Interview met Gerbrand Korevaar, conservator van de Hash Marihuana & Hemp Musea

Mensen op de tentoonstelling in het Hash Marihuana & Hemp Museum

Gerbrand Korevaar heeft een voorliefde voor kunst en geschiedenis. Wat op jonge leeftijd begon als een hobby werd zijn beroep: hij werkt als conservator, onderzoeker en schrijver. Al zeven jaar is hij de conservator van het Hash Marihuana & Hemp Museum (Amsterdam/Barcelona). Gerbrand was aanwezig op Spannabis, waar we hem troffen voor een interview.

Het Hash Marihuana & Hemp Museum organiseerde zijn eerste pop-uptentoonstelling tijdens Spannabis Madrid 2017, de Spaanse cannabisbeurs die afgelopen oktober werd georganiseerd. In een ruimte van maar liefst 100 vierkante meter konden duizenden bezoekers van de beurs kennis maken met de museumcollectie, die was gepresenteerd onder de titel “The Weed of Wonder”.

Het Hash Marihuana & Hemp Museum beschikt over een unieke collectie van meer dan 12.000 voorwerpen gerelateerd aan de cannabis plant. Het museum laat de geschiedenis en het huidige gebruik van de plant zien – een verhaal dat wordt verteld en getoond op twee locaties in Amsterdam en Barcelona.

Hennep Museum Gallery in Barcelona
Het indrukwekkende museum in Barcelona heeft een reeks bijzondere schilderijen aan zijn muren hangen. (C.C. Hemp Museum Gallery Barcelona)

Hallo Gerbrand! Hartelijk dank voor je tijd voor dit gesprek! Is dit de eerste keer dat het Hash Marihuana & Hemp Museum een tentoonstelling organiseert op een cannabisbeurs?

Het is de eerste keer dat we het zo uitgebreid doen, met behoorlijk wat voorwerpen. En we zijn aanwezig met een team van beide musea, maar delen van de collectie van Ben Dronkers hebben wel al eerder gereisd over de wereld.

Drie jaar geleden heeft het museum een tentoonstelling samengesteld in samenwerking met Matilha Cultural, een cultureel centrum in São Paulo, Brazilië, onder de titel “History of Cannabis, A Forbidden Plant”. Dat was de eerste expositie over cannabis in Latijns-Amerika, die later ook te zien was op een cannabisbeurs in Montevideo in Uruguay.

Dankzij deze beurs kwamen we in contact met “Proderechos”, een activistische organisatie in Uruguay. Uit een samenwerking met hen mondde een tentoonstelling in een cultureel centrum in het centrum van Montevideo. Vandaar reisde onze bruiklenen door naar een laatste locatie, the Museo del Cannabis, een nieuw cannabismuseum in Uruguay, waar ze nu permanent worden tentoongesteld.

Een deel van de collectie heeft dus al door Latijns-Amerika gereisd. De invalshoek daarbij was vergelijkbaar met wat we hier doen op Spannabis. We behandelen een aantal centrale onderwerpen die in het museum aan bod komen: het recreatieve, medicinale, culturele en industriële gebruik van de plant door de eeuwen heen. Daarmee laten we de veelzijdigheid van cannabis zien en het feit dat deze plant al eeuwenlang een geaccepteerd en alledaags onderdeel is van culturen over de hele wereld.

Wat is het doel van jullie aanwezigheid op Spannabis in Madrid dit jaar?

Spannabis heeft ons uitgenodigd om een ruimte in te richten, wat fantastisch is! We werken ook samen met Cannabis Magazine door maandelijks artikelen te schrijven over collectiestukken en bepaalde onderwerpen die met het museum te maken hebben. Er is dus, en met name dankzij mijn geweldige collega’s Ana Rodriguez en Ferenz Jacobs in Barcelona, een zeer goede verstandhouding met de organisatoren.

Wat we hier laten zien is een voorproefje van wat een bezoeker kan verwachten in onze musea in Amsterdam en Barcelona en de verdere activiteiten. We hopen meer naamsbekendheid te genereren, omdat we het gevoel hebben dat de cannabisgemeenschap in Spanje nog niet voldoende op de hoogte is van het bestaan van het museum. Natuurlijk hopen we dat de bezoekers aan de beurs later ook naar Barcelona of Amsterdam komen.

En we willen deze mensen laten zien dat de cannabisplant niet alleen over recreatief roken gaat. De plant heeft allerlei andere toepassingen, industrieel, medicinaal, spiritueel en cultureel. Haar rijke geschiedenis herbergt talloze feiten en verhalen die je erover kunt vertellen. De geschiedenis van de plant is tot in alle hoeken van de wereld te herleiden, en dat willen we delen.

Meer en meer mensen beginnen de mogelijkheden van de plant te onderkennen, kijken voorbij de stereotypes of realiseren zich tenminste dat cannabis al heel lang onder ons is. Toch heerst er nog steeds veel sceptisch of gewoon onwetendheid over de potentie van de plant. Zolang desinformatie de opinie van mensen beïnvloedt, heeft het museum en onze aanwezigheid hier op Spannabis zin.

