Helpt cannabis bij of verergert het IBD (Inflammatoire Darmziekte)?

Een persoon in een witte jas en een stethoscoop klikt op geschreven "ibd"

Inflammatoire Darmziekte (IBD) is een overkoepelende term voor verschillende soorten inflammatoire darmaandoeningen waarvan de meest voorkomende de Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa zijn. Conventionele farmaceutische geneesmiddelen kunnen tot ongewenste bijwerkingen leiden, maar cannabis kan een minder invasieve behandelingsvorm bieden.

De prevalentie van Inflammatoire Darmziekte blijft zeer onduidelijk, aangezien men schat dat slechts 30% van de mensen die de symptomen van deze aandoening ervaren ook daadwerkelijk naar de dokter stapt. Er wordt geschat dat ruwweg 11% van de wereldbevolking tijdens zijn of haar leven aan een of andere inflammatoire darmziekte lijdt.

Symptomen en oorzaken van inflammatoire darmziekte

De symptomen doen zich hoofdzakelijk in de maag, de ingewanden, de darmen en de dikke darm voor. Chronische diarree, buikpijn en krampen, ongewild gewichtsverlies, moeheid en koorts zijn de meest voorkomende symptomen die met inflammatoire darmziekten geassocieerd worden. Toch zullen niet alle mensen die de diagnose inflammatoire darmziekte krijgen, al deze symptomen ervaren.

Hoewel de meeste dokters speculeren dat genetica een belangrijke factor is, is de eigenlijke oorzaak van IBD onbekend. En hoewel het voedingspatroon en de levensstijl een belangrijke rol in het onder controle houden van de symptomen speelt, is men toch eerder sceptisch of het al dan niet ook oorzakelijke factoren zijn die met de ziekte in verband kunnen worden gebracht. De medische aandoening in kwestie is inflammatoir, wat ook betekent dat de disfunctie van het immuunsysteem een oorzakelijke factor kan zijn.

Aangezien de aandoening als inflammatoir wordt gedefinieerd, is het meteen duidelijk waarom cannabis in dit geval een mogelijke behandeling vormt. Zowel THC als CBD vertonen krachtige anti-inflammatoire eigenschappen. Bovendien richten ze zich op het endocannabinoïde systeem dat sterk geconcentreerd is op immuuncellen en dat de imuunfunctie moduleert. Sommige onderzoekers veronderstellen zelfs dat de eigenlijke oorzaak van inflammatoire darmziektes een endocannabinoïde disfunctie is waardoor cannabinoïden in aanmerking komen als potentiële behandeling.

IBD: Endocannabinoïde deficiëntie, immuungemedieerde pathogenese of auto-immune aandoening?

Zoals al eerder vermeld, is de exacte oorzaak van inflammatoire darmziekte nog onbekend. Toch verwijst zo goed als alle wetenschappelijke literatuur over deze aandoening naar een vorm van immuungerelateerd fenomeen. Terwijl sommige onderzoekers geloven dat IBD een resultaat van een onderliggende auto-immune aandoening is, beweren anderen dan weer dat een of andere immune disfunctie een rol speelt, eerder dan specifiek een auto-immune aandoening. Een andere gedachtegang voorgesteld door Dr. Ethan Russo zegt dan weer dat behandelingsresistente GI aandoeningen veroorzaakt worden door een klinische endocannabinoïde deficiëntie (CECD).

Het niet kennen van de onderliggende oorzaak van IBD verklaart waarschijnlijk waarom het zo moeilijk is om het te behandelen. Conventionele farmaceutische medicijnen voor de behandeling van IBD bevatten corticosteroïden en anti-inflammatoire medicijnen, waarvan er enkele zeer ongewenste bijwerkingen hebben. Neem nu bijvoorbeeld Mesalamine; wat de meest gebruikte behandeling bij de Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa is.

Een illustratie van gezonde darm, darm met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

IBD Patiënten verdragen dit medicijn in de meeste gevallen er goed, maar in uitzonderlijke gevallen kan dit medicijn de symptomen zelfs verergeren en mogelijk tot renale toxiciteit leiden. In dit geval zouden alternatieve therapieën zoals cannabis weleens een belangrijke rol kunnen spelen.

De sterke band tussen IBD en immune disfunctie maakt van cannabis ook de ideale kandidaat om als medicijn voor deze aandoening naar voor te worden geschoven. De CB2 receptoren van het endocannabinoïde systeem focussen zich vooral op immuuncellen. Ongeacht of IBD specifiek een auto-immune aandoening of een disfunctie van het immuunsysteem is, kunnen cannabinoïden een positieve rol spelen in het moduleren van deze respons.

