Veel gebruikers geven aan dat marihuana helpt bij het verkrijgen van een beter inzicht in hun eigen persoonlijkheid en karakter.
“Gnothi Seauthon” (“Ken uzelf”)
Opschrift op het voorplein van de antieke tempel van Apollo in het Griekse Delphi
In mijn laatste artikel over marihuana en de perceptie van het eigen lichaam heb ik geprobeerd antwoord te vinden op de vraag hoe het gebruik van marihuana kan leiden tot een intensere beleving van verschillende lichamelijke ervaringen. Ik ging er daarbij van uit dat marihuana misschien wel inwerkt op wat we tegenwoordig het body mapping system noemen (ook wel somatosensorisch systeem genoemd).
Maar dat is niet de enige manier waarop marihuana haar gebruikers heeft geholpen met hun innerlijke bewustzijn. Veel gebruikers gaven aan dat een marihuanahigh niet alleen tot betere zelfinzichten van hun lichamelijke ervaringen leidde, maar dat het hen ook hielp bij het verkrijgen van een beter inzicht in hun eigen persoonlijkheid en karakter. In dit artikel zal ik wat dieper ingaan op dit verschijnsel.
Zelfreflectie als ‘reflectieve beschouwing’
Pete Brady, die ook heeft bijgedragen aan de website marijuana-uses.com van Lester Grinspoon, geeft een voorbeeld van verbeterde zelfreflectie onder de invloed van marihuana:
“Door de marihuana kreeg ik een beter zelfbeeld en dat heb ik gebruikt om mijn sterke en zwakke punten en karaktereigenschappen in kaart te brengen. De drug zorgde ervoor dat ik me van dingen bewust werd, m.a.w. het was geen ontsnappingsmechanisme; ik zag wie ik was en wat ik moest worden.“[1]
Een andere anonieme bijdrager („Twinkly“) aan de website van Grinspoon zegt:
“Ik was zoveel meer in balans met mezelf en anderen. Ik kon me concentreren op mijn angsten, onrust, stress en problemen en ze omvormen tot plannen die mij bevrijdden van de ketenen die ik al mijn hele leven met me meedroeg. Ik voelde me kalm, ontspannen en in staat om te gaan met wie ik was als persoon, hetzij goed of slecht. (…) Ik kon dieper in mezelf kijken en juiste, verstandige beslissingen nemen, die waren gebaseerd op mijn werkelijke overtuigingen en principes.”[2]
Veel marihuanagebruikers geven aan dat een high hen kan helpen bij het beter begrijpen van bepaalde aspecten van hun persoonlijkheid en hen als het ware “dieper“ in hun karaktereigenschappen, stemmingen en gevoelens laat duiken.
Bij de zelfbeschouwing van stemmingen, karaktereigenschappen of meer complexe emoties hebben we het duidelijk niet over een ‘directe’ innerlijke observatie. Als ik ervan overtuigd ben dat ik een moedig mens ben, is dat niet iets wat ik van een intern beeldscherm aflees. Ik moet daarvoor een aantal autobiografische herinneringen terughalen en beoordelen en in vergelijking met anderen een “moedig” patroon in mijn gedrag herkennen. Ik moet tot een afweging komen waarvoor kennis van het begrip “moed” nodig is.
Misschien denk ik ook over deze vraag na als ik me afvraag hoe ik in omstandigheden die moedig gedrag vragen zou handelen. Zou ik een vriend helpen als hij zou worden aangevallen door een groep jongeren? Zou ik wegrennen van die agressieve hond of mezelf met mijn blote handen verdedigen? Ben ik moedig genoeg om die berg te beklimmen?
We noemen de bovenstaande voorbeelden van zelfreflectie ook wel “reflectieve beschouwing”. Een marihuanahigh heeft verschillende effecten op de cognitieve vermogens die kunnen leiden tot dergelijke door marihuanagebruikers beschreven zelfbeschouwende afwegingen.
Gerelateerd artikel
Hoe marihuana de zelfbeschouwende vaardigheden kan verbeteren
Er zijn vier bekende effecten van marihuana en ik wil deze hier graag uit- en toelichten om tot een beter begrip te komen van de manier waarop een high een positief effect kan hebben op het proces van reflectieve beschouwing: supersterke aandachtsfocus, beter episodisch geheugen, meer verbeeldingskracht en beter vermogen om patronen te herkennen.
Eén van de kortetermijneffecten die veel marihuanagebruikers noemen, is een sterke aandachtsfocus. Deze focus leidt vaak tot een intensievere perceptie van lichamelijke processen en meer intense beleving van dingen (bijvoorbeeld de mate waarin je van een ijsje geniet tijdens een high).
