Welke medicijnen zou cannabis kunnen vervangen?

Medicijnen op basis van cannabis zijn al stelselmatig bezig met het vervangen van een brede waaier aan conventionele medicijnen gebruikt om vaak voorkomende aandoeningen zoals chronische pijn, epilepsie en slapeloosheid, te behandelen Een Canadese transversale vragenlijst uit 2015 ontdekte dat 80,3% van de 410 bevraagden cannabis gebruikten om op zijn minst een voorgeschreven medicijn te vervangen.

Daarnaast bestaat er ook bewijs dat sommige mensen alcohol en illegale drugs door cannabis vervangen en zich op deze manier mogelijk beschermen tegen ernstige gezondheidsrisico’s. De vragenlijst uit 2015 toonde ook dat 51,7% van de bevraagden alcohol door cannabis vervingen en dat 32,6% cannabis gebruikten ter vervanging van andere illegale substanties!

Een andere transversale studie uit 2017 toonde dat bijna de helft van de 2774 deelnemers cannabis gebruikte om voorgeschreven medicijnen te vervangen.

Het pleidooi voor het vervangen van opioïden door cannabis

Een review uit 2012 van enkele studies over het gebruik van cannabis als vervanger of als toevoeging bij opioïden toonde over het algemeen bemoedigende resultaten. Zo vergeleek een studie uit 1975 THC met codeïne en ontdekte men dat 10mg THC slechts iets minder effectief was dan 60mg codeïne, maar dat 20mg THC slechts een beetje effectiever was dan 120mg codeïne.

In 1990 toonde een dubbelblind studie uitgevoerd op één patiënt dat 5mg THC effectiever was dan 50mg codeïne in de behandeling van chronische pijn en dat er met de vermindering van spierspasmen nog een bijkomend voordeel was.

Tijdens een retrospectief transversaal onderzoek uit 2016 onderzocht men 244 medicinale cannabispatiënten die leden aan chronische pijn om uit te zoeken of er veranderingen in hun opioïdengebruik en in hun levenskwaliteit opdoken. Het onderzoek stelde vast dat het opioïdengebruik gemiddeld 64% was afgenomen en dat de levenskwaliteitscore gemiddeld met 45% was toegenomen. Het gemiddeld aantal medicijnen per patiënt was ook gedaald net zoals het aantal en de ernst van nevenwerkingen.

Er lijkt een geldig argument te zijn om opioïden door cannabis te vervangen of opioïden met cannabis te combineren als het op de behandeling van chronische pijn aankomt. Op dit moment verminderen patiënten al aanzienlijk hun opioïdegebruik na het nemen van medicinale cannabis en sommige anekdotische rapporten spreken zelfs over sommige patiënten die de opioïden volledig door cannabis hebben vervangen. Hoewel de eerste resultaten veelbelovend zijn, zullen gerandomiseerde gecontroleerde proeven echter in staat zijn om het oorzakelijk verband, de geschikte doseringen en de risicofactoren in kaart te brengen.

Cannabis gebruiken om opioïdenverslaving te behandelen

Cannabis kan nuttig zijn als vervangmiddel voor opioïden bij de behandeling van chronische pijn, maar het heeft nog een andere en zelfs opmerkelijkere toepassing als vervangmiddel. Vele opioïden brengen een groot risico op verslaving en fysieke afhankelijkheid van de gebruiker met zich mee. Eens verslaafd, kan het extreem moeilijk zijn om het individu weer van het medicijn te krijgen.

Het afgelopen decennium heeft onderzoek een complex en ingewikkeld verband tussen het endocannabinoïde en het opioïdereceptorsysteem blootgelegd. Het wordt duidelijk dat opioïde verslaving en de beloningsmechanismes in de hersenen en het centrale zenuwstelsel ook door de activiteit van het endocannabinoïde systeem worden beïnvloed.

Een studie uit 2013 over de cannabinoïde-opioïde interacties en de behandeling van opioïdeverslaving treedt in meer detail over het onderwerp. Volgens verschillende peer-review studies, kan het endocannabinoïde systeem de activiteit van de neurotransmitter noadrenaline (ook norepinefrine genoemd) in de hersenen sturen en de reactie van de MOR (mu-opioïde receptor) beïnvloeden. Het exacte verband tussen de twee is nog niet bepaald, maar het loont wel de moeite om dit te onderzoeken en we mogen de komende jaren zonder twijfel meer onderzoek binnen dit domein verwachten.

Daarenboven tonen recente studies dat de legalisatie van medicinale cannabis in verband kan worden gebracht met minder opioïde gerelateerde hospitalisaties en zelfs met een vermindering van overdosissen van opioïde pijnstillers. Cannabis kan opioïden dus niet alleen effectiever maken, maar ook minder schadelijk en kan ervoor zorgen dat de gebruiker er niet te afhankelijk van wordt.