Anders is het mogelijk dat CECD de oorzaak van gastro-intestinale ziektes vormt aangezien het aangetoond is dat GI propulsie, secretie en ontsteking van de darm allen door het endocannabinoïde systeem gemoduleerd worden. Zich volgens deze hypothese op het endocannabinoïde systeem in plaats van op het immuunsysteem richten zou de overmatige ontstekingen kunnen verminderen. Met al deze hypotheses over de oorzaak van de ziekte in het achterhoofd, is er een gegronde reden om de behandeling van IBD met cannabis in overweging te nemen.

Het verschil tussen IBD en IBS (Prikkelbare Darmsyndroom)

Hoewel IBD en IBS gerelateerde aandoeningen zijn, verschillen ze toch van elkaar op vlak van diagnose en pathogenese. IBS is een inflammatoire aandoening die meestal met immune disfunctie wordt geassocieerd. IBS aan de andere kant is niet noodzakelijk inflammatoir, maar wordt vaak met fysiologische factoren geassocieerd.

Een vrouw met buikpijn die haar maag houdt

Vele van de symptomen van IBD en IBS zijn gelijkaardig, zo onder meer buikkrampen en diarree. In tegenstelling tot IBD, wordt IBS echter niet in verband gebracht met ontsteking van de dikke darm en ingewanden. Omdat de twee aandoeningen vele symptomen delen, zou cannabis ook een rol kunnen spelen in de behandeling van IBS symptomen. Er bestaat echter weinig wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp.

Exogene en endogene cannabinoïden voor het reguleren van darmontsteking

In verschillende studies is aangetoond dat het endocannabinoïde systeem homeostatische effecten op darmontsteking heeft.  Het effect van endogene cannabinoïden en de degradatie van ontsteking van de darm en ingewanden toont een opening waardoor het misschien mogelijk wordt om exogene cannabinoïden vanuit medisch standpunt te gaan toepassen.

In een studie uit 2004 bijvoorbeeld, onderzochten onderzoekers de rol van CB receptoren bij de behandeling van muizen met geïnduceerde colitis. De onderzoekers stelden een sterkere inflammatie vast bij muizen met CB1 receptor deficiëntie. Wanneer de muizen met een CB antagonist werden behandeld, vertoonden de muizen symptomen gelijkaardig aan deze met een CB receptor deficiëntie. Muizen die met een CB agonist behandeld werden, toonden een verhoogde bescherming tegen geïnduceerde colitis. De resultaten van deze studie suggereren een verbetering van de endocannabinoïdensignalering tijdens colitis.

In een andere studie uitgevoerd op knaagdieren uit 2014 dienden onderzoekers FAAH-remmer PF3485 toe aan muizen met TBNS-geïnduceerde colitis. De FAAH remmer verminderde de geïnduceerde colitis en vertoonde anti-inflammatoire kwaliteiten die werden gelinkt aan het veranderen van de niveaus van bepaalde biolipiden. Een andere studie gebruikte MAGL remmers en daarbij werd hetzelfde resultaat vastgesteld. En de link met het endocannabinoïde systeem is deze: FAAG is het enzym verantwoordelijk voor de degradatie van anandamide, terwijl MAGL het enzym verantwoordelijk voor de degradatie van 2-AG is. Ze zijn beide endogene cannabinoïden van het endocannabinoïde systeem.

Het onderzoek suggereert dat de verhoogde endogene cannabinoïdeniveaus de persoon tegen colitis kunnen beschermen of de progressie van de ziekte een halt kunnen toeroepen. De wetenschappelijke wereld is op zijn minst op de hoogte van het feit dat CBD zich als een FAAH remmer gedraagt. Dit is slechts een voorbeeld van hoe exogene cannabinoïden de gewenste reactie van het endocannabinoïdensysteem kunnen opwekken. De wetenschappelijke literatuur toont in ieder geval dat er een sterk verband bestaat tussen het endocannabinoïde systeem en darmontsteking.

Klinische proeven en wetenschappelijk onderzoek naar cannabis en IBD

Een van de eerste medische toepassingen van cannabis, die door Sir William Brooke O’Shaughnessy van India naar Europa werd meegenomen,  in Europa was de behandeling van buikpijn gerelateerd aan cholera. Spijtig genoeg zorgde het bijna 100-jarige verbod op cannabis ervoor dat de moderne wetenschap pas recent weer naar de theorieën en observaties uit het verleden kijkt. Toch verwijst wetenschappelijk bewijs naar de efficiëntie van cannabis voor bepaalde symptomen gerelateerd aan IBD.

