Aangrijpend als een roman, kleurrijk als een Bollywoodfilm en filosofisch als de Bhagavad Gita: Mila’s autobiografie ‘How I Became the Hash Queen’ is een van die boeken die je met een frisse blik naar je eigen leven laten kijken. Het is een eerbetoon aan vrijheid, een liefdesbrief aan de natuur en een schop onder de kont van alle klagers.
“We zochten allemaal naar het paradijs. Hier. Nu.” Hier en nu was op 5 december 1968 in India. Mila vond het paradijs. Het was haar 24ste verjaardag.
Samen met haar baby Miloes en drie reisgenoten liep ze over het strand in Goa. Ze waren precies 102 dagen op reis. Voornamelijk in een camper, maar ook per boot, bus en trein, te voet, te paard, op de fiets, op een vlot en zelfs een keer per kabelbaan.
Ze reisden van Amsterdam naar Clangute. Mila was moe. Maar gelukkig. Een gevoel dat ze deelt met de lezers van haar autobiografie ‘How I Became the Hash Queen’. In de eerste 100 pagina’s volgen de gebeurtenissen elkaar in een rap tempo op. Pauze inlassen? Vergeet het maar. Je wordt compleet in haar wereld gezogen en rondgetold als cannabis in een Pollinator®.
Mila dankt haar bijnaam aan de Pollinator®, de geweldige, maar simpele methode om trichomen uit plantmateriaal te halen. De ‘hasjkoningin’ veranderde de cannabisbranche voor altijd.
Mila als vrouwelijk cannabisicoon
Dankzij haar uitvinding kunnen we nu zonder al te veel moeite en tegen geringe kosten hoogwaardige hasj produceren. High Times gaf haar een ‘Lifetime Achievement Award’ voor haar werk. Alle cannabisliefhebbers danken haar met respect en bewondering. Geen Cannabis Cup of event vindt plaats zonder Mila als jurylid, spreker of eregast.
Mila is een van de weinige vrouwelijke iconen in deze branche, die nog steeds wordt gedomineerd door mannen. Natuurlijk speelt cannabis een hoofdrol in haar boek. De afgelopen decennia en over de wereld werd er genoeg gerookt.
Ze geeft de voorkeur aan het roken van een ”old school” zelfgerolde joint. Mila is geen fan van vaporizers of cannabisgebruik in de vorm van dabbing. Ondanks haar grote liefde voor cannabis zou het haar boek tekort doen om het tot dit onderwerp te beperken.
Mila’s verhaal gaat over een moeder, zakenvrouw en pionier. Het gaat over liefde, vrijheid en de fundamentele levensvragen: Wie ben ik? Waar hoor ik thuis? Wat gebeurt er na de dood?
Mila rookte pas vrij laat in haar leven haar eerste joint. Ze was al 20 en moeder van een dochtertje. Haar leven draait niet om cannabis, maar om onderweg zijn en de mogelijkheid hebben om op weg te kunnen blijven.
Het begon allemaal in Liverpool
Mila was letterlijk al een reiziger toen ze nog in de wieg lag. Als dochter van een ingenieur bij Shell groeide ze op in het Verenigd Koninkrijk, Indonesië en Nederland. Ze had een gelukkige jeugd, totdat haar moeder werd getroffen door een beroerte en in een rolstoel belandde.
Toen Mila op jonge leeftijd zwanger raakte, kwam ze in een tehuis voor alleenstaande moeders terecht. De scènes die ze daarvan beschrijft zijn hartverscheurend. Jonge vrouwen werden als vee behandeld en gedwongen om hun kinderen af te staan voor adoptie. Mila wist met haar kindje te ontsnappen.
Ze verhuisde naar een kleine kamer in het centrum van Amsterdam en werkte als naaister voor een modeatelier. Daar ontmoette ze Henk Koster, met wie ze niet veel later een eigen atelier opende. Kink 22 werd een succes en Mila behoorde ineens tot de jonge avant-garde in binnen de Nederlandse modewereld. Ze vloog heen en weer tussen Amsterdam en Londen, waar ze feestte en LSD gebruikte.
Kink 22 werd slachtoffer van zijn eigen succes en Henk besloot zijn geluk te beproeven in de Italiaanse filmindustrie. Kink 22 werd Cleo de Merode, voor veel mensen de eerste echte coffeeshop in Nederland. Al is dit feitelijk onjuist, want er werden wel drugs getolereerd en gedeeld, maar ze werden er nooit verkocht.
Cleo de Merode werd het referentiepunt in het midden van de explosief groeiende muziek-, mode- en kunstscene. Mila’s café was een doorn in het oog van de politie. Klachten van buren over geluidsoverlast en aanstootgevend gedrag stapelden zich op. Toen de sociale dienst dreigde om haar dochter af te pakken, verhuisde ze snel.
Hand in hand met Milous en met 600 Amerikaanse dollar op zak, reisde Mila over land af naar India.
”De wereld was ons thuis en we waren klaar om haar te ontdekken.”
Het tweede deel van het boek speelt zich bijna geheel af in Azië. Als lezer vraag je je af of de schrijfster dit razende tempo wel kan volhouden. Dat doet ze niet, wat maar goed is ook. Mila wordt bedachtzamer.
