Lijden cannabisgebruikers onder de Filipijnse War on Drugs?

De vlag van de Filippijnen, Cannabis-planten en afbeeldingen van de 'War on Drugs'

Sinds Rodrigo Duterte president van de Filipijnen is, voert hij een bloedige war on drugs die het land volledig dreigt te destabiliseren en duizenden gebruikers van de hard drug meth treft, maar ook cannabisgebruikers. We spraken met een prominente cannabisactiviste over de dagelijkse risico’s voor cannabisgebruikers.

Op 9 mei 2016 kozen de Filipijnen een nieuwe president, Rodrigo Duterte, de voormalige burgemeester van de stad Davao. Duterte is in verband gebracht met het beruchte Davao Doodseskader en is, naar men vermoedt, verantwoordelijk voor de dood van meer dan duizend vermoedelijke drugsdealers tussen 1998 en 2008.

Meteen toen Duterte aan de macht kwam, is hij een bloedige politiecampagne begonnen om drugsdealers en -gebruikers uit de Filipijnse maatschappij te verwijderen. Volgens de Filipijnse nieuwszender Rappler hebben tussen 1 en 13 september 3.526 vermoedelijke drugsdealers en -gebruikers het leven gelaten. Daarvan waren 1571 “doden tijdens arrestatie”, verdachten die “rechtmatig gedood” werden door de politie, vaak omdat ze zich tijdens hun aanhouding zouden hebben verzet. De overige slachtoffers werden naar verluid gedood door wederrechtelijke burgerwachten of zijn “onopgehelderd”.

De Filipijnen hebben de doodstraf in 2006 opgeschort. Duterte heeft echter herhaaldelijk gepleit voor herinvoering en vindt het kennelijk nu prima om te doen alsof dit proces al afgerond is.

De Filipijnse politie (PNP) heeft haar drugscampagne Plan Dubbelloops gedoopt, waarbij een van de lopen gericht wordt op de ‘grote’, rijke drugsdealers, en de andere op gebruikers en dealers op straatniveau. Het lijkt er echter op dat tot dusver de overgrote meerderheid van de slachtoffers afkomstig is uit de armste regionen van de samenleving terwijl slechts een handjevol grote drugsdealers is gearresteerd.

Mede hierdoor beweren internationale critici dat de huidige War on Drugs feitelijk een oorlog tegen de armen is. Ondanks allerlei controverses vond tijdens het burgemeesterschap van Duterte in Davao een gigantische daling van de – doorgaans met armoe verband houdende – criminaliteit plaats, waardoor de stad veiliger werd en economisch beter ging presteren.

Op landelijke schaal presteren de Filipijnen de afgelopen zes maanden opmerkelijk goed, ondanks – of misschien wel dankzij – de huidige antidrugscampagne. Het lijkt erop dat in bepaalde bedrijfstakken het agressieve beleid van Duterte wordt gezien als een bijdrage aan een nieuwe, ‘schone’ Filipijnen dat klaar is voor explosieve groei.

In het kader van het Plan Dubbelloops heeft de PNP 940.000 huizen bezocht, 16.000 arrestaties verricht en de overgave geaccepteerd van 700.000 personen, van wie naar verluidt slechts iets meer dan 50.000 dealers zijn. De rest bestaat uit gebruikers.

Rodrigo Duterte, 16e president van de Filippijnen
Rodrigo Duterte, de 16e president van de Filipijnen (© Wikimedia Commons)

Volgens een verklaring van de Dangerous Drugs Board van de Filipijnen zijn er 1,8 miljoen drugsgebruikers in de Filipijnen. Meer dan de helft hiervan is al thuis bezocht. Duterte zelf heeft echter gezegd dat het om 3,7 miljoen mensen gaat en het is dus nog onzeker wanneer de campagne als afgerond zal worden beschouwd. Zeer velen zijn bezorgd dat de golf van geweld zich niet alleen richt op drugsdealer en -gebruikers.

