Cannabis in Tsjechië: wetgeving, gebruik en geschiedenis

De Tsjechische vlag en een jonge jongen op de schouders van zijn moeder op een protest

Sinds Tsjechië in 1993 werd gevormd, heeft het land een liberaal standpunt over cannabis ingenomen. Gebruik en bezit zijn allebei gedecriminaliseerd en sinds 2013 heeft het land een medicinaal programma, hoewel de voorraad overal in het land nog beperkt is. Mensen mogen ook cannabisplanten telen voor persoonlijk gebruik.

    • Hoofdstad
    • Praha (Prague)
    • Inwoners
    • 10,613,000
    • CBD Producten
    • Legaal under 0.3% THC
    • Recreationele cannabis
    • Gedecriminaliseerd
    • Medicinale cannabis
    • Legaal since 2013

Cannabiswetgeving in Tsjechië

Mag je cannabis bezitten en gebruiken in Tsjechië?

In 2010 begon Tsjechië met een baanbrekende aanpak van de drugswetgeving door het bezit en de consumptie van drugs te decriminaliseren.

In het strafrecht staat daarom dat cannabisgebruik geen misdrijf in het land is. Het bezit van kleine hoeveelheden voor persoonlijk gebruik is gedecriminaliseerd, maar kan nog steeds worden bestraft met een boete van maximaal CZK 15.000 (EUR 583).

In de wet wordt onderscheid gemaakt tussen cannabis en andere drugs. Aanvankelijk stond in de wet dat iemand die werd betrapt op het bezit van een hoeveelheid cannabis die ‘groter dan klein’ is, een gevangenisstraf van maximaal een jaar kon krijgen. Later werd dit te vaag gevonden en in 2010 werd de hoeveelheid voor ‘persoonlijk gebruik’ vastgesteld, namelijk maximaal vijf gram hasj, maximaal vijftien gram herbale cannabis en teelt van maximaal vijf cannabisplanten. 

Op bezit van andere drugs staat een gevangenisstraf van maximaal twee jaar, of zelfs acht jaar als de hoeveelheid drugs ‘aanzienlijk’ is.

Ook wat betreft het opleggen van gevangenisstraffen is Tsjechië redelijk soepel. Rechtbanken kunnen een groot aantal alternatieven opleggen, zoals een proeftijd met behandeling, een taakstraf of een voorwaardelijke straf. Als de overtreder een drugsverslaving blijkt te hebben, kan hij of zij naar een gesloten inrichting gestuurd worden voor een behandeling onder dwang. Dit is ook een optie voor jeugdige delinquenten.

Mag je cannabis verkopen in Tsjechië?

De wet beschouwt levering of verkoop van cannabis als ernstiger. Straffen variëren van één tot vijf jaar of van tien tot achttien jaar gevangenisstraf, afhankelijk van de aard van de misdaad. Als iemand bijvoorbeeld wordt betrapt op recidive kort na een eerdere overtreding, dan is de kans groot dat de straf strenger is.

Mag je cannabis telen in Tsjechië?

Volgens de Tsjechische wetgeving mag je thuis maximaal vijf planten telen voor persoonlijk gebruik. Deze planten mogen niet worden geoogst voor levering of verkoop aan anderen en de geoogste cannabis mag niet worden gebruikt in de openbare ruimte.

Cannabisteelt komt bijna overal in het land voor. De meeste kleinschalige thuistelers lopen weinig kans op vervolging als er geen verzwarende omstandigheden zijn. De autoriteiten krijgen echter steeds meer problemen met grootschalige teeltruimten, die vaak in de buurt van de Duitse grens liggen. De cannabis die door deze illegale bedrijven wordt geteeld, is meestal van slechte kwaliteit met veel resten van meststoffen of schimmel.

In een poging het probleem aan te pakken heeft de Tsjechische regering geprobeerd om de verkoop van teeltapparatuur de kop in te drukken. In 2013 zijn verschillende invallen bij winkels gedaan, die werden gerechtvaardigd met artikel 287 van het wetboek van strafrecht (genaamd ‘Verspreiding van drugsverslaving’).

