Kan cannabis cystic fybrosis voorkomen of behandelen?

Een bleke vrouw die in een zuurstofmasker en een gewricht ademt waar twee botten elkaar ontmoeten

Cystic fibrosis (taaislijmziekte) is een ernstige en slopende genetische aandoening die de levensverwachting en de kwaliteit van leven van degenen die eraan lijden aanzienlijk vermindert. Er lijkt nu bewijs te zijn gevonden voor de fundamentele rol die het endocannabinoïdesysteem bij deze ziekte speelt.

Cystic fibrosis (CF), ook wel taaislijmziekte genoemd, is een genetische aandoening waarbij de longen en verschillende andere organen worden aangetast. Enkele symptomen zijn ademhalingsproblemen en overproductie van sputum als gevolg van longinfecties.

Het is bekend dat CF nauw verband houdt met een proteïne genaamd Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator (CFTR), waarvan de productie wordt gecodeerd door het CFTR-gen. Bij personen met bepaalde enkel-nucleotide polymorfismen van het CFTR-gen is sprake van een verminderde regulering van vloeistoftransport in de epitheelcellen van de longen, alvleesklier en verschillende andere organen. Dit leidt tot de ontwikkeling van CF.

Onderzoek lijkt nu aan te tonen dat deze genetische afwijking tot uiting komt via het endocannabinoïdesysteem van de persoon zelf.

Een vrouw in een bruine gebreide jumper die in een zuurstofmasker ademt

Vetverbranding, cystic fibrosis en het endocannabinoïdesysteem

Cystic fibrosis (CF) gaat gepaard met een verstoorde vetstofwisseling. Progressief vetverlies is een algemeen symptoom van de ziekte. De longen en alvleesklier hebben daar het meest onder te lijden, met als gevolg progressieve schade aan de longen en een aandoening die ‘alvleesklierinsufficiëntie‘ heet. Deze aandoening zorgt ervoor dat de alvleesklier onvoldoende enzymen produceert, wat leidt tot een verslechterde opname van voedingsstoffen.

Endocannabinoïden zijn derivaten van vetzuren. Men denkt dat een endocannabinoïdesysteem dat uit evenwicht is, zoals bij veel CF-patiënten het geval is, het gevolg is van deze aandoening.

Vanwege de potentiële slechte opname hebben CF-patiënten een veel hogere calorie-inname nodig dan niet-patiënten voor een normale groei en ontwikkeling en een algehele goede gezondheid. Daarnaast weten onderzoekers al enige tijd dat bij CF de gezondheid van de longen nauw verband houdt met de voedingsstatus, en dat een gezond dieet de langetermijnprognose en overlevingskans aanzienlijk verbetert.

Daarom volgen de meeste CF-patiënten een speciaal samengesteld calorierijk dieet om een normale ontwikkeling te stimuleren en een goede longfunctie te behouden. Het dieet van CF-patiënten moet zorgvuldig worden gecontroleerd en gevolgd om ervoor te zorgen dat de patiënt voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Als ondervoeding optreedt, moet er snel worden gehandeld.

Soms kunnen eetlustopwekkende stoffen nuttig zijn voor CF-patiënten die ondervoed zijn. Eerst moet vastgesteld worden dat de ondervoeding het gevolg is van een tekort aan voedselinname en eetlust, en niet van een slechte opname van voedingsstoffen. Als de patiënt te weinig eet, kan behandeling met THC een geschikte oplossing zijn, aangezien THC de eetlust opwekt.

CF en het pre- en postnataal disfunctioneren van het endocannabionoïdesysteem

Uit recent onderzoek is gebleken dat het ontstaan van CF mogelijk verband houdt met een stoornis in het endocannabinoïdesysteem gedurende de pre- of postnatale ontwikkeling. Het endocannabinoïdesysteem speelt vanaf de allereerste levensfase een fundamentele rol bij verschillende aspecten van de menselijke ontwikkeling.

Een menselijk lichaam met verschillende cannabinoïde receptoren gemarkeerd in lichte en donkerblauwe stippen

Een hoog gehalte aan cannabinoïdereceptoren en hoge concentraties van de endocannabinoïde anandamide zijn aanwezig in een pasgevormd embryo, voorafgaand aan de innesteling in het epitheel van de baarmoeder. Voor een succesvolle innesteling van het embryo is een tijdelijke verlaging van het anandamidegehalte noodzakelijk.

Daarnaast lijkt de aanwezigheid van CB1-receptoren in de witte-substantiegebieden van het pre- en postnatale zenuwstelsel erop te duiden dat deze receptoren een specifieke rol spelen bij de ontwikkeling van de hersenen. Anandamide zit ook in moedermelk en lijkt het erop dat activering van de CB1-receptoren essentieel is voor de zuigreflex bij pasgeboren muizen.

Er is aangetoond dat anandamide een neuroprotectief effect heeft op het postnatale brein.

Een stoornis die op enig moment in dit proces optreedt, zou kunnen leiden tot allerlei ontwikkelingsstoornissen, waaronder CF. Mogelijk kan een behandeling met cannabinoïden die aandoeningen verlichten of zelfs verhelpen.

Een vrouw met een stethoscoop om haar nek en handschoenen die een cannabisblad houden

Hoe het toedienen van THC het risico op de ontwikkeling of verergering van CF kan verlagen

Hoewel er nog geen onderzoek is gedaan naar de mogelijke behandeling met THC van kinderen met CF, heeft onderzoek bij muizen veelbelovende resultaten opgeleverd.

