Hoe Beïnvloedt Cannabis Eetstoornissen Zoals Anorexia en Boulimia?

Een vrouw die aan de tafel zit, kijkend naar stuk van toast en cannabisplanten naast

Cannabis staat als duizenden jaren bekend voor het stimuleren van de eetlust en het wordt al lang gebruikt in de behandeling van anorexia en gerelateerde eetstoornissen. Modern onderzoek wijst momenteel uit dat de band tussen het endocannabinoïde systeem en stoornissen zoals anorexia nauwer zijn dan ooit gedacht en verwacht.

Hoewel cannabis al tientallen jaren onderzocht is als een potentiële behandeling voor anorexia en gerelateerde eetstoornissen, zijn de resultaten niet altijd positief geweest.

Een vroege dubbelblind studie gepubliceerd in 1983 vergeleek het effect van THC en diazepaam (een actieve placebo) op de eetlust van anorexia nervosa patiënten. De studie ontdekte dat het toedienen van THC niet tot een verhoogde calorieopname of een algemene gewichtstoename leidde en dat het bij verschillende patiënten wel aanzienlijke psychische stoornissen veroorzaakte.

Een iets recentere dubbelblind cross-over studie stelde echter vast dat de synthetische THC analogon dronabinol in tegenstelling tot de placebo tot “kleine maar opmerkelijke” gewichtstoename bij vrouwelijke anorexia nervosa patiënten leidde en dat hierbij geen significante nadelige psychotropische effecten opdoken.

Een kleinschalige proefstudie over cannabisgebruik bij volwassen vrouwen die lijden aan anorexia toonde dat cannabis in het bijzonder van nut kan zijn in het behandelen van de psychologische symptomen die met anorexia nervosa gepaard gaan.

Verschillende studies die anorexia bij dieren onderzochten, hebben ook vastgesteld dat het toedienen van THC of een andere cannabinoïde receptoragonist tot gewichtstoename of een verbeterde eetlust bij de proefsubjecten leidde. Eén studie stelde dat het dagelijks toedienen van 0.5 mg THC bij muizen met geïnduceerde activiteitsgebaseerde anorexia “de kans op overleven in de testgroep deed dalen”, maar dat het bij de overlevenden wel tot een toegenomen eetlust leidde.  Het dagelijks toedienen van een synthetische anandamide analogon, OMDM-2 (3 mg/kg) zorgde voor een toename van de eetlust zonder de algemene kans op overleven te verminderen, maar de toename was wel niet voldoende om het gewichtsverlies om te keren.

Onderzoekers onderzoeken echter nog steeds hoe cannabis het gewicht beïnvloedt en proberen een theorie te vormen over hoe het mogelijk is dat cannabisgebruikers een lagere BMI (body mass intake) hebben ondanks dat ze een hogere calorieopname hebben.

Een gewichtsschaal en een vrouw die haar knieën op de achtergrond knuffelt

Cannabis als eetlustopwekker

Er bestaan slechts enkele studies die specifiek het effect van cannabis op de eetlust van anorexia nervosa patiënten onderzoeken. Er zijn echter verschillende studies die het effect van cannabis en cannabinoïden onderzoeken bij patiënten die lijden aan een vorm van anorexia die optreedt bij bepaalde slopende ziektes zoals kanker, AIDS of hepatitis.  

Een fase-II studie uit 1994 over het effect van THC op de eetlust van kankerpatiënten stelde vast dat van de 18 studiesubjecten er dertien na het gebruik van THC een verbeterde eetlust rapporteerden en dit zonder aanzienlijke ziektebijwerkingen. Op basis van deze studie, concludeerde men dat cannabis een efficiënte en veilige eetlustopwekker is voor kankerpatiënten.

Een iets recentere dubbelblind, uitgevoerd in 2006, klinische studie met gebruik van placebo’s stelde na het gebruik van een cannabisextract of THC geen significante verschillen in levenskwaliteit vast in vergelijking met het gebruik van de placebo.

