Menopauze is de term die gebruikt wordt om de levensfase aan te duiden waarin vrouwen stoppen met menstrueren en ze vanaf dan ook geen kinderen meer kunnen krijgen. Tijdens deze fase kunnen verschillende fysieke en psychische symptomen opduiken. Onderzoek toont aan dat cannabis enkele van deze symptomen kan verlichten.
Strikt gezien, verwijst de menopauze naar het moment waarop een vrouw gedurende een periode van 12 maanden geen menstruatie meer heeft ervaren; de jaren van biologische stoornissen voor of na dit moment staan bekend als de ‘perimenopauze’.
Het endocannabinoïde systeem vervult een cruciale rol in alle aspecten van vrouwelijke vruchtbaarheid; van de eerste vruchtbaarheid over het inplanten van het ontwikkelende embryo in het endometrium tot het leveren van endocannabinoïden via moedermelk. Het endocannabinoïde systeem speelt ook een vitale rol in het eindigen van de vruchtbaarheid.
Wat is de menopauze?
Voor de perimenopauze, tijdens een fase bekend als premenopauze, beginnen vrouwen typisch onregelmatigheden van hun menstruale cyclus te ervaren en beginnen ook de hormoonwaarden te fluctueren. De premenopauze kan verschillende jaren duren voor de vrouw uiteindelijk in de perimenopauze gaat en deze fase kan vrouwen ook al op jonge leeftijd, vanaf ongeveer 35 jaar, beïnvloeden.
Tijdens de postmenopauze (de jaren na de menopauze), ervaren vrouwen over het algemeen lagere waarden van reproductieve hormonen, samen met een verhoogde neiging tot urineweginfecties, gewichtstoename en verschillende andere gezondheidsimplicaties.
Symptomen van de perimenopauze
Tijdens de perimenopauze, die gewoonlijk tussen de 45 en 55 jaar opduikt, treden er verschillende onaangename en soms slopende symptomen op. Deze symptomen kunnen grofweg in 3 verschillende categorieën onderverdeeld worden: vaginaal/baarmoeder, fysiek en psychologisch.
- Vaginale/baarmoeder symptomen bestaan onder meer uit vaginale droogte, pijn tijdens de seksuele gemeenschap en atrofische vaginitis (een aandoening waarbij de slijmvliezen van de vagina, de vulva en aanverwante weefsels dunner worden en elasticiteit verliezen).
- Andere fysieke symptomen zoals nachtelijk zweten, hartkloppingen, duizeligheid, hoofpijn, stijfheid, rugpijn, borstpijn, urine-incontinentie, slapeloosheid en opvliegendheid.
- Psychologische symptomen zoals angst, depressie, concentratiegebrek, geheugenproblemen, stemmingswisselingen en libidoverlies.
Menopauze en het endocannabinoïde systeem
Er bestaat relatief veel onderzoek naar de complexe rol die het endocannabinoïde systeem speelt binnen de algehele vrouwelijke fertiliteit, inclusief de start van de menopauze. Bestaand onderzoek heeft uitgewezen dat er tijdens de menopauzetransitie verschillende fundamentele veranderingen aan het endocannabinoïde systeem en gerelateerde biologische systemen plaatsvinden.
De menopauze brengt een verhoogd risico op osteoporose met zich mee; een aandoening waarvan gedacht wordt dat ze op zichzelf aan veranderingen in het functioneren van het EC-systeem in het skelet gerelateerd is. Een studie uit 2011 ontdekte dat in de osteoclasten (cellen die verantwoordelijk zijn voor het resorberen van bot) van vrouwen in hun postmenopauze die de diagnose osteoporose hadden gekregen, een overexpressie van CB2-receptoren een buitensporige activiteit van osteoclasten veroorzaakte waardoor het bot te snel werd geresorbeerd.
De menopauze beïnvloedt ook de gevoeligheid van het lichaam voor insuline en het is ook bekend dat het bij een groot deel van vrouwen in hun postmenopauze insulineresistentie veroorzaakt (wat op haar beurt kan leiden tot de ontwikkeling van diabetes type II). Verder ontdekte een Canadese studie uit 2013 dat bij obese vrouwen in hun postmenopauze die insulineresistentie vertoonden, ze ook hogere circulaire waarden van de endocannabinoïde 2-AG, lagere waarden anandamide en verhoogde waarden van CB1-receptoractiviteit vertoonden in vergelijking met personen die insulinesensiviteit vertoonden.