Anti-epilepsiemedicijnen vervangen door cannabis

Voor sommige ernstige vormen van epilepsie bestaan er vandaag de dag maar weinig (of zelfs geen) medicijnen die met succes de aanvallen gerelateerd aan de aandoening kunnen beheersen. Voor vormen zoals het Dravet-syndroom is de ontdekking van het vermogen van CBD om de gerelateerde aanvallen onder controle te houden dan ook een bijna miraculeuze ontdekking.  

Het is zelfs zo dat dat het anti-epilepsie medicijn Epidiolex, op basis van CBD, van GW Pharmaceuticals in Amerika de status weesgeneesmiddel heeft gekregen; wat betekent dat het erkend wordt als behandeling van een aandoening waarvoor geen andere erkende behandelingen bestaan. Voor sommige vormen van epilepsie is het dus niet alleen een vervangmiddel, maar zelfs de eerste vorm van verdediging.

Er bestaan echter verschillende vormen van epilepsie die traditioneel met bepaalde anti-convulsieve medicijnen zoals fenytoïne en fenobarbital behandeld worden. Vele van deze medicijnen gaan echter gepaard met een brede waaier aan bijwerkingen die zeer slopend voor de patiënt kunnen zijn. Bovendien zijn de bestaande medicijnen in maar ongeveer 70% van gevallen effectief.

Verschillende Amerikaanse staten hebben zowel hoofd- als afgeleide vormen van epilepsie als aandoeningen die met cannabis mogen behandeld worden, goedgekeurd. Sommige volwassen epilepsiepatiënten vinden nu dat de behandelingen op basis van CBD even effectief of zelfs effectiever zijn in het onder controle houden van de aanvallen dan de conventionele anti-convulsieve medicijnen en daarbij komt nog dat de bijwerkingen minder ernstig zijn.

Er is momenteel nog maar relatief weinig onderzoek gedaan naar het vermogen van medicijnen op basis van cannabis om vaak voorkomende vormen van epilepsie te behandelen en op dit moment is er heel wat meer anekdotisch dan experimenteel bewijs.

Een open-label onderzoek uit 2015 bestudeerde de effecten van cannabidiol in het onder controle houden van aanvallen bij 162 kinderen en jongvolwassenen tussen de 1 – 30 jaar en ontdekte dat cannabidiol “de frequentie van de aanvallen kan verminderen en dat het een adequaat veilige behandeling kan zijn bij kinderen en jongvolwassenen die lijden aan epilepsie met hoge resistentie tegen andere behandelingen.”

Andere recente studies hebben gelijkaardige voorzichtige conclusies getrokken. Een publicatie uit 2014 genaamd Cannabidiol: Promise and Pitfalls zei “er lijkt een groeiende hoeveelheid farmacologische data die suggereert dat er een rol voor CBD is weggelegd en dan in het bijzonder voor de behandeling van refractaire epilepsie. Aangezien er echter een gebrek aan goed gecontroleerde studies is, moeten we ons de vraag stellen of we niet te snel gaan in het trekken van conclusies.”

Daarom is het pleidooi om anticonvulsiva te vervangen door cannabis voor veel voorkomende vormen van epilepsie niet zo overtuigend als bij opioïden, maar de hoeveelheid positieve patiëntrapporten suggereert dat er zeker meer onderzoek moet worden gedaan.

Andere medicijnen die cannabis kan vervangen

Naast de bovengenoemde opioïden en anticonvulsiva hebben cannabis en cannabinoïde verbindingen ook op andere gebieden veelbelovende dingen laten zien. Hier zijn enkele voorbeelden van farmaceutische producten die mogelijk door cannabis kunnen vervangen worden.

Antipsychotica

Dit is een klasse van medicijnen die door medicijnen op basis van cannabis, en dan in het bijzonder CBD omdat hiervan bekend is dat het verschillende antipsychotische eigenschappen heeft, zouden kunnen vervangen worden. Een samenvatting van 66 bestaande studies over CBD en psychose werd in 2014 gepubliceerd en de conclusie luidde: “Gezien de hoge verdraagbaarheid en het superieure kosten-effectiviteit plaatje, kan CBD een aantrekkelijk alternatief voor de huidige antipsychotische behandeling zijn.  

