Hoe cannabis in de behandeling van parasieten kan gebruikt worden: Vroeger & Nu

Een theepot, twee kopjes en een zeef met gedroogde cannabis

Kriebelend en onderwerp van nachtmerries… parasitische wormen infecteren meer dan 2 miljard mensen wereldwijd en zorgen voor wijdverspreide gezondheidsproblemen en dan vooral in ontwikkelingslanden. Cannabis is al eeuwenlang een belangrijke remedie in de traditionele volksgeneeskunde en er is substantieel hedendaags bewijs dat deze remedie lijkt te bevestigen.

Samenlevingen in de wereld die cannabis nog steeds gebruiken in de behandeling van parasieten

Verschillende volkeren op deze planeet maken vandaag de dag nog steeds gebruik van traditionele cannabismiddeltjes om parasieten te bestrijden, vooral dan in ontwikkelingslanden waar de traditionele volksgeneeskunde nog floreert en waar de graad van parasitische infecties over het algemeen veel, veel hoger ligt.

Recent nog werd er melding gemaakt van het veelvuldig roken van cannabis door de Aka-stam in het Congo Basin als een mogelijk voorbeeld van het onbewust gebruiken van deze methode als een vorm van zelfmedicatie. De Aka zelf blijken hun cannabisgebruik echter niet te associëren met een bescherming tegen wormen en zien het roken eerder als een vorm van ontspanning en een manier om de sociale banden aan te halen.

Opvallend genoeg, maken de Aka wel met opzet gebruik van een andere plant om parasieten te bestrijden. Het is echter onduidelijk of deze plant wel degelijk effectief is. Wat wel zeker is, is dat cannabis een positief effect heeft aangezien de cannabisgebruikers minder darmwormen hadden dan de niet-gebruikers van cannabis.

Ongeacht wat de intentie is bij de Aka, zijn er wel heel wat andere volkeren en samenlevingen die met opzet gebruik maken van cannabis om parasieten te bestrijden. Zo maken enkele lokale gemeenschappen in Uttarakhand, een noordelijke staat in India, nog steeds gebruik van cannabismengsels om parasitische wormen te behandelen. Eenzelfde gebruik is ook bekend in de buurstaat Himachal Pradesh en ook in enkele gemeenschappen in Andra Pradesh, een zuidoostelijke staat in India op ongeveer 2000 km van Uttarakhand. Het gaat hier dan enkel om gerapporteerde gevallen. Ongetwijfeld zijn er nog tal van niet gerapporteerde gevallen van het gebruik doorheen heel India en in de omringende regio’s.

Een rapport uit 2010 stelde vast dat enkele dorpsbewoners in een landelijke regio in het zuidwesten van Oeganda veelvuldig gebruik maakten van cannabis in de behandeling van darmwormen bij hun kippen die een vitale bron van eieren en vlees vormen. Het is zelfs zo dat mensen hun dieren met parasitaire aandoeningen al even lang met cannabis behandelen dan dat ze zichzelf met cannabis behandelen, misschien zelfs al langer.  

Oude beschavingen bestreden parasieten met cannabis

Cannabis is eeuwenlang als een traditionele remedie tegen darmwormen gebruikt en dit bij een brede waaier van volkeren en gemeenschappen van over de hele wereld. Van Europa over het Afrika ten zuiden van de Sahara tot Zuidoost-Azië, er bestaan heel wat vermeldingen in historische teksten van het gebruik van cannabis in de behandeling van darmparasieten bij mensen (en het vee waarvan ze afhankelijk waren om te overleven).

Hier enkele van de vele voorbeelden:

Maar hoe effectief is cannabis dan in het bestrijden van darmparasieten?

Verrassend genoeg is er maar weinig modern onderzoek gedaan naar het potentieel van cannabis om darmparasieten te bestrijden, maar wat er gedaan is, is wel veelbelovend. Het feit werd aangehaald door niemand minder dat de bekende cannabinoïde wetenschapper Raphael Mechoulam. Hij noteerde in een essay uit 1987, ‘Towards Cannabinoid Drugs’, dat cannabis het potentieel toonde om als anthelminticum gebruikt te worden, maar dat het nog ontbrak aan experimenteel werk in dit gebied van cannabinoïden.

