“Er zit meer wijsheid in je lichaam dan in je meest diepe filosofische overtuiging.”
Friedrich Nietzsche (Duits filosoof, 1844-1900)
Hoe lokaliseren en identificeren we jeuk net onder onze schouder? Of een branderig gevoel van pijn in de nek? Op welke manier zijn onze hersenen in staat om ons op twee benen te laten balanceren als we lopen en hoe weten we zelfs met onze ogen dicht wat onze lichaamspositie in de ruimte is?
In hun boek The Body Has a Mind of its Own geven Sandra en Matthew Blakeslee de antwoorden op deze vragen:
“Elk punt op je lichaam, elk inwendig orgaan en elk punt in de ruimte tot aan het eind van je vingertoppen is in je hersenen in kaart gebracht. Je vermogen om te voelen, bewegen en handelen in een fysieke omgeving vloeit voort uit een enorm netwerk van flexibele kaarten van het lichaam die door het hoofd verspreid zitten. Kaarten die groter en kleiner worden en zich aanpassen aan de behoeften.” [1]
Het body mapping system en de intensivering van lichamelijke ervaringen
In zijn onderzoek On Being Stoned geeft Harvard-psycholoog Charles Tart aan dat marihuanagebruikers tijdens een high beter in staat zijn om toegang te krijgen tot bepaalde lichaamservaringen en gevoelens. Veel van de onderzochte gebruikers bevestigden dat de hieronder vermelde effecten een “veel voorkomend” effect van een high van marihuana waren:
“Mijn huid voelt extreem gevoelig aan”
“Pijn is intenser als ik me erop concentreer”
“Mijn perceptie van hoe mijn lichaam eruit ziet, is vreemd; wat ik ‘voel’ qua vorm komt niet overeen met hoe het er werkelijk uitziet (het voelt bijv. alsof ik scheef sta of dat sommige lichaamsdelen zwaarder of lichter aanvoelen)”
“Ik voel een hoop plezierige warmte in mijn lichaam”
“Ik ben me veel meer bewust van het kloppen van mijn hart”
“Ik ben me bewust van mijn ademhaling en voel de lucht naar binnen en buiten stromen en mijn longen vullen”. [2]
Gerelateerd artikel
Volgens neurowetenschapper A. D. Craig en Antonio Damasio hebben we allemaal een interoceptief bewustzijn waarmee we ons een beeld van de binnenkant van ons lichaam kunnen vormen. Dit innere bewustzijn is volgens Damasio gebaseerd op een representatief mapping system (ook wel somatosensorisch systeem genoemd) waarmee we onze inwendige toestand kunnen benoemen, zoals:
“(…) gevoelens van pijn, koorts, opvliegers, jeuk, kietelen, rillingen, viscerale en genitale gevoelens; (…).“ [3]
Is het mogelijk dat marihuana inwerkt op dit body mapping system? We weten dat een hoge dosis marihuana kan leiden tot een “verstoord lichaamsbeeld”, hetgeen regelmatig in de literatuur wordt beschreven. De Amerikaanse schrijver Bayard Taylor (1825-1878) rapporteerde onder invloed van een hoge dosis hasj:
Dit verslag laat zien dat marihuana een sterk effect kan hebben op het eigen mapping system van het lichaam. En het laat ook zien dat het al dan niet verkrijgen van zelfinzicht een kwestie van dosering en gebruik is. Terwijl een lekkere high kan helpen om lichamelijke gewaarwordingen sterker te voelen en je er van bewust te worden, kan een hogere dosis leiden tot misinterpretatie en verstoring van ons innerlijke body mapping system.
Hoe je lichaam te verliezen tijdens een high
Tart beschrijft in zijn onderzoek ook dat gebruikers onder invloed van een hogere dosis marihuana lijken te vergeten dat ze een lichaam hebben. Veel gebruikers vermeldden de volgende gebruikelijke effecten van een heftige high:
“Ik verlies het besef van het grootste deel van mijn lichaam tenzij ik me specifiek op een bepaald lichaamsdeel concentreer of een bepaalde stimulans mijn aandacht erop vestigt.”
“Ik heb gedurende mijn trips alle besef van mijn lichaam verloren, d.w.z. ik was zo gericht op wat er zich in mijn hoofd afspeelde dat mijn lichaam net zo goed een tijdje niet kon hebben bestaan”
“Ik verloor alle besef van mijn lichaam en de wereld eromheen en ik dreef door een eindeloze ruimte (niet per se een fysieke ruimte).” [5]
Gerelateerd artikel
Hoe is dat te verklaren? Eén uitleg is dat marihuana ondanks het feit dat het lichaamsbeeld erdoor wordt beïnvloedt ook effect heeft op andere zaken, zoals de verbeelding en het episodisch geheugen. Onze aandacht wordt dan sterk afgeleid van onze lichamelijke ervaringen en verschuift naar fantasieën of herinneringen. Maar uiteindelijk is dat op dit moment niet meer dan een veronderstelling.
Endocannabinoïden, exogene cannabinoïden en het mapping system van het lichaam
De bovenstaande observaties roepen een aantal interessante vragen op. Op welke manier heeft marihuana invloed op het body mapping system? We weten dat andere effecten van marihuana sterk afhankelijk zijn van de interactie met het reeds bestaande endocannabinoïdesysteem in onze hersenen. We weten bijvoorbeeld ook dat endocannabinoïden een rol spelen in het proces van thermoregulatie. Wat zijn de andere functies binnen het mapping system? Op welke manier spelen verschillende endocannabinoïden een rol in de regulering van dit systeem?
En hoe spelen exogene cannabinoïden – dus cannabinoïden die extern het lichaam binnenkomen – een rol bij de beïnvloeding van dit systeem? Zal een cannabissoort met een hoger CBD-gehalte het mapping system op een andere manier beïnvloeden dan andere soorten?
Ik ben ervan overtuigd dat deze vragen tot zeer interessante ontwikkelingen binnen de wetenschap en geneeskunde kunnen leiden. Hoog tijd voor een grondig onderzoek.
Gerelateerd artikel
[1] Blakeslee, Sandra, and Blakeslee, Matthew, The Body Has a Mind of its Own.(2007), p.7. Random House Trade Paperbacks, New York.
[2] Tart, Charles T. (1971). On Being Stoned: A Psychological Study of Marijuana Intoxication. Palo Alto, Cal.: Science and Behavior Books, pp. 109-126.
[3] Damasio, Antonio (2003). Looking for Spinoza. Joy, Sorrow, and the Feeling Brain. Harcourt Books., p.106.
[4] Taylor, Bayard (1863). The Land of The Saracens, or Pictures of Palestine, Chapter X, Asia Minor, Sicily and Spain. http://www.online-literature.com/bayard-taylor/lands-of-the-saracen/(hypertextversie 2009).
[5] Tart 1971, p.110.
