THC-gehalte in verhouding tot CBD en andere cannabinoïden en terpenen in commerciële cannabissoorten in de afgelopen decennia. Het zou ook gewoonweg kunnen liggen aan restanten van chemicaliën die in slecht gekweekte cannabis zitten.
Het toegenomen THC-gehalte is een mogelijke oorzaak
De markt voor cannabis in de westerse wereld is ingrijpend veranderd door verschuiving van in de buitenlucht gekweekte, geïmporteerde cannabis met een relatief laag THC-gehalte (en weinig of geen pesticiden) naar cannabis van binnenkweek met veel commerciële voedingsstoffen en chemicaliën.
Voor de meeste planten bestaan er specifieke chemicaliën en pesticiden die je kunt gebruiken. Dat gebruik wordt voorgeschreven door overheidsregelgeving, zoals die van de Environmental Protection Agency in de VS (op federaal niveau). Maar daar gaat dit niet op voor cannabis, aangezien cannabis op federaal niveau nog illegaal is. Cannabiskwekers hebben dus geen richtlijnen voor wat ze kunnen gebruiken en wanneer. Het ontbreken van toezicht kan ervoor zorgen dat sommige cannabis in de westerse wereld meer chemische restanten bevat.
Bovendien is er het feit dat het relatieve THC-gehalte de afgelopen decennia is toegenomen.
Het THC-gehalte is drastisch toegenomen in de meer recente soorten in grote delen van de westerse wereld. Steeds meer mensen hebben toegang tot deze soorten die voor een stevige high zorgen. Je hoort tegenwoordig geruchten over soorten met een THC-gehalte van wel 40 procent. Zulke niveaus waren in 1980 ondenkbaar, in die tijd bedroeg het gemiddelde THC-gehalte minder dan tien procent.
Tegenwoordig is het gemiddelde THC-gehalte nog geen 35 procent, maar het is zeker hoger dan 10 procent. In 2008 was het gemiddelde gehalte volgens UNODC ongeveer 10 procent. In Colorado lag het gemiddelde in 2015 rond de 18,7 procent!
Gerelateerd artikel
THC kan een kortdurende psychose veroorzaken
We hebben zoveel bewijs dat THC linkt aan kortdurende psychoses, dat het dom zou zijn om het te negeren. Hoewel we weinig betrouwbaar bewijs hebben dat THC langdurige psychische aandoeningen kan veroorzaken, is er zeker wél bewijs dat acute toediening van THC op korte termijn kan leiden tot een toestand die vergelijkbaar is met een psychose.
Het is waarschijnlijk dat personen die hier gevoelig voor zijn (door erfelijkheid, gezondheid of andere factoren), door gebruik van THC enige tijd in een psychose-achtige staat kunnen raken. Voor de meeste mensen die dit ervaren zal dit uiteindelijk overgaan. Maar bij enkelen van hen kan deze psychose-achtige staat een onderliggende psychische aandoening veroorzaken.
Dit betekent niet dat THC de psychische aandoening veroorzaakt. Waarschijnlijk zouden zij de ziekte ook zonder gebruik van cannabis hebben gekregen. Maar het is mogelijk dat cannabisgebruik het ontstaan van de ziekte versnelt en eventueel verergert. Dus THC zou momenteel niet als oorzaak van psychische aandoeningen bestempeld moeten worden. Maar het is wel zeer van belang om zijn effect van uitlokking van kortdurende psychoses te onderzoeken.
Welke bewijzen zijn er dat THC psychoses veroorzaakt?
Een Iraans drugsrapport uit 1972 beschrijft een geval van een politieagent zonder voorgeschiedenis van psychose die na het drinken van bhang in een staat van zeer gewelddadige opwinding met paranoïde waanideeën raakte. Hij probeerde zijn geweer te pakken om op zijn ingebeelde achtervolgers te schieten. Dit was uiteraard in een tijd van enorme controverse over het recreatieve gebruik van cannabis. Een tijd met voldoende voorbeelden van wilde propaganda en ongefundeerde uitlatingen over cannabisgebruik (ooit de film Reefer Madness gezien?!). We zullen dus nooit zeker weten hoeveel waarheid er achter dit verhaal schuilt.
Verder zijn er twee casestudies over acute psychose door cannabis uit 2005. In deze casestudies worden twee regelmatige gelegenheidsgebruikers beschreven, die na orale inname van THC ervaringen hadden van “depersonalisatie, paranoïde gevoelens en onthechting van de werkelijkheid”. De volgende dag voelden ze zich allebei weer ”goed”, zonder terugval.
Een ander onderzoek uit 2005 zegt dat ”zelfs critici geaccepteerd hebben dat psychotische symptomen veroorzaakt kunnen worden door cannabis” en dat ”dergelijke symptomen over het algemeen snel afnemen en uiteindelijk geheel verdwijnen”. Dit onderzoek vond echter wel een zeer sterke relatie tussen een cannabispsychose en de latere ontwikkeling van paranoïde schizofrenie. Het vormt bewijs voor het idee dat een cannabispsychose een latent aanwezige aandoening kan opwekken.
In 2009 werd een uitstekend overzicht van de bestaande literatuur over cannabis en acute psychose gepubliceerd. Hierin wordt gezegd dat deze “psychotische symptomen doorgaans van voorbijgaande aard (minuten of uren) zijn, maar dat er enkele gevallen bekend zijn waarbij deze symptomen wekenlang aanhielden (…) ernstige of blijvende psychotische reacties zijn zeldzaam en de kans dat ze optreden is groter bij personen die al leden aan een psychische aandoening”.
Gerelateerd artikel
Moeten we ons zorgen maken over ons eigen gebruik?
Blijvende negatieve effecten treden zelden op en voor de meeste mensen is het eerste gebruik van cannabis een prettige ervaring. Als je de bovengenoemde effecten wel zelf ervaart, is het van belang om rustig te blijven en te proberen om je situatie te rationaliseren.
Angstgevoelens, paranoia en depersonalisatie zijn meestal maar tijdelijk bij mensen die voor het eerst gebruiken. Ze zijn het resultaat van het gebruik van een krachtige psychoactieve stof. Veel mensen die deze gevoelens ervaren, vragen zich meteen af of ze gek zijn geworden. Onthoud gewoon dat het een natuurlijke reactie is op een krachtige stof. Zo kun je erop vertrouwen dat je niet gek bent en ben je er gerust op dat je je snel weer normaal zult voelen. Of deze gedachte je sneller normaal laat voelen weten we niet, maar het verbetert zeker het gevoel van paniek of angst terwijl je nieuwe gevoelens hebt.
Wanneer de gevoelens na een paar dagen nog niet over zijn, is het echter wel verstandig om psychische hulp te zoeken omdat er sprake kan zijn van een latent aanwezige aandoening. Als dit het geval is, betekent dit niet noodzakelijk dat cannabis de ziekte heeft veroorzaakt. Het is ook mogelijk dat het tijdelijk veranderde bewustzijn de aandoening tot uiting heeft laten komen.
Het is mogelijk om het risico op psychotische symptomen te verminderen, door te kiezen voor cannabissoorten met een hoog CBD-gehalte. CBD neutraliseert de psychoactieve effecten van THC. Dit is wellicht de belangrijkste overweging. Maar het is ook van belang om te zorgen voor een ontspannen omgeving, een gevulde maag en een helder hoofd en om voldoende vocht te drinken voordat je cannabis gebruikt.
- Disclaimer:Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.