Een studie over medicinale planten gebruikt om vee in Oeganda te behandelen, toonde aan dat cannabis wel degelijk een invloed had op de parasitaire rondworm Ascari suum (een worm die zowel mensen als varkens kan infecteren). Doordat de efficiëntie van het cannabisgebruik echter lager was dan bij andere geteste plantsoorten, haalde cannabis spijtig genoeg niet de lijst van kandidaten voor een toekomstige studie. A. suum is een nematodensoort (rondworm) en cannabis heeft bewezen effectief te zijn tegen verschillende andere nematoden ook.

Cannabis vs. nematoden (rondwormen)

Nematoden zijn rondwormen, een grote groep van verschillende soorten die gaan van microscopische kleine diertjes tot dieren langer dan een meter. Naast Ascari zijn andere noemenswaardige nematoden de haakworm, de zweepworm, de pinworm en filariale wormen.

Hoewel het niet is aangetoond dat cannabis een direct effect heeft tegen deze wormen, is er wel bewijs dat cannabis nuttig zou kunnen zijn om filariale wormen te bestrijden. Dit heeft cannabis te danken aan haar potentieel om de larven van de Culex quinquefasciatus mug te doden. De Culex quinquefasciatus mug is een belangrijke insectenvector die verantwoordelijk is voor het overbrengen van wormen naar hun definitieve gastheer.

Filariale wormen veroorzaken filariasis, een belangrijke aandoening die wereldwijd ongeveer 120 miljoen mensen infecteert. Hierdoor ontstaan genitale aandoeningen, lymfoedemen (zwellingen van lymfeweefsel) en elephantiasis (ernstige zwellingen van de armen en de benen bij ongeveer 40 miljoen mensen.

Root-knoop nematode parasiet
A juvenile root-knot nematode, Meloidogyne incognita, penetrates a tomato root. Once inside, the juvenile, which also attacks cotton roots, causes a gall to form and robs the plant of nutrients. Photo by William Wergin and Richard Sayre. Colorized by Stephen Ausmus.

Cannabis en cannabisextracten hebben ook bewezen efficiënt te zijn tegen verschillende andere types van nematoden die niet in het menselijke lichaam voorkomen, waaronder het wortelknobbelaaltje Meloidogyne incognita. Dit is een veelvoorkomende nematodensoort die verschillende plantensoorten aantast. Zoals cannabisonderzoeker en auteur Dr John M. McPartland in zijn paper, Cannabis as repellent and pesticide, uit 1997 aangaf, worden cannabisbereidingen gebruikt voor het bestrijden van verschillende plantennematoden waaronder de aardappelcystenematode, de sojabooncystenematode en de spiraalvormige nematode.

Nematode parasiet

Cannabis vs. trematoden (botten)

Net zoals tegen nematoden, heeft cannabis ook bewezen acties te ondernemen tegen trematoden; een grote en diverse klasse van wormen die behoort tot de platworm phylum. Trematoden staan ook bekend als botten en zijn platte, ovale wormen met “zuignappen” die worden gebruiken om zich vast te hechten aan en te leven van weefsel, gelijkaardig aan wat bloedzuigers doen. Hoewel ze meestal als parasiet opduiken bij vissen en ongewervelden, zijn er ook enkele soorten waarvan bekend is dat ze mensen parasiteren.

Een van de meest zorgwekkende trematoden die mensen parasiteert, is de Fasciolopsis buski, de dikke darm zuigworm. Deze kan tot 7,5 cm lang worden en parasiteert minsten 10 miljoen mensen wereldwijd waarvan de meeste zich in Zuid- en Zuidoost-Azië bevinden. Cannabisextracten hebben aangetoond dat ze zeer efficiënt zijn tegen F. buski bij varkens – efficiënter zelfs dan oxyclozanide dat de huidige standaardbehandeling vormt.  

