Salvia divinorum: gebruik, werking, geschiedenis & wetenschap

Salvia Divinorum Plant en een houten standbeeld

Salvia divinorum (salvia) is een inheemse struik uit Oaxaca, Mexico, die het inheemse Mazatec-volk al eeuwenlang gebruikt als spiritueel en geneeskrachtig middel. Het is een krachtige, natuurlijke drug die een intense psychedelische high veroorzaakt. In het Westen wordt het steeds bekender voor recreatief gebruik, maar ook voor mogelijk medicinaal gebruik.

De soort S. divinorum is een lid van het geslacht Salvia, een grote groep van meer dan 900 soorten die bij de Lamiaceae-familie (munt) horen. Hoewel de gemeenschappelijke naam ‘salie’ meestal verwijst naar Salvia officinalis (het kruid dat wordt gebruikt in de keuken), kan de naam ook verwijzen naar iedere sier- of medicinale plant binnen het geslacht.

De plant salvia divinorum noemen we hieronder ‘salvia’ om verwarring met gewone salie te voorkomen. Salvia is een hoge struik met vierkante, holle stelen. De plant heeft haarloze, ovale bladeren, die ook getand of ingesneden kunnen zijn en die tussen tien en dertig centimeter lang zijn. De plant kan meer dan een meter hoog worden en de stelen kunnen gemakkelijk breken en over de grond slepen, waar ze enthousiast nieuwe wortels schieten.

De bloemen, die zelden verschijnen, zijn wit met paarse kelken en vormen zelden vruchtbare zaden. In plaats daarvan verspreid de plant zich zeer gemakkelijk door het vormen van nieuwe wortelstelsels vanuit de stengels. Dit is de primaire voortplantingsmethode van de plant.

Waar komt salvia voor?

Salvia groeit in de bergbossen en tropische wouden van de Sierra Mazateca, in het noordwesten van de staat Oaxaca (Mexico). Salvia groeit op hoogten tussen 300 en 1830 meter boven zeeniveau. Het wordt doorgaans aangetroffen langs de oevers van de talloze stroompjes en rivieren die omlaag stromen naar de Rio Tonto, een belangrijke zijrivier van de Rio Papaloapan.

Panoramisch uitzicht op Sierra Mazateca-bossen

Salvia floreert in een vochtige omgeving met weinig licht en geeft de voorkeur aan zwarte aarde met een hoog humusgehalte. Vanwege de waarde en heilige status van salvia hielden de Mazatec-stammen de locaties waar de plant werd gevonden vele jaren lang verborgen voor Europese botanici en taxonomen.

De teelt van salviazaadjes

Salvia is nogal een raadsel voor taxonomen, omdat het niet goed duidelijk is of de plant een cultigen (een product van cultivering), een natuurlijke hybride of een werkelijke soort is. Die onzekerheid komt voort uit de vegetatieve manier van voortplanting en de ongebruikelijke steriliteit van de plant, die meer voorkomt bij steriele hybriden (muilezels en muilpaarden zijn een voorbeeld van dit fenomeen onder zoogdieren) en bij inteeltcultivars.

Recent genetisch onderzoek heeft uitgewezen dat de plant geen interspecifieke hybride is, al blijft zijn herkomst onduidelijk.

Salviastekjes: een alternatief voor zaden

Vanwege het gebrek aan vruchtbare zaden kan salvia alleen worden gekweekt via vegetatieve voortplanting (klonen). Er worden stekjes genomen van een volwassen moederplant, die in twee tot drie weken wortels vormen in kraanwater. De bloei is (net als bij cannabis) afhankelijk van de fotoperiode. Het bloeien begint wanneer de lengte van de dag afneemt tot twaalf uur of minder.

Wat veroorzaakt de psychoactieve effecten van salvia?

Salvia bevat het actieve ingrediënt salvinorine-A, een krachtige psychotropische molecuul met de chemische formule C23H28O8. Salvinorine-A bevat geen stikstofatoom en is dus geen alkaloïde (in tegenstelling tot DMT, mescaline en psilocybine), wat ongebruikelijk is voor een natuurlijk voorkomende hallucinogeen.

De stof is in feite een terpenoïde. Dit is dezelfde soort organische chemische stof waartoe ook cannabinoïden, menthol, kamfer en veel andere belangrijke natuurlijke stoffen behoren. In massa is het de krachtigste natuurlijke hallucinogeen, omdat het effectief is in doses van minder dan 200 µg (psilocybine is effectief vanaf 6 mg, DMT vanaf 60 mg en mescaline vanaf 100 mg).

Een persoon die een Salvia-blad houdt

Salvinorine-A is een kappa-opiaatreceptoragonist en is de eerste niet-alkaloïde waarvan we weten dat het deze specifieke receptor beïnvloedt. Alle andere natuurlijke hallucinogenen beïnvloeden de 5-HT2a-serotoninereceptor, maar salvinorine-A heeft geen invloed op deze receptor. Er wordt gedacht dat de belangrijkste effecten van salvinorine-A worden bereikt door het agoniseren van de kappa-opiaatreceptor. Maar we weten nu dat de stof ook een deelagonist van de D2-dopaminereceptor is.

Mogelijke risico’s en behandeling van salviavergiftiging

Door de bovengenoemde eigenschappen produceert salvinorine-A, in tegenstelling tot de meeste andere natuurlijke hallucinogenen, een dissociatieve staat in de gebruiker die vaak dysforisch is. Intense gevoelens van welzijn worden niet vaak gemeld. De drug lijkt eerder een intense en vaak aangrijpende en verontrustende, visionaire of trance-achtige staat te veroorzaken, hoewel ook onbedwingbaar lachen veel wordt gemeld.