Hoe ziet de stand eruit? Wat treffen bezoekers aan?

We tonen een soort pop-upversie van het museum. Bezoekers kunnen een deel van de tentoonstelling “The Pope Smokes Dope” zien, er is een gedeelte over rokersgenot, een botanische sectie, een deel over medicinaal gebruik en een wand over industriële hennep. Bij alle onderdelen wordt een selectie objecten tentoongesteld, zoals foto’s, albumhoezen, prenten, pijpen, hennepproducten enz.

De grote stand van Hash Marihuana & Hemp Museum in Spannabis 2017
De grote stand van het Hash Marihuana & Hemp Museum op Spannabis 2017 droeg de titel “The Weed of Wonders”.

Wat kan je vertellen over de lezing die het museum aanbiedt als onderdeel van de World Cannabis Conferences?

We hosten een lezing over koken en cannabis, die voortvloeit uit de tentoonstelling “Cannabis Cuisine”. Ana Rodriguez, de manager van het museum in Barcelona, geeft een algemene historische inleiding over de rol van cannabis als voedingsbron en als ingrediënt voor recepten in allerlei landen en tijden. Daarna vertelt chef-kok Xavi Petit, die privédiners organiseert en kookt op Ibiza, waaruit tegenwoordig een creatief cannabismenu bestaat en hoe je cannabis en hennep kunt toevoegen aan je keuken.

Laten we het hebben over jouw rol en ervaring als conservator en manager van de musea in Barcelona en Amsterdam. Wanneer begon je in de kunstwereld te werken?

Ik kom dus niet uit de cannabiswereld, maar heb een museumachtergrond. Ik heb kunstgeschiedenis in Amsterdam gestudeerd en me gespecialiseerd in zeventiende-eeuwse Nederlandse kunst. Mijn werkende bestaan begon met een baan als assistent-conservator in De Lakenhal in Leiden. Ik was betrokken bij het maken van drie tentoonstellingen ter ere van de vierhonderdste geboortedag van Rembrandt. Dat was mijn eerste ervaring in de museumwereld en dat beviel zeer goed.

Daarna werkte ik voor diverse andere culturele instellingen, bijvoorbeeld als wetenschappelijk onderzoeker in het Rijksmuseum in Amsterdam en als pr-medewerker bij De Appel, een centrum voor hedendaagse kunst in Amsterdam. Mijn liefde voor schrijven kon ik kwijt bij freelance opdrachten voor kunsttijdschriften of educatieve teksten voor tentoonstellingen. Ik heb dus kennisgemaakt met veel uiteenlopende aspecten van het museumwerk.

Ik ben bij het Hashmuseum terechtgekomen via bekenden bij Sensi Seeds. Het museum werkt met een database met documentatie over alle objecten in de collectie. Die kende ik goed en ik ben aangesteld om de database verder te professionaliseren, waarbij ik overigens veel profijt had van eerder werk van Shiva, de dochter van Ben Dronkers. Daarna stond in 2012 een herinrichting van het museum in Amsterdam op het programma, gevolgd door het openen van het museum in Barcelona. Zo ging ik van het ene project naar het andere en nu werk ik hier alweer zeven enerverende jaren.

Mensen die de Stand of Hash Marihuana & Hennp Museum in Spannabis bezoeken

Er bestaat verwarring over de exacte betekenis van de termen conservator en curator. Wat is het verschil?

In het Nederlands gebruiken we de term conservator. Een conservator is de beheerder van een collectie en verantwoordelijk voor de objecten, dat ze met zorg worden bewaard en tentoongesteld. Het dagelijks werk bestaat uit het zorgen voor het ‘welzijn’ van de collectie, maar ook uit onderzoek en presentatie, educatie en het ontwikkelen van exposities. Als conservator moet je dus inhoudelijk op de hoogte zijn van je collectiegebied.

Het Engelse woord conservator slaat op iemand die kunstwerken restaureert, dus fysiek werkt aan objecten. De Engelse term ‘curator’ wordt in de hedendaagse kunst veel gebruikt voor iemand die exposities maakt en het is ook het Engelse woord voor het Nederlandse ‘conservator’, dat vaak in Angelsaksische en Amerikaanse musea wordt gebruikt.

Verwerft een conservator ook nieuwe voorwerpen voor het museum? Zo ja, hoe vind je die?

Jazeker, maar dat doe ik niet alleen. Ben Dronkers, de eigenaar van de collectie en bron van inspiratie voor het museum, is nog steeds betrokken bij het verwerven van nieuwe voorwerpen. Soms kom ik iets tegen waarvan ik denk dat het interessant is, soms stellen Alan Dronkers of Ravi Spaarenberg (CEO Sensi Seeds) dingen voor. We kopen tegenwoordig niet zo veel meer, maar we concentreren ons meer op speciale dingen. Soms nemen mensen contact met ons op om ons voorwerpen te schenken.

Zo kreeg het museum twee jaar geleden bijvoorbeeld  van een Nederlandse meneer een luciferdoosje met een tekening erop. Het was gebruikt als hele kleine ‘stashbox’ door een dealer die in de jaren 70 marihuana verkocht in Amsterdam. Dat was dus nog voordat midden jaren 70 het gedoogbeleid begon. Zijn activiteiten hebben er mede toe geleid dat de Nederlandse overheid op zoek ging naar een andere benadering van legalisatie en softdrugs.