De sterke aandachtsfocus kan ook leiden tot een sterker gevoel van leven in het hier en nu en gebruikers tevens in staat stellen om zich te concentreren op een bepaalde gedachtestroom of episodische herinneringen. Vaak kunnen ze zich gebeurtenissen uit het verleden zeer gedetailleerd voor de geest halen, ook reeds lang vergeten gebeurtenissen. Daarnaast geven veel gebruikers aan dat ze zich tijdens een marihuanahigh beter dingen kunnen verbeelden, niet alleen in visueel opzicht, maar ook qua gehoor, gevoel, smaak en reuk. Ook geven ze aan dat ze tijdens een high beter in staat zijn om verschillende patronen te herkennen. Zo ontdekken ze bijvoorbeeld nooit eerder ontdekte patronen in het gedrag van vrienden of zien ze ineens op welke manier bepaalde saxofoonspelers zijn beïnvloed door Sonny Rollins omdat ze bepaalde patronen in stijl of geluid ontdekken.
Ik denk dat het niet moeilijk is om te zien op welke manier deze vier verbeteringen – sterke aandachtsfocus, beter episodisch geheugen, meer verbeeldingskracht en beter vermogen om patronen te herkennen – van invloed zijn op onze zelfreflectie. Laten we eens aannemen dat je je buigt over de vraag of je een moedig mens bent. Een marihuanahigh kan je helpen om je aandacht te richten op je episodische herinneringen en je innerlijke gedachtestroom.
In die toestand is het eenvoudiger om je episodische geheugen na te lopen op momenten waarop je moedig hebt gehandeld of nagelaten hebt om dat te doen. Je wilt wat weten over een bepaalde karaktereigenschap, niet alleen over je huidige stemming of gevoelens, dus moet je terug in de tijd om na te gaan of je altijd moedig handelt of slechts af en toe. Je verbeterde episodische geheugen tijdens een marihuanahigh helpt je bij het oproepen van herinneringen en zorgt ervoor dat deze veel levendiger zijn en details bevatten die je je waarschijnlijk nooit eerder hebt herinnerd.
Je verbeterde patroonherkenningsvermogens zorgen er tegelijkertijd voor dat je overeenkomsten kunt vinden tussen moedige of minder moedige handelingen of gevoelens uit het verleden. Het patroon is vrij complex: je zou je bijvoorbeeld kunnen herinneren dat je als 6-jarige van een vijf meter hoge duikplank sprong of het tien jaar later durfde op te nemen tegen een leraar die jou oneerlijk behandelde.
Daarnaast kan je verbeterde verbeeldingskracht een cruciale rol spelen in het succes van reflectieve beschouwing van deze karaktereigenschap: als je wilt weten of je over het algemeen een moedig mens bent, moet je niet alleen nadenken over je verleden, maar je ook afvragen of je in bepaalde situaties moedig zou optreden. Zou je vanaf deze hoge brug in een ijskoude rivier springen om een kind te redden, net zoals die man op het nieuws?
Tijdens een marihuanahigh kun je je situaties levendiger voor de geest halen en je beter voorstellen hoe het voor jou zou zijn, m.a.w. wat je zou voelen en hoe je zou reageren. Op die manier kan een verbeterde verbeeldingskracht je dus helpen bij het komen tot waardevolle inzichten over je natuurlijke aanleg en karaktereigenschappen; een student verwoordde het als volgt:
“Wiet is heel therapeutisch voor me. Als ik stoned ben, kan ik mezelf zien. Ik kan mijn sterke en zwakke punten benoemen en ik weet wat mijn doelen in het leven zijn. Mijn geest is helder en wil graag weten en begrijpen, zelfs als het om lastige dingen gaat zoals bepaalde aspecten van mijn persoonlijkheid die ik niet wil veranderen. Ik zie dingen van mezelf die ik niet leuk vind, zonder daarbij een hekel aan mezelf te krijgen. Ik heb dingen over mezelf geleerd die ik vervolgens onderdeel van mijn leven heb gemaakt als ik nuchter was. Zo heb ik geleerd om minder egocentrisch en meer ingetogen te zijn, en me wat minder ongemakkelijk te voelen in gezelschap.”[3]
Voor zover ik kan beoordelen, ervaren veel marihuanagebruikers hetzelfde als ik maar dit is natuurlijk slechts het begin. Ik hoop dat cognitieve neurowetenschappers in de nabije toekomst meer naar de effecten van marihuana op aandacht, geheugen, patroonherkenning en verbeelding gaan kijken en een antwoord kunnen geven op de vraag op welke manier marihuana van invloed is op onze zelfbeschouwende vermogens.
Gerelateerd artikel
Bronnen:
[1] Brady, Pete (2009). “Marijuana as an Enhancer of Music Therapy.” http://www.marijuana- uses.com/essays/040.html. In: Grinspoon (ed.) 2009.
[2] “Twinkly” by Twinkly, marijuana-uses.com, 2010.
[3] Novak, William (1980). High Culture: Marijuana in the Lives of Americans. Massachusetts: The Cannabis Institute of America, Inc., p.138-9.