Cannabisknoppen en een pot met sticker van chemische formule van THC

In een vragenlijst onder 292 patiënten met IBD, had bijna 52% van hen ergens tijdens hun ziekte om de symptomen te behandelen, cannabis gebruikt. Van deze 52% had 16,4% de cannabis gebruikt voor het behandelen van hun medische symptomen waarbij het meestal om symptomen gerelateerd aan buikpijn ging. Dit wijst erop dat heel wat mensen zelf naar cannabis grijpen om zich te behandelen.

Voor een andere vragenlijst, als onderdeel van een cohortstudie, werden 313 patiënten met IBD ondervraagd. 17,6% van hen gebruikte cannabis om de symptomen gerelateerd aan IBD te verminderen. De patiënten die cannabis gebruikten, spraken over een verlichting van buikpijn (83,9%), buikkrampen (76,8%), gewrichtspijn (48,2%) en diarree (28,6%). Deze studie toonde echter ook een hoger risico op operatieve stappen bij mensen die cannabis al 6 maanden of langer gebruikten.

De Israeli Medical Association voerde ook een observatiestudie uit bij 30 patiënten met de Ziekte van Crohn (een vorm van IBD). Van de 30 patiënten, traden er voor 21 aanzienlijke verbeteringen op na de behandeling met cannabis. De noodzaak voor het gebruik van andere medicijnen werd ook aanzienlijk verminderd. In tegenstelling tot de vorige vragenlijst, stelden de onderzoekers hier vast dat mensen die cannabis gebruikten minder vaak een operatie moesten ondergaan.

Tot slot werd in 2013 in “Clinical Gastroenterology and Hepatology” een kleine, placebo-gecontroleerde klinische proef over de effecten van cannabis op patiënten met Crohn gepubliceerd. Het was de eerste prospectieve en gecontroleerde klinische studie over THC voor de Ziekte van Crohn. In totaal maakten 21 patiënten die geen reactie hadden vertoond op de therapie met steroïden, immunomodulatoren of anti-inflammatoire necrose factor -α deel uit van de studie. De patiënten die deel uitmaakten van de cannabisgroep kregen tweemaal per dag cannabis in de vorm van cannabissigaretten met 115 mg THC. De placebogroep kreeg cannabisbloemen waaruit de THC was verwijderd.

Er werd door 5 van de 11 individuen van de cannabisgroep en door 1 van de 10 individuen van de placebogroep volledige remissie bereikt. 3 patiënten van de cannabisgroep werden ook verlost van hun behoefte aan steroïden. De onderzoekers waren zeer hoopgevend over de behandeling van Crohn met THC, maar ze gaven wel aan dat er verder onderzoek met een grotere groep patiënten nodig was.

Cannabis voor het onder controle houden van IBD-gerelateerde symptomen

Het is mogelijk dat IBD-patiënten zichzelf gaan behandelen met cannabis om zo de symptomen onder controle te houden in plaats van dat men op zoek gaat naar de eigenlijke oorzaak van de ziekte. Vele van de symptomen die aan IBD gelinkt worden, kunnen met cannabinoïden onder controle worden gehouden en dit terwijl het natuurlijk geen genezing op zich vormt maar wel een manier om de pijn en ontstekingen onder controle te houden.

Zowel THC als CBD hebben krachtige anti-inflammatoire en pijnstillende eigenschappen getoond. De twee gaan vaak hand in hand omdat een darmontsteking bij IBD vaak de oorzaak van de pijn is. Het onder controle houden van pijn is een cruciale factor bij al wie aan IBD lijdt aangezien dit een zeer slopend symptoom kan zijn. Van intraperitoneale CBD-behandeling op muizen is ook aangetoond dat het de symptomen van colitis zoals darmontsteking kan verlichten.

Een chemische formule van THC en een chemische formule CBD

In deze aanvullende pilootstudie kregen 13 patiënten met langdurige IBD, cannabis als behandeling voorgeschreven. De resultaten werden gemeten op basis van levenskwaliteit. Na 3 maanden behandeling rapporteerden de patiënten over verbeteringen binnen de volgende gebieden:

  • Algemene gezondheidsgevoel
  • Sociaal functioneren
  • Het vermogen om te werken
  • Fysieke pijn
  • Depressie

Bovendien hebben cannabinoïden ook een effect op de eetlust. Een afgenomen eetlust is een belangrijke factor bij mensen met IBD aangezien de vertering van voedsel vaak tot pijn, krampen en een algemeen onbehagen leidt. Dit kan ook tot snel en ongewild gewichtsverlies leiden. De positieve invloed van THC op de eetlust wordt gebruikt bij chemotherapiepatiënten en is er is geen enkele reden om THC in dit geval ook niet bij IBD patiënten te gebruiken.  