Terwijl de resultaten van de verschillende studies heel uiteenlopend kunnen zijn, is het wel duidelijk dat het endocannabinoïde systeem een belangrijke rol in het controleren van de eetlust en het eten over het algemeen speelt. Deze studies hebben de wetenschappers een beter begrip gegeven over de onderliggende mechanismes van het endocannabinoïde systeem en over de uitgebreide rol dat het speelt in het reguleren van essentiële biologische processen zoals de eetlust, voedselopname en verzadigdheid.

Het endocannabinoïde systeem & het regelen van voedselopname

Naarmate ons kennis over het endocannabinoïde systeem toeneemt, beginnen we ook kennis te krijgen over de rol die het systeem speelt in de ontwikkeling en het controleren van aandoeningen zoals anorexia.  

Een studie uit 2005 stelde vast dat bij patiënten die lijden aan anorexia nervosa of aan eetbuistoornis de bloedwaarden van de endogene cannabinoïde anandamide aanzienlijk verhoogd waren, terwijl deze waarden wel normaal bleven bij patiënten die de diagnose boulimia nervosa hadden gekregen. De onderzoekers ontdekten ook dat anandamidewaarden verband hielden met de ghrelinewaarden; een andere molecule die nauw betrokken is bij het reguleren van de eetlust en voedselopname.

Het verband tussen ghrelinesignalering en het endocannabinoïde systeem is uitgebreid bestudeerd en men heeft vastgesteld dat THC effectief de ghrelineproductie kan stimuleren bij kankerpatiënten die chemotherapie krijgen.

De rol van ghreline bestaat uit het stimuleren van het periferale zenuwsysteem en uiteindelijk de hersenen om zo een hongergevoel op te wekken wanneer de maag leeg is. Als ghreline om een of andere reden niet aanwezig is (bij sommige chemotherapiepatiënten remmen bepaalde medicijnen bijvoorbeeld het vrijkomen van ghreline), treedt er geen hongergevoel op, zelfs niet als de maag leeg is, en kan de patiënt anorexia krijgen.

Aangezien de anandamide vele biologische functies vervult die ook THC vervult, is het begrijpelijk dat een sterke toename van anandamide bij patiënten met een eetbuistoornis overmatig eten gaat aanmoedigen. Het is onduidelijk hoe de overvloed aan anandamide bij patiënten met anorexia nervosa het weerstaan van de wil om te eten beïnvloedt.

Kan een disfunctioneel endocannabinoïde systeem anorexia veroorzaken?

Niet alleen is het endocannabinoïde systeem fundamenteel bij het reguleren van de eetlust en de voedselopname, maar er wordt nu ook gedacht dat anorexia nervosa en gerelateerde aandoeningen in feite kunnen veroorzaakt worden door een onderliggend onevenwicht dat mogelijk kan hersteld worden door doelgerichte cannabinoïde therapieën.  

In een studie uit 2011, bestudeerden onderzoekers de hersenen van gezonde vrouwen en vrouwen met anorexia of boulimia gebruik makende van positron emissie topgrafie (PET). De onderzoekers ontdekten dat patiënten met anorexia nervosa een aanzienlijke algemene verhoging van de CB1-receptor dichtheid in de corticale en subcorticale gebieden van de hersenen hadden, terwijl zowel patiënten met boulimia als met anorexia een aanzienlijk hogere CB-1 receptor dichtheid vertoonden in een bepaald gebied van de hersenen dat bekendstaat als de insulaire cortex. Bij natuurlijk voorkomende endocannaboïden lagen de waarden bij zowel patiënten met boulimia als met anorexia aanzienlijk lager en dan vooral in de insulaire cortex.

De onderzoekers suggereerden dat de algemene toename van de CB1-receptordichtheid bij anorexiapatiënten een compenserend mechanisme voor het onderactieve endocannabinoïde systeem zou kunnen zijn. Ze stelden ook vast dat de toename van de CB1-receptordichtheid in de insulaire cortex bij zowel boulimia- als anorexiapatiënten waarschijnlijk in verband kan worden gebracht met de onderliggende disfunctie van het plezier-beloningssysteem aangezien het van de insulaire cortex geweten is dat deze fundamenteel bij deze processen betrokken is.