Om hierachter te komen spraken we met Kimmi del Prado, cannabisactivist en moeder van twee kinderen. Zij is de oprichtster van de Philippine Cannabis Compassion Society, een actiegroep die pleit voor veilige toegang tot medicinale cannabis.

Wat zijn naar jouw mening de belangrijkste factoren die hebben geleid tot de verkiezing van Rodrigo Duterte als president?

Ik denk dat de meerderheid van de Filipino’s teleurgesteld was in de vorige regeringen en vond dat het tijd werd voor iemand die drastische maatregelen zou nemen.

Mensen hadden bewondering voor wat hij als burgemeester van Davao had bereikt. Hoewel hij ontkent iets met de beruchte doodseskaders en moordpartijen van doen te hebben, stemmen mensen op hem omdat ze het eens zijn met zijn maatregelen om de misdaad aan te pakken en de openbare veiligheid te bevorderen.

Nu, als president, laat hij zien dat hij een streng, en vaak gewelddadig leider is. Er hebben arrestaties plaatsgevonden, schietpartijen en er zijn onder arrestanten doden gevallen, allemaal in het kader van de War on Drugs en sommigen geloven dat dit de juiste manier is om het probleem aan te pakken.

Wat gebeurde er met drugsdealers en -gebruikers in Davao toen Duterte daar burgemeester was? Wat vonden de inwoners?

Drugsgebruikers kregen gratis gezondheidszorg in afkickcentra. “Verslaafden” werden “patiënten” genoemd en de plaatselijke overheid zorgde voor genoeg geld voor hun rehabilitatie. Zoals ik al eerder zei, heeft Davao de naam een van de veiligste steden te zijn. Mensen houden zich aan de wet in Davao. Zo doeltreffend kan zijn leiderschap zijn.

Kimmi del Prado, oprichter van de Filippijnse Cannabis Compassion Society, die een toespraak geeft
Kimmi del Prado, oprichtster van de Philippine Cannabis Compassion Society (© PCCS)

Wat vinden de mensen van de huidige situatie? Leven ze in voortdurende angst? Geloven ze dat de zuivering gerechtvaardigd is?

De maatregelen die nu in het kader van de War on Drugs worden genomen hebben de meningen van de Filipino’s ernstig verdeeld. Sinds duidelijk is dat er doden vallen, is het een heikel onderwerp. Er zijn mensen die vinden dat iedereen die betrokken is bij drugs uit de maatschappij verwijderd moet worden. Aan de andere kant heb je mensen die vinden dat president Duterte een wanhoopssituatie schetst die alleen hij kan aanpakken.

De president heeft kennelijk gezegd dat “meth” en “shabu” (een vorm van crystal methamfetamine) alleen door arme mensen wordt gebruikt. De meeste, zo niet alle, schietpartijen vonden plaats in sloppenwijken. En wat betreft de grote jongens: we moeten nog maar afwachten of zij ook het doelwit zijn.

Hoe is de situatie in het veld? Waar zit jij en bevind jij je in de buurt van het geweld?

Ik woon in een klein provincieplaatsje. Het meeste geweld en de meeste schietpartijen vinden plaats in de grote steden. We hebben twee soorten mensen. Degenen die vinden dat ze veiliger zijn dan voorheen en degenen – daartoe behoor ik – die vinden dat hun leven meer dan ooit in gevaar is. Naast de gedocumenteerde doden vallen er ook nog veel andere dubieuze doden. Het aantal burgerwachten is gestegen. Er worden lijken gevonden voorzien van een kartonnetje waarop staat dat het om een drugsdealer ging. Vandaar dat inmiddels de term ‘kartonnen gerechtigheid’ gebruikt wordt.

Bestaat er gevaar dat jij gearresteerd wordt of ken je mensen die dat gevaar lopen?