Cannabis planten groeien binnen met oranje haaks lichten

Is CBD legaal in Tsjechië?

Alle CBD-producten die 0,3% THC (de stof die verantwoordelijk is voor de ‘high’) of minder bevatten, zijn legaal in Tsjechië. Het is dus toegestaan om CBD-olie te kopen, verkopen en gebruiken en de producten mogen vrijelijk in het hele land gekocht worden.

Een persoon met een glazen fles en twee ramekins met verschillende vormen van CBD binnenin

Mogen cannabiszaden naar Tsjechië verstuurd worden?

De Tsjechische wetgeving staat de thuisteelt van een beperkt aantal cannabisplanten toe. Het is daarom legaal om cannabiszaden te kopen en verkopen, en ze mogen per post naar het land worden verstuurd.

Medicinale cannabis in Tsjechië

Tsjechië heeft in 2013 een medicinaal-cannabisprogramma ingevoerd. Het programma functioneert echter nog niet helemaal en er is slechts een beperkt aantal producten op recept verkrijgbaar. Sinds het begin van het programma zijn er problemen met de levering geweest en er zijn ook problemen met de binnenlandse teelt voor de medicinale markt.

Aanvankelijk won Elkoplast Slušovice de aanbesteding om de enige leverancier van Tsjechië te worden. Later besloten de autoriteiten echter om de overeenkomst op te zeggen, wat leidde tot een producttekort in 2017. Later dat jaar deed Elkoplast Slušovice opnieuw aan de aanbesteding mee en won de vergunning opnieuw. Het bedrijf verklaarde dat het binnen vier jaar veertig kilo medicinale cannabis zou leveren. De eerste levering was in de zomer van 2018.

In reactie op het tekort zei minister-president Andrej Babiš dat de beschikbaarheid van medicinale cannabis in 2018 groter moest zijn. Hij voegde daaraan toe dat als medicinale-cannabisproducten niet konden worden geleverd, de enige andere mogelijke optie de legalisering van thuisteelt voor patiënten zou zijn.

Sommige mensen hebben geprotesteerd tegen het medicinale-cannabisprogramma van Tsjechië. Dušan Dvořák, een cannabisactivist die de non-profitorganisatie ‘Marijuana is Medicine’ leidt, noemde de plannen van de overheid ‘juridische, farmaceutische en economische corruptie‘ in een recent interview met Wall Street Journal.

Ook Alena Gajdůšková, de eerste vrouwelijke vice-voorzitter van de senaat, is tegen de wet. Ze zei tegen Wall Street Journal: “Ik steun het toestaan van medicinaal gebruik van cannabis al heel lang, maar ik moet zeggen dat ik bijzonder teleurgesteld ben… deze geneesmiddelen zijn beproefd. Ze zijn enorm efficiënt en zouden geen luxeproduct moeten zijn. Dat is volledig onacceptabel.”

Cannabis wordt momenteel niet gedekt door de Tsjechische ziektekostenverzekering. Het is alleen verkrijgbaar met een speciaal elektronisch recept en is alleen beschikbaar voor patiënten met bepaalde aandoeningen. Dit zijn: de ziekte van Parkinson, bepaalde bijwerkingen van kanker– en aidsbehandelingen, en multiple sclerose.

Verdere criteria zijn:

  • De patiënt heeft chronische, onstuitbare pijn (met name gerelateerd aan kanker, degeneratieve motorische aandoeningen, aandoeningen van het ligamentsysteem, neuropathische pijn of immunopathologische aandoeningen).
  • De patiënt heeft krampen en aanverwante pijn door ruggenmergletsel en multiple sclerose.
  • De patiënt heeft last van misselijkheid, braken en vermindering van eetlust door behandelingen voor kanker en hiv.
  • De patiënt heeft het syndroom van Gilles de la Tourette.
  • De patiënt krijgt oppervlaktebehandelingen voor huidziekten en slijmvliesletsel.

Er zijn echter plannen om de toegang tot medicinale cannabis in de toekomst eenvoudiger te maken voor patiënten.