Er zijn ook verschillende studies geweest die onderzocht hebben of genmutaties gerelateerd aan het endocannabinoïde systeem tot een hogere kans op het ontwikkelen van eetstoornissen zoals anorexia kunnen leiden. Een studie gepubliceerd in 2009 concludeerde dat een aantal polymorfismen kunnen bijdragen aan een biologische gevoeligheid voor anorexia en boulimia nervosa. Dit geldt onder meer voor het CNR1-gen dat de expressie van de cannabinoïde receptor type 1 codeert en een voor een andere die de productie van de anandamide-degradatie molecule FAAH controleert.

Cannabisgebruik bij anorexiapatiënten

Er zijn verschillende studies geweest naar de graad van gebruik en misbruik van verboden middelen bij patiënten die aan eetstoornissen leiden en men heeft vastgesteld dat cannabisgebruik hierbij hoger dan het gemiddelde ligt. Het is niet echt verrassend dat cannabis de meest gebruikte en meest voorkomende gerapporteerde illegale drugs zijn die door patiënten met eetstoornissen wordt gebruikt, aangezien dit consistent is met de bevolkingsnormen. Het is echter niet gelimiteerd tot cannabis: patiënten rapporteerden ook het gebruik van alcohol, tabak en andere substanties.  

Een vrouw die rode wijn drinkt van een wijnglas

Er zijn nog geen studies geweest die onderzoek hebben gedaan naar de mogelijkheid dat cannabisgebruik anorexia kan veroorzaken of patiënten kan helpen met hun uithongering, maar er zijn wel indicaties dat cannabis in bepaalde omstandigheden de eetlust kan onderdrukken. Binnen de geneeskunde is de rol van cannabis als eetlustopwekker wel uitgebreid bestudeerd.

Onderzoek geeft echter aan dat dit effect afhankelijk is van de aanwezigheid van hoge CBD- of THCV-waarden; twee cannabinoïden die eetlustremmende eigenschappen hebben getoond. Onderzoek uitgevoerd door het Britse wetenschappelijke cannabinoïdenbedrijf GW Pharmaceuticals toonde dat de twee cannabinoïden een eetlustremmend effect opriepen als ze aan muizen werden toegediend. Dit effect wordt veroorzaakt door het feit dat de twee bestanddelen een antagonist en een inverse agonist van de cannabinoïde receptoren zijn en doordat ze de eetlustopwekkende effecten van agonisten zoals anandamide of THC blokkeren.

Een CBD-chemische formule en cannabisplant tegen de achtergrond

CBD en THCV kunnen daardoor interessante cannabinoïden zijn voor aandoeningen die eetlustremmende medicijnen vereisen. Het is echter onwaarschijnlijk dat ze verantwoordelijk zijn voor de toename van cannabisgebruik bij anorexiapatiënten aangezien de CBD en THCV-waarden in ‘recreatieve’ cannabis zeer laag zijn. De CBD en THCV-waarden zijn daarentegen hoger bij hennepachtige cannabisvariëteiten.

En als een disfunctioneel endocannabinoïde systeem echt de onderliggende oorzaak van anorexia blijkt te zijn, kan het gebruik van THC-rijke cannabis een verhoogde subjectieve beloning opleveren voor mensen die weinig of niet in staat zijn om effectief anandamide te gebruiken (het endogene analogon van THC).

Er moet nog heel wat onderzoek gedaan worden vooraleer onze kennis van het endocannabinoïde systeem uitgebreid genoeg is om het verband met de ontwikkeling en controle van ziektes zoals anorexia nervosa volledig te begrijpen. Het is echter duidelijk dat haar rol fundamenteel is en dat een beter begrip ons in staat zal stellen om gerichte therapieën voor anorexia, boulimia en verschillende andere gerelateerde aandoeningen te ontwikkelen.

  • Disclaimer:
    Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.

Comments

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top