Iedereen loopt gevaar. We horen op het nieuws en uit persoonlijke verhalen over gevallen van identiteitsverwisseling. De politie heeft het bevel gekregen om te schieten op iedereen die zich bij zijn of haar arrestatie verzet en de meeste schietpartijen schijnen dan ook plaats te vinden wanneer een verdachte zich verzet. Maar er volgt geen rechtszaak, dus hoe kunnen we weten of ze schuldig waren of niet?

Een kind in een ziekenhuisbed gehecht aan medische levensondersteuning
Dravetsyndroom patiente Moon Jaden is helaas gestorven in 2013; PCCS heeft zonder succes actie voor haar gevoerd, zij heeft nooit medicinale cannabis gekregen

Hebben jij of je familieleden of vrienden te maken gehad met arrestaties, pesterijen of geweld ten gevolge van de huidige situatie?

Gelukkig niet.

Lopen cannabisgebruikers en -dealers gevaar of wordt cannabis anders bekeken dan andere drugs?

Zoals ik al eerder zei, het lijkt erop dat meth het voornaamste doelwit is. De meerderheid van de acties, zo niet alle, hebben tot nu toe te maken met meth. Maar er zijn ook cannabisgebruikers gearresteerd. Volgens de richtlijnen van de plaatselijke overheden dienen burgers zichzelf aan te geven als ze betrokken zijn bij drugs, zowel gebruikers als dealers. Uit angst hebben zelfs sommige cannabisgebruikers zich aangegeven, maar zij hoefden alleen maar een verklaring te ondertekenen dat ze niet opnieuw drugs zullen gaan gebruiken.

Ondanks de antidrugscampagne van de huidige regering schijnt de president gezegd te hebben dat hij een voorstander is van medicinale cannabis.

Wat is de omvang van de teelt en het gebruik van cannabis in de Filipijnse maatschappij? Is het altijd een supergeheime activiteit?

Ik denk zelf dat het meer een publiek geheim is. Maar wel een taboe. We hebben een plaatselijke cannabiscultuur, vooral in het noorden. Sommige stammen staan bekend om hun cannabisgebruik bij rituelen en traditionele geneeskunde. Er zijn mensen die cannabis om persoonlijke redenen gebruiken maar dat gebruik geheim houden voor hun familie en vrienden om ongewenste aandacht te voorkomen. Sommigen gebruiken het als medicijn, anderen ter ontspanning en als alternatief voor alcohol en tabak. Cannabis is mainstream geworden dankzij de gratis informatie online en via andere bronnen, hoewel ik er zeker van ben dat er nog steeds mensen zijn die slecht geïnformeerd zijn en een vooroordeel tegen gebruikers hebben.

Een menigte van mensen met gekleurde ballonnen die Moon Jaden herdenken
“Een viering voor leven en hoop” in herinnering aan Moon Jaden (© PCCS)

Hoe gevaarlijk was het leven voor de gemiddelde cannabisgebruiker voordat Duterte aan de macht kwam? Wat is er veranderd sinds zijn verkiezing?

Het was altijd al riskant, maar niet zo riskant als nu. Ook voorheen kon je alleen al voor het in bezit hebben van een joint de gevangenis indraaien. Ons rechtssysteem dient grondig herzien te worden. Onze gevangenissen zitten vol met mensen die een niet-gewelddadige drugsovertreding hebben begaan. Deze kleine criminelen zitten zij aan zij met moordenaars etc. Nu, onder president Duterte, zijn de mensen voorzichtiger omdat er geen verschil schijnt te bestaan in de classificatie van drugs.

Gebruik jij cannabis? Zo ja, hoezeer voel je je op je gemak om je eigen cannabisgebruik te bespreken met mensen uit je vereniging?

Ik moet helaas het antwoord op deze vraag schuldig blijven vanwege de gevolgen die openbaarmaking ervan zou kunnen hebben voor me. Het is allemaal erg ingewikkeld en, zoals gezegd, taboe. Omdat PCCS medicinale cannabis propageert, wordt mij vaak gevraagd wat mijn motivatie is om zo’n vereniging op te richten. Ik ben niet ziek, mijn kinderen ook niet. Geen van mijn familieleden lijdt aan een ernstige aandoening.

