Wat is Kava (Piper Methysticum) en hoe wordt het gebruikt?

Kava -planten en bladeren

De interesse in Kava stijgt niet alleen in Amerika maar over de hele wereld omwille van de kalmerende, bewelmende high waar angstpatiënten mogelijk naar op zoek zijn. In de Stille Zuidzee wordt het al eeuwenlang voor religieuze, sociale en medicinale doelen gebruikt. De kavalactonen in de wortel kunnen voordelig zijn bij angst en verscheidene andere kwalen.

Kava of Kava-kava (Piper methysticum)  is een soort die inheems is in het zuidwesten van de Stille Oceaan en ze komt zowel voor in Melanesië en Polynesië als in delen van Australië. Het culturele gebruik van de plant omwille van haar kalmerende effecten is wijdverbreid in de regio en dan voornamelijk in Vanuatu, Hawaii, Fiji, Tonga en Samoa.

Het behoort tot de top 3 van economisch gezien belangrijkste planten binnen het Piper geslacht, samen met P. nigrum (zwarte peper) en P. betle (betel).

Eigenschappen van de Kava plant

Kava is een rechtopstaande meerjarige struik die tot een maximale hoogte van ongeveer 7 meter groeit (hoewel 2 à 3 meter vaker voorkomt). Kava heeft een houtachtige stengel, een donkergroen bladerdek met lichtgele, kleine bloemen en een peperachtig aroma dat typisch is voor alle soorten binnen de Piperaceae familie. De bladeren zijn hartvormig en groot en bereiken een lengte en een breedte van 13 – 20 cm.

De kleine bloemetjes verschijnen maar zelden en produceren, zelfs als ze met de hand bestoven worden, geen zaden. In plaats daarvan reproduceert de plant aseksueel, door middel van zijn rhizomen; ondergrondse stengels, ook bekend als wortelstokken, die lateraal door de grond groeien waarbij de wortels naar beneden worden gestuurd en bij iedere internode er nieuwe stengels naar boven worden gestuurd. Hoewel andere delen van de plant gebruikt worden om commerciële producten van lagere kwaliteit te produceren, zijn het de rhizomen die voor het maken van traditionele kavabereidingen worden gebruikt.

De effecten van kava

De wetenschappelijke benaming Piper methysticum betekent letterlijk vertaald ‘ bedwelmende peper’. De fytochemicaliën die voor het bedwelmende effect verantwoordelijk zijn, staan ook bekend als kavalactonen, en tot op heden zijn er al minstens 18 verschillende geïdentificeerd.

Naast het opwekken van een kalmerend effect, is het van kavarhizomen ook geweten dat ze als lokaal verdovingsmiddel optreden (het verdooft met name de lippen en de tong wanneer het wordt geconsumeerd). Kava wekt ook een ontspannen en licht euforisch effect op en er wordt vaak gerapporteerd dat het depressies verhelpt, mentale helderheid veroorzaakt en de gebruiker socialer en spraakzamer maakt.

De effecten beginnen meestal binnen de 30 minuten na consumptie en duren maximaal twee uur. Grotere en sterkere dosissen kunnen tot 8 uur effect hebben en sommige krachtigere cultivars van kava kunnen een effect tot 48 uur na consumptie hebben.

Verspreiding & gebruik van kava

Er zijn tientallen kava cultivars, meer dan 70 zijn er tot op heden gedocumenteerd, hoewel ze niet allemaal voor menselijke consumptie geschikt zijn. De gepostuleerde wilde voorvader van kava, Piper wichmannii, is een inheemse soort in het noorden van Vanuatu en er wordt gedacht dat kava voor het eerst hier werd gedomesticeerd; mogelijk op het eiland Pentecost of Maewo. Vanuatu is wereldwijd de grootste producent van kava en het land wordt beschouwd als het spirituele thuisland van de plant.

De Kava Act uit 2002 vermeldt slechts 28 ‘zuivere’ cultivars die de ideale potentie en effect hebben; alle kavasoorten die voor exportdoeleinden worden geproduceerd moeten tot deze lijst behoren.

Genetische tests hebben aangetoond dat er geen verschil tussen de twee soorten bestaat en dat P. methysticum niet strikt een soort is maar eerder een groep van steriele cultivars van P. wichmannii. Om dit op gepaste wijze aan te duiden, werd er een nieuwe taxonomie voorgesteld: P. methysticum var. methysticum voor de moderne cultivars en P. methysticum var. wichmannii voor de wilde soorten.  