Een vorm voor medische cannabis, een pen, een stethoscoop en een cannabisblad

Industriële hennep in Tsjechië

Zoals in veel landen overal ter wereld groeit hennep al eeuwen in Tsjechië. Door de campagne van de VS om hennep te verbieden kwam in de jaren dertig echter een einde aan de teelt.

Tegenwoordig heeft Tsjechië wel een hennepindustrie, maar deze is relatief klein. Na een uitspraak in 1999 waarin de bio-energie en het technologische potentieel van de plant werd erkend, werden kwekerijen opgericht.

Aan het begin van de 21e eeuw hadden telers moeite met het telen van hennep. In 2006 besloegen de hennepkwekerijen 1700 hectare. In 2010 was dit nog maar 200 hectare.

Toch kweken telers de plant nog steeds. Jaarlijkse festivals als Cannafest worden goed bezocht in het land, waaruit blijkt hoe belangrijk de plant is voor de Tsjechische cultuur.

Een veld van hennepplanten met een oranje gloed van de zon

Cannabis en de politieke partijen

De meeste politieke partijen in Tsjechië hebben een liberale houding tegenover cannabis. De Tsjechische sociaaldemocratische partij is grotendeels voorstander van decriminalisering, omdat de partij de bescherming van burgerlijke vrijheden steunt. Enkele leden van de partij delen deze mening echter niet en hebben hun afkeuring van de huidige soepele aanpak uitgesproken.

De  Christendemocratische Unie-Tsjecho-Slowaakse Volkspartij staat hier lijnrecht tegenover. Het is waarschijnlijk de grootste antidrugspartij van het land, die er een conservatief standpunt op na houdt. De partij spreekt vaak zijn afkeuring uit van cannabis en andere drugs en is voorstander van het gebruik van strafmethodes ter bestrijding van drugsgebruik.

Ook de Democratische Burgerpartij is enigszins tegen drugs. De kans dat de partij schadebeperkende strategieën steunt is groter dan bij de KDU-ČSL.

Goed om te weten

Als je naar Tsjechië reist of er woont, is het handig om het volgende te weten:

Geschiedenis van cannabis

Er is veel bewijs dat suggereert dat cannabis eeuwen geleden al werd gebruikt in Tsjechië, dat vroeger Bohemen werd genoemd. Dit bewijs bestaat voornamelijk uit stuifmeelkorrels. Deze stuifmeelkorrels (en hun leeftijd) suggereren dat mensen hennep teelden, hoewel rond 200 v.Chr. de hoeveelheid stuifmeel afneemt tot vrijwel niets. Dit wijst erop dat rogge populairder was geworden als gewas.

Het is moeilijk te zeggen waarvoor de hennep in deze vroege periode precies werd gebruikt, maar een redelijke gok is dat het tot textiel werd geweven of werd gebruikt voor voedsel of olie.

Uit ander bewijs blijkt dat hennep in de negende of tiende eeuw op een gegeven moment een opleving doormaakte. Een middeleeuws fort op een heuvel in Libice nad Cidlinou bleek cannabisresten te bevatten en op een andere vindplaats in Žatec waren ook resten aanwezig.

Deze opleving duurde maar ongeveer honderd jaar, waarna de graanproductie begon toe te nemen. Illustraties uit de 16e eeuw suggereren echter dat cannabis in Bohemen werd gewaardeerd als een kruidenmedicijn en werd gebruikt als behandeling voor steenpuisten, voorhoofdsholteontsteking, oorpijn en koorts.

Cannabisfolklore

Cannabis speelt een belangrijke rol in de Tsjechische en Slavische folklore.

De Slavische godin Mokos werd bijvoorbeeld gezien als de ‘heilige vrouw’ en een beschermster van vrouwen. Bij het offeren aan Mokos wierpen vrouwen van oudsher hennepzaad in het water om haar bescherming te krijgen.

Er werd ook gedacht dat het uitvoeren van bepaalde activiteiten (weven, breien of graan malen) op belangrijke heilige dagen ongeluk zou brengen. De Bohemers geloofden dat het voor een slechte hennep- of vlasoogst zou zorgen.