Het verband tussen het endocannabinoïde systeem, de menopauzetransitie en het risico op gewichtstoename verdient verder onderzoek. Een eerdere studie, uitgevoerd in Duitsland in 2005, ontdekte dat bij vrouwen in hun postmenopauze, de obese personen een aanzienlijke verhoging van zowel anandamide als 2-AG vertoonden in vergelijking met non-obese personen. Een overeenkomstige verlaging in de waarden van het endocannabinoïde-degraderende enzym FAAH werd ook bij obese vrouwen vastgesteld.
Gerelateerd artikel
Hoe genetische variaties van het EC-systeem de menopauze beïnvloeden
Er zijn ook genetische elementen die de functie van het endocannabinoïde systeem op belangrijke momenten in de vrouwelijke reproductielevenscyclus controleren. Onderzoek heeft aangetoond dat personen die in het bezit zijn van bepaalde enkelvoudige-nucleotide polymorfismen (SNP’s) op een verschillende fysieke manier op de menopauze reageren en dit op manieren die door de functie van het EC-systeem bepaald worden.
Een studie uit 2011 door hetzelfde Poolse onderzoeksteam ontdekte dat een verschillend SNP, RS2023239 van het CNR1-gen, in verband kan worden gebracht met een verhoogde ‘vrije androgeenindex’ bij vrouwen in hun postmenopauze die over dit SNP beschikken. Verhoogde waarden van vrije androgenen (mannelijke reproductiehormonen zoals testosteron) kunnen op hun beurt in verband worden gebracht met een verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen.
Hoe kan cannabis vrouwen in hun postmenopauze helpen?
1. Osteoporose
De CB2-receptoren van de osteoclaten zijn fundamenteel betrokken bij de ontwikkeling van osteoporose. Er is aangetoond dat SNPs in het CNR2-gen, dat de expressie van de CB2-receptoren codeert, een sterk verband hebben met de ontwikkeling van osteoporose bij vrouwen in hun postmenopauze.
Daarnaast, is het ook bekend dat CB1-receptoren eveneens een rol spelen in de ontwikkeling van osteoporose. Tijdens een studie uit 2005 vertoonden muizen met gedeactiveerde CB1-receptoren een verhoogde botmassa en waren ze beschermd tegen door ovariectomie veroorzaakt botverlies. Verschillende studies toonden ook dat de antagonisten van de CB2-receptoren botverlies doen afnemen; de deactivatie van CB-receptoren blijkt dus cruciaal te zijn voor het verlagen van de excessieve snelheid van botresorptie die osteoporose veroorzaakt.
2. Gewichtstoename
Hoewel er maar weinig onderzoek is gedaan naar de veranderende EC-systeemfunctie bij obese vrouwen in hun postmenopauze, zijn er blijkbaar helemaal geen studies die kijken naar het vermogen van cannabinoïden om in dit geval gewichtstoename te controleren of een halt toe te roepen. Over het algemeen blijkt echter dat CB-receptorblokkers ook bij de controle van dit symptoom een belangrijke rol spelen.
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de synthetische selectieve inverse agonist van de CB1-receptor, rimonabant, gewichtsverlies bij mensen kan veroorzaken. Maar dit medicijn is van de markt gehaald omdat het mogelijk ernstige psychiatrische bijwerkingen waaronder suïcidale neigingen kan veroorzaken.
Het is echter zo dat obesitas gemiddeld gezien veel minder voorkomt bij cannabisgebruikers dan bij niet-gebruikers. Dit is mogelijk te wijten aan een synergistisch effect van THC gecombineerd met CBD. Non-synthetische medische cannabis zou dus even goede (misschien zelfs effectievere) resultaten kunnen opleveren dan eender welke synthetische cannabinoïde en bovendien zou het heel wat minder potentiële bijwerkingen hebben.
3. Slapeloosheid
Opnieuw bestaan er geen specifieke studies die zich verdiepen in het vermogen van cannabis om vrouwen in hun menopauze te helpen bij slapeloosheid. Er bestaan echter verschillende onderzoeken waaruit blijkt dat verschillende cannabinoïden en synthetische cannabinoïden kunnen helpen. Zoals aangegeven in een studie uit 2007 gaat het dan onder meer over anandamide en de THC-analoog Marinol die kunnen worden gebruikt om iemand sneller slaap te laten vatten, om rusteloosheid tijdens het slapen te verminderen en om de kans om in het midden van de slaap wakker te worden, te verkleinen. CBD-producten kunnen ook een helpende hand bieden aangezien onderzoek aantoont dat ze de totale slaaptijd kunnen verhogen.