Kava reageert slecht op overmatig zonlicht en groeit het beste in goed verluchte en goed gedraineerde bodems die meer dan 2000 ml neerslag per jaar krijgen. De temperatuur moet zich tussen de 21 – 35°C bevinden en dit bij een relatieve vochtigheidsgraad van 70 – 100%. Aangezien wilde exemplaren van de plant zo goed als onbekend zijn, is de verspreiding van de plant gelimiteerd tot plekken waar menselijke verbouwing gebeurt. Deze plekken worden gevonden in Polynesië, Melanesië, delen van Micronesië en sommige delen in het noorden van Australië.

Hoe wordt kava verbouwd?

Kava wordt over het algemeen gekweekt door de rhizomen af te breken of door het wegnemen van stekken (nieuwe “dochter”rhizomen) die uit deze wortelstokken groeien. De stekken of rhizoomstukken worden dan onmiddellijk in vochtige, goed bemeste potgrond gepot.

Gestapelde Kava -wortelstokken

Als alternatief kan er ook gekozen worden voor het kweken door gebruik te maken van bovengrondse stekken die met een steriel mes van jonge, houtachtige stengels worden afgesneden om ze nadien meteen in de bodem te planten. Stekken vragen vochtige omstandigheden en temperaturen tussen de 20 – 25°C.

Kava vraagt veel voedingsstoffen en een losse en goed gedraineerde bodem om te floreren. Traditionele meststoffen bestaan onder meer uit humus, goed gerotte mest en guano van vogels. Vele moderne kavaboeren gebruiken nog steeds traditionele organische technieken. Het is zelfs zo dat het land Vanuatu enkele wetten heeft die bepalen dat alle geproduceerde kava op organische wijze moet verbouwd worden.

Kavaplanten moeten voldoende fysieke ruimte hebben en voldoende bodemdiepte om de wortels te kans te geven zich te ontplooien. Ze moeten ook frequent en overvloedig water krijgen zonder dat ze daarbij in het water mogen staan omdat dit de fijne wortelhaartjes kan beschadigen en de groei kan remmen. Kavaplanten worden meestal geoogst als de concentratie kavalactonen na 3 à 4 jaar haar piek heeft bereikt. Commerciële kavaplanten worden soms echter al na 18 maanden geoogst.

Hoe wordt kava bereid?

Onder de traditionele eilandbewoners op eilanden waar kava wordt gevonden, worden de verse rhizomen meestal bereid door ze te pletten, verbrokkelen of vermalen waarna een kleine beetje water aan het vocht dat de rhizoom zelf produceert wordt toegevoegd.  Het resultaat is dan een zetmeelrijke pasta die bij koud water wordt gevoegd om meteen daarna geconsumeerd te worden.

Kava -voorbereidingsproces

Een verse kavarhizoom kan ook gekauwd worden. Bij deze methode is er een onmiddellijk effect en is het verdovende effect ook bijzonder uitgesproken. De verse rhizoom is heel wat krachtiger dan de gedroogde variant en ze wordt ook vaker binnen traditionele gemeenschappen op deze wijze geconsumeerd, hoewel op sommige eilanden (en dan vooral op Fiji) de gedroogde bereidingen de norm zijn.

Commerciële bereidingen komen vaak voor in hun gedroogde poedervorm, hoewel het ook mogelijk is om bij bepaalde gespecialiseerde winkels verse ingevroren rhizoom te kopen. Vele commerciële bereidingen bevatten naast rhizomen ook andere delen van de plant zoals de bladeren en de stengels. Er wordt gedacht dat deze producten van mindere kwaliteit verantwoordelijk zijn voor de gezondheidsproblemen waarmee de plant in verband wordt gebracht.

Mannen die Kava op de traditionele manier voorbereiden

Cultureel & traditioneel gebruik van kava

Op elk eiland waar kava wordt verbouwd, is het culturele gebruik ingeburgerd en dit zowel voor spirituele als voor scoiale of eenvoudigweg recreatieve doeleinden. Op Vanuatu is het gebruik van kava in de stedelijke gebieden op de eerste plaats een sociaal en recreatief gebeuren waaraan zowel mannen als vrouwen deelnemen; er is een overvloed aan kavabars en hun aantal is gestaag groeiende sinds het land in 1980 haar onafhankelijkheid verwierf. In landelijke gebieden is het gebruik van kava vaker gelinkt aan rituelen en tradities en wordt het enkel door mannen gedaan. De consumptie vindt hier ‘s avonds plaats in gebouwen die bekendstaan als nakamals.