Schistosoma Fluke Parasite

Een andere zeer belangrijke bot die bij mensen voorkomt is Schistosoma; een trematode die het bloed infecteert en waarvan bekend is dat ze schistosomiasis veroorzaakt. Als menselijke aandoening staat ze ook bekend als bilharzia of “slakkenkoorts”. Schistosomiasis, de belangrijkste ziekte na malaria, heeft een geweldig grote invloed op de gezondheidszorg en infecteert honderden miljoenen mensen wereldwijd. Terwijl er niet is aangetoond dat cannabis een direct effect tegen schistosomiasis heeft, is het wel aangetoond dat het endocannabinoïde systeem betrokken is bij de evolutie van de ziekte.

Een studie uit 2009 toonde aan dat de hoeveelheden endocannabinoïde anandamide in de lever van muizen geïnfecteerd met schistosomiasis verhoogd waren en dat de expressie van CB1-receptoren ook verhoogd was. De onderzoekers concludeerden dat deze verhoging was opgetreden omdat het EC-systeem in de ontwikkeling van de ziekte zelf was betrokken; het kan echter ook als een antwoord op de ziekte optreden. In het eerste geval zouden de cannabinoïde antagonisten een gunstige invloed kunnen hebben; in het tweede geval zouden de agonisten nuttiger zijn.

Cannabis vs. protozoa & amoeben

Hoewel protozoa en amoeben geen wormen zijn, tellen ze toch verschillende belangrijke menselijke parasieten binnen hun rangen en cannabis heeft aangetoond efficiënt te zijn tegen enkele van deze parasieten. Een vroege studie uit 1979 toonde aan dat THC efficiënt was tegen de beruchte hersenetende amoebe Naegleria fowleri; een amoebe die vertoeft in warmwaterbronnen en thermische baden over de hele wereld. Ze is berucht voor het veroorzaken van encefalitis bekend als Naegleriasis

NAEGLERIA FOWLERI AMOEBA tegen de zwarte achtergrond

Een andere studie gepubliceerd in 2010 toonde dat de endocannabinoïden anandamide en 2-AG twee types van pathogene amoeben remden,  Acanthamoeba en Hartmannella. Beide amoeben staan ervoor bekend vreselijke infecties van het oog te veroorzaken, ook bekend als keratitis, wat tot permanente blindheid kan leiden.

Tot slot is er nog de krachtigste der bekende menselijke pathogenen; de malaria protozoa (P. falciparum) die door de acties van cannabis ook afgeremd zou kunnen worden. Dit gebeurt niet op directe wijze, maar wel door het doden van de larven van de muggenvector Anopheles stephensi, net zoals cannabis ook de larven van de mug die filariale wormen draagt, doodt. Daarnaast is er ook bewijs dat CBD de hersenen kan beschermen tegen de razernijen van cerebrale malaria: een mogelijk fatale complicatie van de ziekte.

Dus waarom is cannabis efficiënt tegen parasieten?

Het blijkt dat cannabis op twee cruciale manieren effectief kan zijn tegen parasitaire wormen zoals de protozoa en de amoebe. De eerste mogelijkheid is dat de beoogde parasieten zelf over een endocannabinoïde systeem beschikken dat door de introductie van THC of andere cannabinoïden zo beïnvloed wordt dat het een effect heeft op hun potentieel om te overleven en zich te reproduceren.

Er bestaat bij verschillende soorten bewijs van dit aspect. De eerdergenoemde studie over Acanthamoeba and Hartmannella toonde aan dat cannabinoïden bijzonder effectief waren tegen deze amoeben. Een afzonderlijk onderzoek toonde dan weer dat de amoeboid slijmschimmel, Dictyostelium, over een rudimentair endocannabinoïde systeem beschikt. En dit interessant artikel beschrijft verschillende soorten nematoden die aangetoond hebben over cannabinoïde receptoren te beschikken.  