Het gebruik van salvia kent vele mogelijke bijwerkingen, die met name de hersenen beïnvloeden (maar er kunnen ook fysieke effecten merkbaar zijn). Dit zijn onder andere:

  • Korte, intense hallucinaties
  • Paranoia
  • Stemmingswisselingen
  • Het gevoel hebben buiten het lichaam getreden te zijn
  • Veranderde visuele perceptie
  • Spreken met een dubbele tong
  • Zweten
  • Duizeligheid

De high door salvia komt bijna direct op en is kort maar intens. Er lijkt momenteel alleen geen eenduidige behandelmethode voor salviavergiftiging te bestaan.

Traditioneel gebruik van salvia

Salvia wordt al honderden jaren gebruikt door de inheemse Mazatec-stammen tijdens spirituele en religieuze rituelen. Tijdens een sjamanistisch ritueel van de Mazatec wordt doorgaans alleen het verse blad gebruikt. Het blad wordt vermalen om het sap te verkrijgen, dat vervolgens wordt vermengd met water en opgedronken om het gewenste visionaire effect te bereiken. Er worden ook wel grote hoeveelheden verse bladeren gekauwd en ingeslikt.

Salvia divinorum paarse bloemen

Salvia vormt een integraal onderdeel van genezingsrituelen van de Mazatec, omdat de gebruiker er de wereld van de geesten mee kan ‘betreden’. Deze geesten zouden ziekte en gezondheid in de materiële wereld beheersen. Vaak wordt salvia gebruikt als vervanging voor psilocybine-paddenstoelen, maar er zijn sjamanen die hoofdzakelijk salvia gebruiken.

Het salviaritueel vindt meestal plaats in het donker en de deelnemers wordt gevraagd om zonder te praten stil te liggen. Voordat de bladeren of het watermengsel worden geconsumeerd, worden deze gezegend en gewijd aan de geesten. Daarna consumeert de sjamaan (en mogelijk ook de zieke of zieken) de salvia en wacht tot de effecten optreden. Als de visioenen betekenis hebben voor de sjamaan, kan de ziekte worden geïdentificeerd en kan een behandelplan worden gekozen.

Salvia wordt ook gebruikt om verschillende ziekten rechtstreeks te behandelen, waaronder hoofdpijn, reuma, diarree en bloedarmoede. In die gevallen wordt de plant in lagere doses toegediend, meestal in de vorm van thee.

Huidig gebruik en verkrijgbaarheid

Tegenwoordig zijn salvia en salvia-extracten volop verkrijgbaar, zowel online als in plaatselijke smartshops en headshops. Vaak worden er producten verkocht die bestaan uit gedroogde bladeren versterkt met sapextracten om hun potentie te verhogen. Dergelijke producten worden vaak verkocht in sterkteklassen van 10x, 20x en nog hoger (hoewel er geen standaardpotentie bestaat en de producten erg van elkaar verschillen).

Grondgedroogde Salvia bladeren en een plastic meter naast

Hoewel de meeste gebruikers salvia recreatief gebruiken, bestaat ritueel gebruik nog altijd onder de overgebleven Mazatec-stammen. Door syncretisme van traditioneel en Christelijk geloof (geïmporteerd door de Spaanse veroveraars) staat de plant tegenwoordig bekend als ska María Pastora (‘bladeren van de herderin Maria’) en wordt hij geassocieerd met de Maagd Maria.

Legaliteit van salvia – zaden en plant

Salvia is in de meeste landen en in de meeste staten van de VS legaal. Sommige landen beschouwen de hallucinogene effecten echter als gevaarlijk en sociaal onacceptabel, en hebben de plant daarom verboden of proberen dat te doen.

Zeker dertien landen hebben het gebruik van salvia verboden of gereguleerd. Dit zijn onder andere Australië, België, Kroatië, Duitsland, Italië, Canada, Denemarken en Finland. Sommige landen hebben de plant helemaal illegaal gemaakt, terwijl in andere landen bepaalde beperkende maatregelen gelden (bijvoorbeeld: geen import of verkoop, maar persoonlijke kweek, bezit of consumptie is gedecriminaliseerd).

In de VS staat salvia niet in de Schedule of Controlled Substances (lijst met gereguleerde stoffen). Verschillende staten hebben echter eigen wetgeving ingevoerd, waaronder Oklahoma, New Mexico, Michigan en Florida, waar bezit kan leiden tot maximaal vijf jaar gevangenisstraf.

Waarom planten zoals salvia beschermd moeten worden

Net als bij de meeste pogingen om een stof te verbieden, is de kans groter dat dergelijke acties resulteren in een zwarte markt voor een product waarop voorheen belasting kon worden geheven. Dergelijk beleid leidt waarschijnlijk eerder tot een toename in criminaliteit en prijs (en afname in kwaliteit), dan dat de stof in kwestie gewoon langzaam uit de mode raakt.

  • Disclaimer:
    Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.

Comments

1 reactie op “Salvia divinorum: gebruik, werking, geschiedenis & wetenschap”

  1. nancy van leeuwen

    Goedemorgen.

    Allereerst even mijn complimenten voor jullie site heel fijn precies waar ik naar op zoek was. Kom ik meteen met de volgende vraag ik ga werken met de salvia en zou graag wat tekst willen gebruiken en vraag jullie om toestemming omdat jullie het zo mooi helder duidelijk hebben verwoord. In afwachting van uw reactie,

    Love & Light Nancy

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top