4. Insulineresistentie
Er bestaan verschillende studies met betrekking tot het verband tussen het endocannabinoïde systeem, insulineresistentie en de ontwikkeling van diabetes. Het blijkt dat CB-receptorblokkers cruciaal zijn voor de controle van insulineresistentie aangezien CB2-knockout muizen verminderde insulineresistentie vertonen en aangezien van CB1-receptorblokkers verschillende malen is aangetoond dat ze een bemiddelende rol spelen bij door voedsel geïnduceerde insulineresistentie.
5. Pijn
Opnieuw zijn er de afgelopen decennia oneindig veel studies gepubliceerd die het hebben over het vermogen van cannabis en cannabinoïden om pijn te controleren en waarbij de algemene consensus stelt dat bij het controleren van pijn CB-receptoragonisten nuttiger zijn dan blokkers. Zowel CB1-receptoragonisten zoals anandamide als CB2-receptoragonisten zoals de synthetische AM1241 hebben aangetoond dat ze een anti-nociceptief effect opwekken in geval van chronische pijn.
Ontstekingen, een oorzaak van pijn, worden door de lagere oestrogeenwaarden vaak een probleem tijdens de menopauze. Aangezien cannabidiol (CBD) anti-inflammatoire eigenschappen heeft, kan het nuttig zijn om pijn gerelateerd aan ontstekingen tijdens de menopauze met CBD aan te pakken.
6. Angst
De exacte rol van het EC-systeem in het beheersen van angst is momenteel nog controversieel en blijkt ook afhankelijk te zijn van de dosis. Lage dosissen CB-receptoragonisten lijken een anxiolytisch effect te veroorzaken, terwijl hoge dosissen het tegenovergestelde effect opwekken. Bovendien lijken CB1-deactivatie of CB1-verwijdering anxiogene effecten te veroorzaken.
7. Libidoverlies
Het is aangetoond dat de CB1-receptor inverse agonist AM251 de seksuele drift, proceptiviteit en receptiviteit bij vrouwelijke ratten verhoogt, wat een mogelijke rol voor CB1-receptorblokkers bij de behandeling van libidoverlies bij vrouwen suggereert.
Opnieuw kan CBD hier nuttig zijn. Oestrogeen speelt een rol in het bevorderen van de bloedstroom naar de menselijke vagina en zo bij het vochtig maken van deze vagina. Verminderde oestrogeenwaarden kunnen een probleem vormen. CBD is een krachtige vasodilator die kan helpen bij het bevorderen van de bloedstroom.
Gerelateerd artikel
Kan cannabis bepaalde symptomen van de menopauze verergeren?
1. Droogheid van het membraan
Cannabis kan zeker en vast in verband worden gebracht met xerostomie (een droge mond). En hoewel de populaire media cannabis ook linkt aan vaginale droogte, blijkt er in realiteit geen enkel bewijs te zijn om dit symptoom te staven. Een studie uit 2009 getiteld ‘Cannabis and Sexual Health’ blijkt de basis van deze bewering te zijn, maar bij nader inzicht is het duidelijk dat het verband tussen cannabisgebruik en vaginale droogte in feite te zwak was om statistisch van belang te zijn. Bovendien verschilt het onderliggende mechanisme van vaginale vochtigheid fundamenteel van salivatie.
En er bestaan inderdaad bewijs dat cannabis in feite de seksuele drift doet toenemen waardoor het waarschijnlijker is dat cannabis een positief effect heeft op het natuurlijke proces van vaginale vochtigheid.
2. Hartkloppingen
Hoewel er niet echt een sterke consensus bestaat, lijkt het er wel op dat cannabis bij gevoelige personen acute cardiovasculaire aandoeningen kan veroorzaken. Het lijkt erop dat agonisten zoals THC in dit geval waarschijnlijk de reden zijn waardoor mensen die last hebben van hartkloppingen THC maar beter kunnen vermijden. Dit geldt in het bijzonder als er al risico’s zijn door reeds bestaande aandoeningen.
Over het algemeen lijkt het dat CB-receptorblokkers nuttiger kunnen zijn in het beheersen van menopauze gerelateerde aandoeningen zoals osteoporose, gewichtstoename en libidoverlies terwijl agonisten zoals THC dan weer nuttiger kunnen zijn bij het beheersen van pijn, angst en slapeloosheid.
- Disclaimer:Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.