Ze gunt zichzelf af en toe een rustmoment. Soms was het de enige optie:
”We hadden geen geld. Het voelde voor ons als totale vrijheid. Veel van onze plannen en ideeën hangen af van materiële zaken. Maar als we die niet hebben, heeft het geen nut om na te denken over ons volgende reisdoel, welk boek we willen lezen, welke kleding we dragen en wat we ’s avonds willen gaan eten. Het enige wat je kunt doen is loslaten en vertrouwen.”
In India leerde Mila vertrouwen op de stroom van het leven. Ze merkte dat de westerse manier van altijd alles maar te willen verbeteren alleen maar leidde tot frustratie en ontevredenheid. Na Milous werd Mila ook moeder van Merl, Lali en Chimed. Hun vaders verlieten het gezin al gauw. Geen van hen hielp mee in het levensonderhoud.
Ondanks dat redde Mila zich altijd wel. Ze stuurde hasj naar Europa in uitgeholde boeken. In Delhi kocht ze wat bloezen versierd met kraaltjes en lovertjes, die ze voor goed geld kon verkopen in Los Angeles en New York.
Lang voor de komst van labels als ”fair trade” en “biologisch” zette Mila een bedrijf op in de Himalaya waar zo’n 60 naaisters grove wollen truien voor haar breiden, in die tijd een ware musthave voor je kledingcollectie. Mila is een uitzonderlijke onderneemster. Ze heeft een neus voor modetrends, gevoel voor branding en het talent om te netwerken met de juiste mensen.
Als je het idee krijgt dat Mila zichzelf in haar autobiografie als supervrouw neerzet, die in alles wat ze doet excelleert, kan ik je verzekeren dat dat niet het geval is.
Als haar gevraagd wordt wat ze aan mensen zou adviseren die zelf een bedrijf willen opstarten, zegt ze simpelweg: ”Doe het. Gewoon doen. Het is niet zo eng als het lijkt.” Niet alles wat Mila aanraakt verandert in goud. Net als wij allemaal deed ze af en toe domme dingen.
Ooit werd ze in Frankfurt gepakt met een koffer vol hasj. Ze had mazzel dat ze er zonder noemenswaardige straf vanaf kwam. Door situaties als deze begin je Mila te begrijpen en krijgt het verhaal de nodige diepgang.
De hasjkoningin keert terug naar Amsterdam
Na bijna 20 jaar in India keert Mila met haar jongste zoon Chimed terug naar Europa, waar Milous en haar vriend woonden. De andere twee kinderen bleven op hun kostschool in Mussoorie.
Weer werd de alleenstaande moeder geconfronteerd met de vraag: hoe moet ik mijn gezin onderhouden? In die tijd was Amsterdam het Mekka onder cannabisliefhebbers. Geregeld kwamen er nieuwe cannabissoorten op de markt. In 1988 organiseerde High Times de eerste Cannabis Cup. Coffeeshops zorgden voor een grote vraag naar hoogwaardige producten.
Nadat Mila een aantal van haar oude kennissen uit Goa terug had gezien, besloten ze allemaal actief te worden in de wereld van het kweken. Het was een mannenwereld, maar dat pakte voor haar voordelig uit. Jarenlang wist Mila onder de radar van de autoriteiten te blijven. Ze verdiende voldoende om de opleidingen van haar kinderen te kunnen betalen. Maar betalingen ontving ze onregelmatig en het werk was stressvol.
Hoe de Pollinator® is bedacht
Op een avond na een lange werkdag stond Mila uitgeput voor haar wasdroger. ”Opeens realiseerde ik me dat de kleding door de trommel werd geslingerd, zoals ik de cannabisbladeren in een zeef heen en weer schudde.”
Het idee van de Pollinator® was geboren. Na wat experimenteren en met vallen en opstaan werden de eerste paar machines op de markt gebracht. Aanvankelijk waren consumenten terughoudend. Ze vonden de mechanisch geproduceerde hasj te sterk.
Mila was haar tijd ver vooruit en de hype van THC-rijke cannabissoorten en ultra-effectieve concentraten zoals shatter en wax kwam pas veel later. Na verloop van tijd en met twee nieuwe producten (Ice-o-lator® en Bubbleator®) werd ze succesvol. Mila heeft nu financiële zekerheid. Tijd om achterover te leunen? Zeker niet!
Mila opende een hotel dat helemaal in het teken stond van cannabis. Ze keerde terug naar India en zag dat alles veranderd was. Manali was afgetakeld tot een backpackersgetto, waar de ooit zo trotse nomadengezinnen nu poseren voor toeristen die een foto van ze willen nemen. De Himalaya ligt erbij, onaangedaan door alle drukte.
Mila maakte samen met haar zus en een klein team een documentaire. Mila’s Journey geeft fascinerende inzichten in een cultuur die gevangen zit tussen traditie en de moderne tijd. In een gebied dat zich uitstrekt van Dharamshala in het westen en Srinagar in het oosten ligt een immens bergpanorama. Hier, boven het dak van de wereld, zullen haar kinderen op een dag haar as uitstrooien.
Wat nu voor Mila Jansen?
De ”hasjkoningin” is voorlopig nog niet van plan te overlijden. Ik sprak Mila, die inmiddels 74 is, in de Hortus Botanicus in Amsterdam. Het was een van die snikhete zomerdagen, waarop de lucht wazig is van de hitte.
Op Mila’s gezicht viel geen zweetdruppeltje te bespeuren. Bij elke lach (en ze lacht vaak) kreeg ze kuiltjes in haar wangen. Ik werd er vrolijk van en ze vertelde me over haar aanstaande reizen.