In 2011 vond een gedragsonderzoek plaats naar motorische activiteit en angstniveaus bij muizen die gefokt zijn zonder CFTR-gen, maar met symptomen van CF. De onderzoekers verwachtten dat bij die muizen het endocannabinoïdesysteem zou zijn verstoord in vergelijking met de controlegroep.

De onderzoekers voorspelden dat het toedienen van cannabinoïdereceptoragonisten aan CF-muizen tijdens de vroege levensfase de onbalans in cannabinoïdeniveaus zou verhelpen en gedragsafwijkingen zou voorkomen. De motorische activiteit en angstniveaus van CF-muizen die werden behandeld met THC werden dus vergeleken met wilde muizen en onbehandelde CF-muizen.

Er werd aangetoond dat CF-muizen die niet werden behandeld met THC minder motorische activiteit en hogere angstniveaus vertoonden op volwassen leeftijd vergeleken met wilde muizen. De CF-muizen die op jonge leeftijd met THC werden behandeld vertoonden normale motorische activiteit en angstniveaus.

De onderzoekers stellen dat CF-gerelateerde gedragsveranderingen vooral het gevolg zijn van het ontbrekende CFTR-gen. Ze veronderstellen dat door de afwezigheid van het zogeheten CFTR-kanaal de zenuwcellen een belangrijk neurotransmitter-signaleringssysteem missen. Ook worden ze geactiveerd door een tekort aan vetzuren en een onbalans in het gehalte endocannabinoïden en hun receptoren.

Verder stelden ze dat intensieve behandeling met cannabinoïden tijdens de vroege levensfase de balans in het endocannabinoïdesysteem zou kunnen herstellen en gedragsveranderingen op latere leeftijd zou kunnen verminderen.

Een paar longen, een gezonde luchtpijp en een luchtpijp getroffen door cystische fibrose

Ontstekingsremmende werking van CBD & THC bij cystic fibrosis

CF-patiënten lopen een groot risico op longaantasting. De ontsteking die gerelateerd is aan CF-longaantasting verzwakt de longfunctie. Dit kan leiden tot ademhalingsproblemen, wat de grootste oorzaak voor overlijden is. Daarom is het van levensbelang om deze ontsteking te voorkomen of te verzachten.

Onderzoek toont aan dat zowel THC als CBD krachtige ontstekingsremmende stoffen zijn. Sterker nog, ze hebben geen bijwerkingen die veel van de huidige CF-medicijnen wel hebben. Met dit in het achterhoofd lijkt het duidelijk dat er verder onderzoek naar de ontwikkeling van CF-behandelingen op basis van cannabinoïden nodig is, en dat dit onderzoek er waarschijnlijk ook komt.

Een spuit, liniaal, flacon en pillen rond het woord "cystic fibrosis"

Het gebruik van cannabis door huidige CF-patiënten

Hoewel het gebruik van cannabis onder CF-patiënten gemiddeld lager is dan onder de algemene bevolking, wordt het middel toch verrassend vaak gebruikt. Uit een enquête die verscheen in de Journal of Cystic Fibrosis bleek dat 31% van de ondervraagde CF-patiënten cannabis heeft gebruikt.

In een onderzoek uit 2001 werd vastgesteld dat er “geen langetermijnonderzoeken zijn gedaan naar marihuanagebruik onder CF-patiënten. Maar in sommige papers werd een zorgwekkend gebruikspercentage tot 60% vermeld. Sommige patiënten ondervinden mogelijk een kortdurend bronchodilaterend effect (sic.) door het roken van marihuana. Maar dit voordeel is van zeer korte duur en patiënten moeten zich bewust zijn van de schade die op lange termijn wordt veroorzaakt door zowel tabaksproducten als de metabolieten van marihuana”.

Een eerder onderzoek toonde aan dat cannabis “chronische longklachten vaak verergerde, hoewel sommige patiënten een tijdelijke verlichting tijdens het gebruik meldden”.

Bij dit onderzoek wordt er wel van uitgegaan dat cannabis in combinatie met tabak wordt gerookt. Er wordt vooral gesproken over de gevaren van het roken van cannabis en niet zozeer over andere consumptievormen. Recente onderzoeken geven aan dat het roken van cannabis minder kankerverwekkend is dan het roken van tabak. Maar het wordt afgeraden voor personen die gevoelig zijn voor longproblemen om überhaupt iets te roken. Er moet eerst meer duidelijkheid komen over de gezondheidsrisico’s van het roken van pure cannabis. Tot die tijd zullen patiënten door hun arts worden gewezen op gezondere gebruiksmethoden, zoals vapen of edibles.

Gevolgen voor de gezondheidszorg

Er moet nog veel onderzoek worden gedaan voordat we een volledig inzicht hebben in de complexiteit van het endocannabinoïdesysteem, het belang ervan voor de menselijke ontwikkeling en het verband ervan met veel voorheen mysterieuze aandoeningen zoals cystic fibrosis. Maar de eerste onderzoeken naar het belang van cannabinoïdereceptoragonisten, zoals THC, zijn veelbelovend en vormen ongetwijfeld de basis voor toekomstige, doelgerichte behandelingen.

  • Disclaimer:
    Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.

Comments

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top