Er is ook bewijs voor modernere gebruiken in cannabisfolklore. De Nebraska Czechs, een organisatie die in 1963 werd opgericht om de Tsjechische bevolking te vertegenwoordigen die in de jaren zestig van de negentiende eeuw in groten getale naar de VS was geëmigreerd, gebruiken nog steeds hennep om hun kleurrijke kostuums voor traditionele festivals te maken.

Houdt de liberale houding aan?

Tsjechië wordt al heel lang beschouwd als een van de meest liberale landen van de EU op het gebied van drugsbeleid. In de afgelopen jaren is dit echter in gevaar gekomen.

De Duitse autoriteiten hebben vaak tot een strengere aanpak opgeroepen, omdat Duitsland een grens met het land heeft. In plaats van actie te ondernemen tegen individuele illegale teeltfaciliteiten besloot de Tsjechische overheid om growshops te bestraffen.

In 2013 werd een nationale campagne tegen growshops gelanceerd, die een aantal weken duurde. Er werden invallen gedaan bij vijftig growshops en meerdere eigenaren van growshops werden beschuldigd van aanzetten tot verslaving.

Jakub Frydrych, een hoofdagent bij de narcoticabrigade, zei het volgende tegen Radio Praag: “Elk afzonderlijke onderdeel in de winkels is inderdaad legaal, maar de wet reguleert hoe ze worden gebruikt, d.w.z. voor het kweken van marihuana. Elk contact met deze drug, in welke fase van de productie of uitbreiding dan ook, is een overtreding van de bestaande wetgeving.”

Sommige mensen bekritiseerden de campagne en beweerden dat de regering probeerde om de Tsjechen te dwingen medicinale cannabis te verkrijgen via het staatsprogramma, in plaats van het zelf te telen. Als dit waar zou zijn, dan zou dit financieel voordelig zijn voor de overheid.

Cannabisevenementen in Tsjechië

Tsjechië organiseert gedurende het jaar een aantal grote cannabisevenementen, waaronder:

  • Cannafest. Cannafest is de grootste cannabisbeurs ter wereld. De driedaagse beurs vindt plaats in Praag. Er zijn niet alleen exposanten van over de hele wereld aanwezig, maar er worden ook lezingen gegeven door belangrijke experts uit de branche. Bovendien is er livemuziek en worden er shows gegeven.
  • Konopex Ostrava. Konopex Ostrava is een tentoonstelling waar de laatste innovaties uit de cannabiswereld worden tentoongesteld. De nadruk ligt meestal op binnen- en buitenteelt. Het programma bestaat uit lezingen, toespraken en conferenties, waarbij bezoekers de kans krijgen om met deskundigen te praten.

Gaat het in de toekomst gelegaliseerd worden?

Ondanks de vervolging van growshops blijft de Tsjechische wetgeving een van de liberaalste op het continent. De druk van de Duitse regering voorkomt mogelijk echter dat de Tsjechische overheid cannabis voor persoonlijk gebruik volledig legaliseert.

Gezien de verklaring van minister-president Andrej Babiš over het bieden van eenvoudige toegang tot medicinale cannabis (of toestaan dat patiënten het zelf legaal telen) lijkt het waarschijnlijk dat het medicinale programma binnenkort gaat verbeteren en een haalbare optie wordt voor mensen overal in het land.

  • Disclaimer:
    Hoewel alle moeite is gedaan om ervoor te zorgen dat dit artikel accuraat is, is het niet bedoeld om wettelijk advies te verzorgen. Individuele situaties zullen altijd verschillen en moeten worden besproken met een expert en/of advocaat.

Comments

1 reactie op “Cannabis in Tsjechië: wetgeving, gebruik en geschiedenis”

  1. Nog steeds beter dan in veel andere landen, maar jammer dat ze naar beneden bijstellen 🙁 Tsjechië is/was toch wel een bakermat voor een liberaal drugsbeleid voor Oost-Europa.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Maurice_Veldman

    Maurice Veldman

    Maurice Veldman is lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten en een van Nederlands meest prominente cannabisadvocaten. Met 25 jaar praktijkervaring ondersteunt zijn kennis van het straf- en bestuursrecht cannabisverkopers en hennepproducenten door de ongelijkheden tussen het individu en de staat aan te kaarten.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top