Op Fiji, is kava ook bekend als Yagona en wordt het vooral gebruikt voor sociale doeleinden en dit zowel door mannen als door vrouwen. Voor sociale doeleinden vindt het gebruik van kava eerder plaats in een informele en ontspannen sfeer. Er vinden echter ook iets formelere rituelen op het eiland plaats. Tijdens deze ceremonies worden tassen van geperst kavasap rondgegeven en van de deelnemers wordt verwacht dat ze de inhoud van hun tas in een keer doorslikken. Voor het drinken, moet de gebruiker 1 maal klappen: na het drinken wordt er traditioneel 3 maal geklapt om dankbaarheid te tonen.

Is kava veilig? Kava en levertoxiciteit

Vanwege een aantal gevallen van leverschade veroorzaakt door het consumeren van commercieel beschikbare kavaproducten, zijn er verschillende studies naar het potentiële hepatotoxische effect van kava uitgevoerd. De resultaten van deze studies leidden in 2002 tot een kavaverbod binnen de Europese Unie, ondanks het feit dat het aangetoonde hepatotoxische effect slechts bij een klein aantal individuen voorkwam.

Recent werd dit echter in vraag gesteld voor het Duitse gerechtshof en werd het verbod in Duitsland dan ook opgeheven. Er werd aangenomen dat de potentiële risico’s niet opwegen tegen de voordelen.

De Duitse onderzoekers die de vroegere studies bestudeerden, ontdekten dat slechts een klein deel van de gedocumenteerde gevallen die oorspronkelijk werden bestudeerd oorzakelijk in verband konden worden gebracht met het gebruik van kava. Van het overgrote deel van de gevallen werd gedacht dat ze veroorzaakt werden door het gebruik van alcohol en andere substanties die naast kava werden gebruikt. Van andere gevallen werd gedacht dat extreme dosissen of commerciële producten van een twijfelachtige kwaliteit (dewelke naast rhizomen ook bladeren en stengels bevatten en dewelke mogelijk bestonden uit kava cultivars die als niet ‘zuiver’ worden beschouwd) waren.

Het moet ook opgemerkt worden dat alle gevallen werden geassocieerd met voedingssupplementen die kava-extracten bevatten die verkregen werden via oplossingen en geen van de gevallen werd geassocieerd met het op traditionele wijze drinken van kavathee.

Persoon giet Kava -thee

De consensus onder vele onderzoekers is nu dat kava in uiterst zeldzame gevallen inderdaad leverschade kan veroorzaken, maar dat deze gevallen zo uitzonderlijk voorkomen dat ze genegeerd kunnen worden en geen rechtvaardiging voor een verbod bieden. Een onderzoeksteam schatte, op basis van het verkoopvolume in vergelijking met het aantal gevallen van toxische hepatitis in Duitsland, dat er één geval van leverschade voorkomt voor elke 60 – 125 miljoen dosissen kava die worden geconsumeerd.

Het langdurige gebruik van kava in het zuiden van de Stille Oceaan en het onderzoek naar de plant toont dat er in feite vele voordelen aan de plant verbonden zijn. De kavalactonen kunnen uiterst nuttig zijn om angst te behandelen. Er blijven natuurlijk mensen die toch hun bezorgdheden uiten.

  • Disclaimer:
    Wet- en regelgeving omtrent cannabisteelt verschilt vaak per land. Sensi Seeds raadt u daarom dan ook aan om de lokale wet- en regelgeving na te gaan. Handel niet in strijd met de wet.

Comments

3 reacties op “Wat is Kava (Piper Methysticum) en hoe wordt het gebruikt?”

  1. Peter P. Van Oosterum

    Duidelijk verhaal,
    Wat ik echter ook graag zou willen weten is waar ik in Nederland verantwoord bereid Kava wortel extract kan krijgen of ander wat daarvoor een betrouwbaar adres is.
    Vriendelijke groet,
    Peter P. van Oosterum

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top