Maar ik zie geen reden waarom ik cannabis niet zou propageren. Ik zeg altijd dat ik nog nooit een plant ben tegengekomen die zo controversieel is als cannabis. Ik heb mijn huiswerk gedaan en ik ben ervan overtuigd dat het in potentie een levensreddend medicijn is. Ik promoot gewoon het besef van de vele voordelen, maar wat urgent is voor patiënten is om veilig toegang te hebben tot medicinale cannabis.

Medicinale cannabis zou op de eerste plaats moeten komen. Waarom? Omdat het nog steeds moeilijk is om onze wetgevers ervan te overtuigen dat het een van veiligste geneesmiddelen is die de mens kent. Wat is er nog meer nodig om ze te overtuigen dat het een veilig alternatief voor alcohol is en bovendien een veelbelovende bedrijfstak? Voordat we dat zelfs maar gaan bespreken moeten we bedenken dat er levens op het spel staan van mensen die wachten op medicinale cannabis.

Voel je je als activist op dit moment meer bedreigd dan gewoonlijk? Blijf je je inzetten voor cannabis ondanks het huidige klimaat?

Ja, absoluut. Hoewel ik er niet graag over nadenk, loop ik een groot risico om gearresteerd of lastiggevallen te worden. Maar dit is mijn persoonlijke kruistocht. We hebben al patiënten verloren. Kinderen en volwassenen. Het is hartverscheurend te zien hoe leden overlijden terwijl we tegelijkertijd steeds meer en vaker steun krijgen. Zolang ik weet wat mijn rechten zijn en mijn bedoelingen goed zijn, doe ik geen stap terug.

PCS-activisten zitten rond een tafel met een bord met een cannabis-symbool
Zolang de Filipijnse drugsoorlog doorgaat, zijn activisten zoals die van PCCS harder nodig dan ooit (© PCCS)

Geloof je dat je activistische inspanningen tot dusver succesvol zijn geweest? En zo ja, hoe dan?

Wanneer ik eraan denk hoe ik begon, kan ik het eigenlijk nog steeds niet geloven. Ik had alleen een Facebookpagina om de kennis over cannabis te promoten. En kijk nu eens, drie jaar later zijn we aan het lobbyen voor een tweede wet. De eerste wet waarvoor we lobbyden was wet HB4477, de gedoogwet voor het gebruik van medicinale cannabis. We kwamen slechts tot een hoorzitting bij de parlementscommissie voor gezondheidszorg. Toen kregen we de nieuwe regering. Nu hebben we te maken met HB180, de Filipijnse gedoogwet voor medicinale cannabis. We gaan verschillende dingen proberen om de zaak aan het rollen te krijgen. Als alles goed gaat, worden we het eerste land in Azië waar legaal medicinale cannabis kan worden verbouwd, geproduceerd en gedistribueerd.

Dus je verwacht meer succes van je cannabisactivisme in de toekomst?

Zeker weten. Onze collega-actievoerders in Maleisië, Thailand en Indonesië kijken naar ons op. We beginnen met medicinale cannabis. Dat opent mogelijkheden tot promotie voor cannabis op zich. Ik denk dat de Filipijnen een enorm potentieel heeft voor een succesvolle cannabisindustrie.

Wat is volgens jou de beste oplossing voor de huidige situatie?

Meer inspanningen voor eenheid om de mensenrechten te respecteren. De War on Drugs is een oorlog tegen mensen. We moeten de Filipijnse regering eraan herinneren dat in de geschiedenis van de War on Drugs oorlog voeren tegen mensen nog nooit ergens heeft gewerkt. We hebben meer dan ooit compassie nodig, dogen.

Ga om meer te weten te komen over de beweging van Kimmi del Prado om cannabis in de Filipijnen te legaliseren naar de Facebookpagina van de Philippine Cannabis Compassion Society.

De volledige drugswetgeving van de Filipijnen vind je hier.

Comments

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
Scroll naar top