Medicijnen tegen slapeloosheid

Ook hier zou cannabis een kandidaat zijn om de bestaande medicijnen te vervangen. Er zijn de afgelopen decennia verschillende studies geweest naar het effect van THC en CBD op het in slaap vallen, de slaaptijd en de slaapkwaliteit. Hier zijn enkele studies die deze bewering staven:

• Een studie uit 1973 toonde dat THC het slaap vatten kan versnellen en de slaaponderbrekingen kan verminderen.
• Een studie uit 1981 toonde dat CBD de slaaptijd kan verlengen.
• Een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek uit 2010 bij fibromyalgiepatiënten toonde aan dat de synthetische cannabinoïde nabilone de slaapkwaliteit beter kon verbeteren dan amitriptyline; een vaak voorgeschreven behandeling bij chronische slapeloosheid. Er moet echter nog sluitend bewijs gevonden worden.

ADHD medicijen

Medicijnen zoals Ritalin en Adderall zijn niet voor alle ADHD-patiënte even effectief. Een studie uit 2015 stelde, na behandeling met cannabis, bij ieder van de 30 deelnemers die geen reactie vertoonden op Ritalin of Adderall “een verbeterde concentratie en slaap en een afgenomen impulsiviteit vast”. 22 Patiënten kozen er zelfs voor om hun voorgeschreven medicijnen door cannabis te vervangen.

Angst en depressie

Onderzoek toont ook hoopvolle resultaten voor het gebruik van cannabis in de behandeling van angst en depressie. Een studie uit 2016 gehouden onder 1429 proefpersonen onthulde dat meer dan 58% van hen cannabis gebruikte om angst te behandelen. Over de ganse studie stelde gemiddeld bijna 90 procent van de deelnemers een verbetering van de symptomen van hun aandoening waarvoor ze cannabis gebruikten, vast. De Universiteit van Washington publiceerde een rapport dat in detail beschreef hoe en waarom cannabis nuttig kan zijn bij de behandeling van angst.

Wat depressie betreft, kan cannabis, volgens de ervaren onderzoekswetenschapper Samir Haj-Dahmane van het Research Institute on Addiction, helpen om “de gemoedstoestand te stabiliseren en de depressie weg te nemen”. Het kan zelfs nuttig zijn voor patiënten die lijden aan PTSD.

Gerelateerd artikel

Gezondheid,

Kun je alcohol vervangen door wiet?

Sensi Seeds
22 okt 2021

Wat met cannabis als vervanging van chemotherapie?

Er zijn heel wat studies die verwijzen naar het vermogen van verschillende cannabinoïde bestanddelen waaronder THC en CBD om te helpen bij het behandelen van symptomen van kanker en om zelfs een direct effect op kankercellen uit te oefenen. Daarnaast bestaan er tal van anekdotische rapporten waarin patiënten aangeven dat ze zichzelf van verschillende soorten kankers hebben genezen door het gebruik van cannabisoliën en –extracten. Een van deze rapporten vertelt over een Britse man die doelbewust erin slaagde om binnen de 3 maanden na het gebruik van CBD-oliedruppels zijn longkankertumoren te doen krimpen.

Er bestaan echter veel bestaande studies uitgevoerd op ofwel dieren of op menselijke celstructuren, maar meestal wel in vitro (met petrischaaltjes) en niet in vivo (met levende patiënten). Ze zijn daardoor maar beperkt bruikbaar in vergelijking met klinische studies uitgevoerd op mensen – die om verschillende redenen problematisch zijn.

Vandaag de dag zien we echter meer en meer onderzoek op levende dieren. Een studie uit 2018 toonde aan dat muizen met pancreaskanker die naast chemotherapie ook met CBD behandeld werden, bijna 3 maal langer bleven leven dan diegenen die enkel met chemotherapie werden behandeld.

Aangezien het heel wat potentiële risico’s voor deelnemers inhoudt, is het zo goed als onmogelijk om via een klinische studie na te gaan of cannabinoïde therapieën op zichzelf als een waardig alternatief voor chemotherapie kunnen dienstdoen.

Om accurate en preciezere resultaten over het potentieel van cannabinoïden als behandeling voor kanker te verkrijgen, moeten er snel meer klinische studies worden uitgevoerd. Een publicatie uit 2016 in ‘Current Oncology’ over het gebruik van cannabinoïden als antikankeragenten neemt een gedetailleerde kijk in het onderwerp en besluit:

“Samenvattend, cannabinoïden induceren tumorceldood en remmen tumorangiogenese en de invasie van kanker bij dierlijke testobjecten en er zijn indicaties dat ze op een gelijkaardige manier werken bij patiënten met glioblastoom. Aangezien cannabinoïden een aanvaardbaar veiligheidsprofiel tonen, is het gerechtvaardigd en dringend nodig dat men met klinische studies start om ze te testen als op zichzelf staand medicijn of idealiter in combinatie met andere therapieën om glioblastoom en andere kankertypes te behandelen.”