‘Hennep kan het Ierse platteland nieuw leven inblazen’, zegt Jim Miller, mede-oprichter en voorzitter van de Ierse Hemp Co-operative. ‘Het is een kans die we nog moeten gaan benutten, maar momenteel is onze grootste uitdaging om de industrie op een duurzame manier te ontwikkelen, waarbij de huisnijverheid in Ierland wordt gestimuleerd en kleine bedrijfjes worden ondersteund. Dat is ons doel.’
Dit had Ben Dronkers, oprichter van Sensi Seeds en het Hash Marihuana & Hemp Museum, meer dan twintig jaar geleden gezegd kunnen hebben toen hij besloot om zijn belangen en zakelijke ondernemingen uit te breiden naar de bijna uitgestorven Nederlandse hennepindustrie. Die zakelijke onderneming werd HempFlax, dat tijdens zijn groei het ene succes na het andere heeft geboekt. Toen Ben HempFlax in 1993 oprichtte, deed hij dit echter bijna helemaal alleen. Jim Miller heeft de steun van een groep gelijkgestemde zakenmensen.
De Hemp Co-operative werd opgericht in januari 2017 en is de eerste organisatie in zijn soort in Ierland. Het is een samenwerking tussen een groep telers en hennepliefhebbers, waaronder Ed Hanbidge, Kate Carmody, Adrian Fay en Miller zelf. De coöperatie richt zich op de ontwikkeling van de Ierse hennepindustrie. Volgens Miller staat de industrie nog ‘in de kinderschoenen’, maar groeit hij gestaag.
‘Het telen van hennep is niet het probleem. Het groeit hier gemakkelijk. De seizoenen zorgen voor wat problemen, maar niets dat niet opgelost kan worden. Wat we missen, zijn de verwerkings- en productiecentra, de marketingondersteuning en de onderwijsinfrastructuur. De Hemp Co-op werkt nauw samen met telers, universiteiten en andere belanghebbenden om deze belangrijke ondersteunende sectoren te ontwikkelen.’
De hennepgeschiedenis van Ierland
Het idee dat hennep de huisnijverheid in Ierland kan stimuleren is niet nieuw. Het dook voor het eerst op in 1866, toen George Sigerson een pamflet publiceerde getiteld ‘Cannabiscultuur in Ierland: het nut en de mogelijkheid’. Een exemplaar van dit pamflet wordt nog steeds bewaard in de nationale bibliotheek van Ierland. Hierin beschrijft Sigerson de vele toepassingen van hennep in Ierland en daarnaast de plantkundige gegevens over de plant, de ideale bodemcondities, de oogst en nog veel meer.
Sigerson was ervan overtuigd dat hennepvezel een grondstof van ‘waarde’ was, waarvan ‘allerlei soorten touw’ konden worden gemaakt, waaronder ‘vissersnetten, zeildoek, jute… [en] canvas’. Hij schreef: ‘Voor een eilandstaat als de onze is het duidelijk dat… de binnenlandse teelt van een gewas waarvan zulke artikelen kunnen worden gemaakt, van het grootste belang moet zijn.’
Ondanks het enthousiasme van Sigerson kwam de Ierse hennepindustrie nooit echt van de grond. Het zou kunnen dat hennep tot wel tweeduizend jaar geleden werd geteeld, maar historische bronnen gaan terug tot de achttiende eeuw. Pas aan het begin van de twintigste eeuw werd het een commercieel gewas, toen het naast tabak werd geteeld als beschutting tegen de wind, en aan het begin van de jaren veertig werd het gebruikt als vogelzaad. Sinds de jaren tachtig is er echter steeds meer interesse in de toepassing van de plant als een niet voor voedsel bestemd gewas en sinds 1995 is de focus verlegd naar hennep als energiebron en de productie van vezelplaat.
Belemmeringen voor de Ierse hennepindustrie
Tot nu toe zijn er slechts twee hennepbedrijven in Ierland die volledig in Iers bezit zijn: Irish Health Oils, in 2008 opgericht door vader en zoon Luke en Mark McGuinness, en Canabaoil van het echtpaar Laura Foley en Daniel Lyons. Voorlopig worden de meeste hennepproducten, zoals olie, meel en kleding, die verkrijgbaar zijn in winkels als The Dublin Hemp Company en The Weed Solution, geïmporteerd uit Duitsland en Nederland.
‘Het heeft ons een jaar gekost om de vergunning te bemachtigen zodat we een extract met de hele bloem mogen maken voor CBD-olie,’ legt Foley uit. ‘Dat het zo lang duurde, kwam deels doordat niemand ooit eerder een aanvraag voor het extraheren van olie had ingediend. We moesten een ondernemingsplan maken om te tonen wat we met eventuele bijproducten zouden doen en om te kijken of het een levensvatbaar bedrijf was. De Health Products Regulatory Authority (HPRA) werkte nauw met ons samen en kwam met vragen die hielpen om het bedrijfsconcept te ontwikkelen. Maar ja, het duurde een jaar.’
Het gebrek aan machines om de hennep te oogsten en te verwerken is ook een groot probleem. ‘Ik ken henneptelers die vele hectaren hennep telen,’ aldus Foley. ‘Maar aan het einde van het seizoen kunnen ze het niet oogsten, en al zouden ze dat wel kunnen, dan nog is er niemand om het te kopen omdat niemand de verwerkingsfaciliteiten heeft om het om te zetten in producten als olie of brandstof.’