Bij chronische aandoeningen zoals IBD is een van de cruciale objectieven van de behandeling het verbeteren van de levenskwaliteit. Er bestaat geen bekende genezing voor IBD en de farmaceutische tussenkomsten zijn vooral gericht op het verminderen van ontstekingen en diarree en het verlichten van de pijn. Het verlichten van dergelijke slopende symptomen is cruciaal voor het behoud van een hoge levenskwaliteit, zelfs als daarbij chronische aandoeningen zoals IBD nog in het lichaam aanwezig zijn en blijven.

Gevaren van langdurig cannabisgebruik bij IBD

IBD is een chronische, langdurige aandoening en dat is net waarom de gevaren geassocieerd met langdurig gebruik moeten besproken worden. Laten we starten met het feit dat IBD over het algemeen rond het 20ste levensjaar tot uiting komt, wat een probleem vormt voor de verdere ontwikkeling van de hersenen bij jonge mensen. Bovendien gaan adolescenten (leeftijd 18 – 20 jaar) die IBD hebben, hun cannabisgebruik niet uit eigen beweging met hun gastro-enteroloog bespreken. We bedoelen hiermee dat het als dokter van belang is om zelf het onderwerp aan te halen.

Een ander medisch aspect dat in overweging moet genomen worden bij mensen met IBD is de zwangerschap. De huidige bevindingen van cannabisgebruik tijdens de zwangerschap zijn tegenstrijdig, maar er moet wel met eventuele complicaties rekening worden gehouden.

Langdurig cannabisgebruik bij IBD patiënten kan ook ernstige gevolgen voor de doorlaatbaarheid van de darm hebben. En hoewel FAAH remmers veelbelovende resultaten tonen in de behandeling van IBD, bestaat er na langdurig gebruik nog altijd het risico dat het lekken van de darm ongunstig beïnvloed wordt.

Tot slot, gaat IBD vaak hand in hand met comorbiditeiten zoals cardiovasculaire aandoeningen. Mensen met comorbiditeiten moeten met deze aandoeningen rekening houden voor ze zichzelf met cannabis gaan behandelen.

De efficiëntie van cannabis bij de behandeling van IBD wordt momenteel nog onderzocht aangezien het wetenschappelijke onderzoek binnen dit domein zich continu ontwikkelt. Om de medische wereld een beter beeld te kunnen geven van de rol van cannabis bij de behandeling van de symptomen of de behandeling van de ziekte zelf, moeten er nog heel wat menselijke proeven uitgevoerd worden. Met al deze zaken in het achterhoofd, ziet het onderzoek er echter wel veelbelovend en hoopgevend uit.

  • Disclaimer:
    Dit artikel kan niet ter vervanging worden gebruikt voor professioneel medisch advies, een diagnose of behandeling. Neem altijd contact op met uw arts of andere bevoegde deskundigen. Stel het vragen van medisch advies niet uit en negeer medisch advies niet naar aanleiding van wat u heeft gelezen op deze website.

Comments

1 reactie op “Helpt cannabis bij of verergert het IBD (Inflammatoire Darmziekte)?”

  1. Hey Tasha, interesting article. I have been (and still am) struggeling with ibs for more than 19 years, and found the book ‘The clever guts diet’ by dr Mosley very helpfull. I put most of his theory to practice and finally gaines more than 9 kg! Yes, I was way too light in weight.
    Another big thing was to accept emotions, not to put them away (which I’m good at 🙂
    Hope this can help you getting more control over your health. Oh, and yes, I also use cannabis when things get bad.
    All the best! ?

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur en reviewer

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
  • Sanjai_Sinha

    Sanjai Sinha

    Dr. Sanjai Sinha is lid van de academische faculteit van Weill Cornell Medicine in New York. Hij besteedt zijn tijd aan het zien van patiënten, het onderwijzen van co-assistenten en medische studenten en het doen van onderzoek naar gezondheidszorg. Hij houdt van patiënteducatie en evidence-based geneeskunde. Zijn sterke interesse voor medisch onderzoek komt voort uit deze passies.
    Meer over deze reviewer
Scroll naar top