Toch is er ook bewijs van op zijn minst 1 soort nematode worm die niet over een functioneel endocannabinoïde systeem beschikt (dit is trouwens ook het geval voor een handjevol primitieve organismen die zich al lang geleden hebben afgesplitst op de boom der evolutie, zoals daar zijn de sponsdieren en de anemonen.) Daarom moet cannabis in de bestrijding van deze parasieten haar effecten via een ander mechanisme uitoefenen. Het is mogelijk dat dit te wijten is aan een eigenschap van cannabinoïden die op dit moment nog niet beschreven is, maar er is ook een andere mogelijkheid die in acht moet worden genomen: Terpenen.

Cannabis bezit heel wat terpenen, zoals ook vele andere planten – en het blijkt nu dat vele van deze planten die oorspronkelijk werden gebruikt om parasieten te bestrijden, over een aantal gelijkaardige terpenen beschikken! De afgelopen jaren is het duidelijk geworden dat terpenen een gigantisch belangrijke rol in de wereld van de medicijnen spelen en het lijkt nu dat ook het onder controle houden van parasieten een van de potentiële werkingen is.

Het belang van terpenen bij het onder controle houden van darmparasieten

Terpenen en terpenoïden zijn overvloedig aanwezig in de natuur en er bestaan duizenden verschillende types waarvan sommige zeer interessante potentiële toepassingen hebben. Sommige van deze terpenen hebben immers getoond dat ze over de capaciteit beschikken om amoeben, protozoa, nematoden en trematoden te doden of hun groei af te remmen!

Eén studie die de strijd van 34 verschillende plantenterpenoïden tegen de nematode Caenorhabditis elegans testte, concludeerde dat verschillende terpenen die vaak in cannabis gevonden worden waaronder nerolidol, geraniol, citronellol, limonene en eugenol opmerkelijke anti-nematode effecten hadden.

Een ander artikel onderzocht dan weer de acties die 15 tropische plantenextracten ondernamen in hun strijd tegen de veebot Fasciola hepatica. 5 van deze extracten, allen van planten met een grote hoeveelheid aan diverse terpenen, bleken bijzonder effectief. Een van de planten, Artemesia, bezit eucalyptol, linalool, myrcene, caryophyllene en pinene; allemaal stoffen die ook in aanzienlijke hoeveelheden in cannabis aanwezig zijn. De terpenen geraniol en citronellol bleken ook effectief te zijn tegen de Giardia and Cryptosporidium protozoa.

Hoe cannabismedicijnen uit de traditionele volksgeneeskunde zijn verdwenen

Natuurlijk is cannabis niet de enige plant die regelmatig in de volksgeneeskunde overal ter wereld in de behandeling tegen darmwormen werd gebruikt. Misschien is een deel van de alomtegenwoordigheid te verklaren door het feit dat de mens cannabis naar zowat overal mee toenam waardoor het ook altijd ter beschikking was. Toch wordt er verondersteld dat cannabis ook zo wijdverspreid en zo lang werd gebruikt omdat het ook bijzonder effectief was.

Vandaag de dag is het voor verschillende volkeren en gemeenschappen die traditioneel gezien cannabis in de behandeling van darmparasieten gebruikten, door de beperkingen van de internationale wetgeving verboden om nog cannabis te gebruiken. Hierdoor is een traditioneel medicijn dat de ernst van parasitaire infecties kan verminderen binnen de farmacie verloren gegaan, wat mogelijk de druk op conventionele gezondheidszorgsystemen om het probleem aan te pakken vergroot.

Als cannabismedicijnen opnieuw zouden toegelaten worden, zouden ze een duurzame en goedkope behandeling tegen vele belangrijke parasieten vormen, in het bijzonder interessant dan voor ontwikkelingslanden waar cannabis oorspronkelijk werd verbouwd en waar de graad van darminfecties veel hoger licht.

  • Disclaimer:
    Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.

Comments

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top