De Ierse hennepindustrie stimuleren
Tot nu toe hebben zeven telers een vergunning gekregen om hennep te telen, maar voor de volgende fase hebben ze investeringen nodig in machines voor de verwerking. ‘Als eerste hebben we een verplaatsbare ontschorser nodig,’ zegt Ariane Forster, eigenaar van The Weed Solution en commissielid van de Hemp Co-op. ‘Daarmee kunnen we de vezels uit de planten halen, wat de deur opent naar een hele nieuwe reeks producten.’
Argina Fuels, een bedrijf dat zich specialiseert in rookloze brandstof, is bezig met de ontwikkeling van een hennepbriket en heeft de onderzoeksfase afgerond. ‘We hebben een concept aangetoond,’ legt Robert Johnson, de onderzoeks- en ontwikkelingsmanager van Argina, uit. ‘Hennepbriketten branden en zijn milieuvriendelijk.’
Het bedrijf wil het product graag op de markt brengen, ‘maar om de hennep efficiënt te verwerken, moet deze op de boerderij tot balletjes worden verwerkt. Daarna moet de hennep worden getransporteerd om in brandstof te worden omgezet. Hiervoor hebben we een speciale compressor nodig. Deze hebben we momenteel niet, maar het is een mogelijke investeringskans voor ons.’
De voedsel-versus-brandstofkwestie is ook een punt van overweging voor de industrie. Zoals Johnson betoogt, ‘brandstof is het product met de minste waarde’, maar niet voor voedsel bestemde gewassen zijn makkelijker te telen, omdat ze minder onderhoud en bestrijdingsmiddelen nodig hebben. Bovendien sluit hennep perfect aan op de huidige consumententrend naar duurzame en veganistische producten, wat nog een kans is.
Dit zijn allemaal kwesties die de Hemp Co-op wil aanpakken, terwijl het tegelijkertijd samenwerkt met universiteiten om de onderwijsinfrastructuur te ontwikkelen om de toekomstige industrie te ondersteunen. De coöperatie heeft samenwerkingsverbanden met verschillende instituten in het hele land en werkt momenteel samen met een promovendus van Limerick Institute of Technology, die met succes Hempcrete heeft ontwikkeld, dat als bouwmateriaal kan worden gebruikt.
Een perfecte mix van traditioneel en modern
Een ander veelbelovend Iers Hempcretebedrijf is Hempbuild, de onderneming van de broers Shane en Ronan McDermott. Ze waren onlangs op een netwerkevenement van HempFlax om hun kennis van en ervaring in het combineren van traditionele bouw-, stuc- en pleistertechnieken met de unieke kwaliteiten van hennep te delen.
Wanneer hem wordt gevraagd ‘waarom hennep?’, aarzelt Shane niet de redenen op te noemen waarom hennep zo’n ideale toevoeging is aan hun twintig jaar ervaring in traditioneel pleisteren met kalk. ‘Ten eerste omdat het een natuurlijk product is. Toen we naar de ecologische voetafdruk keken… en hoe de hennep presteert en zich gedraagt tijdens zijn leven in het gebouw, dan is het uiteindelijk zelfs een koolstofnegatief product. …Het is gemakkelijk te verwerken, het is licht, het is sterk. Het is een ideale ondergrond voor ademende pleister en traditionele pleisterkalk. Door de isolerende eigenschappen en de eigenschappen wat betreft thermische massa is het een ideaal materiaal voor nieuwbouw, aanpassingen, renovaties… Er zijn heel veel [redenen]!’
De Ierse hennepindustrie uitbreiden
Volgens Jim Miller gaat het niet moeilijk zijn om Ierse boeren over te halen om te wisselen: ‘De kleinschalige landbouw in Ierland is vernietigd,’ zegt hij. ‘Vroeger was twintig hectare landbouwgrond genoeg om een groot gezin van te onderhouden. Tegenwoordig zou dat nog moeilijk zijn met tachtig hectare. Vandaag de dag verdient een landbouwer met 0,4 hectare tarwe EUR 82,-. Dat is niet eens genoeg voor een diner in een goed restaurant.’
Een van de functies van de coöperatie is om boeren aan te sporen over te stappen, maar dat kan pas op grote schaal gebeuren wanneer er machines zijn om verkoopbare producten te produceren. De coöperatie is vastbesloten om dit overgangsproces in gestaag tempo te laten verlopen, zodat de markt niet overspoeld wordt door een plotselinge stijging van het aanbod, terwijl de industrie tegelijkertijd de ondersteuning krijgt die het nodig heeft om te groeien.
‘We zijn in vol bedrijf en kunnen zaken doen,’ zegt Ed Hanbidge, een van de mede-oprichters van de Hemp Co-op. ‘We zijn niet alleen gericht op administratieve kwesties, zoals het verkrijgen van een vergunning, maar kijken ook naar de markt als geheel en willen met iedereen samenwerken. Ierland heeft niet alleen unieke bodemcondities en ambachtelijk erfgoed, maar we hebben ook een ideale positie tussen de Amerikaanse en Europese markt om een leidende rol in de hennepindustrie te spelen.’