Dit kleine luciferdoosje herbergt dus een verhaal over de beginjaren van het gedoogbeleid in Nederland. En dat vind ik boeiend, dat je in musea als het onze authentieke en soms heel alledaagse objecten hebt die verhalen vertellen, in dit geval over de cannabisplant.

Twee posters van het Hash-Marihuana & Hemp Museum en de tentoonstelling "Cannabis Cuisine"
Na Barcelona, verhuisde de tijdelijke expositie “Cannabis Cuisine” op 1 december 2017 naar Amsterdam. (C.C. Michael & Sherry Martin)

Kun je iets meer vertellen over jullie actuele en toekomstige tentoonstellingen?

Cannabis Cuisine gaat over koken met cannabis en hennepzaad als superfood, wat tegenwoordig mondiaal in de cannabiscultuur een hot item is.

Een nieuwe tentoonstelling in 2018 wordt ‘Hennep in Japan‘, waar de plant een zeer lange en fascinerende geschiedenis kent. Zo werd bijvoorbeeld industriële hennep gebruikt voor de kleding van de samoerai en was (en is) het een spiritueel hulpmiddel in het shintoïsme. Ben Dronkers is heel geïnteresseerd in dit onderwerp en hij heeft een interessante aankoop gedaan van een Japanse kunstenaar die maskers maakt. Hij maakt ze met henneptextiel die hij verhard met “Japans lakwerk”, speciale hars die afkomstig is uit een specifieke boom en traditioneel wordt gebruikt om voorwerpen een hard, glanzend oppervlak te geven. Dit is in China en Japan een zeer oude traditie. Deze kunstenaar blaast die traditie nieuw leven in. Onze expositie zal context geven aan deze opmerkelijke nieuwe aankoop, en daarbij ook ingaan op het bredere verhaal over cannabis in Azië.

Hoe heb je het werken bij het museum tot dusver ervaren?

Het werken met Ben, Ravi, Alan en Shiva, met de hele familie Dronkers aan de musea in Amsterdam en Barcelona is heel enerverend geweest. Hun hartstocht voor cannabis en de bijbehorende cultuur werkte aanstekelijk. Dankzij hun kennis waren mijn eerste jaren ook een snelle leerschool op het gebied van cannabiscultuur in de breedste zin.

Een maand na het heropenen van het museum in Amsterdam volgde de opening in Barcelona, omdat in mei 2012 Richard Branson namens de Global Commission on Drug Policy de Cannabis Culture Award in ontvangst kwam nemen. Het realiseren van twee grote inrichtingsprojecten in een hele korte periode was een uitdaging en een unieke ervaring.

Het fantastische aan deze baan (en überhaupt aan werken als conservator) is dat je er veel creativiteit in kwijt kan. Bijzonder aan dit specifieke museum is dat het privébezit is. In de museumwereld is er altijd gebrek aan geld en overheidssubsidie betekent niet dat je leven als museumprofessional makkelijk is. Er zijn altijd een grenzen aan de financiering. Wij hebben het geluk dat er achter het museum een sterk bedrijf staat, Sensi Seeds. Dat maakt het voor ons mogelijk om bijvoorbeeld hier op de Spannabis aanwezig te zijn.

Gerestaureerde Palau Mornau in Barcelona die Hennp Museum Gallery werd
De restauratie van het prachtige Palau Mornau, de thuisbasis van het museum in Barcelona, nam meer dan tien jaar in beslag. (C.C. Hemp Museum Gallery Barcelona)

Wat voor soort bezoekers krijgen jullie? Zijn het voornamelijk cannabisfans of allerlei soorten mensen?

In Amsterdam hebben we 100.000 bezoekers per jaar en dat zijn allerlei soorten mensen, van jong tot oud. Natuurlijk komen er cannabisfans, maar ook vaak toevallige passanten.

Uit ons publieksonderzoek blijkt dat de gemiddelde bezoeker tussen de 18 en 35 jaar oud is en Amsterdam bezoekt als toerist. Het zou mooi zijn om meer Nederlandse bezoekers te krijgen en ik hoop dat de tijdelijke tentoonstellingen hier wat aan zullen bijdragen. In Barcelona is het type bezoekers verwant, maar daar krijgen we grappig genoeg ook meer oudere mensen die geïnteresseerd zijn in de industriële hennepcultuur.

Waarin verschilt het werken voor een museum dat gewijd is aan cannabis van het werken voor andere soorten musea?

Wanneer collega’s van andere musea mij over mijn werk vragen, moet ik vaak toch even uitleggen dat ik niet de hele dag op kantoor wiet zit te roken. Mijn dagelijks werk is vergelijkbaar met dat voor het andere museum waar ik werk.

Wat ik leuk vind aan dit specifieke museum is dat het een activistisch museum is, we streven naar begrip voor en maatschappelijke acceptatie van de plant. Het museum wil de algemene mening over cannabis aanscherpen door informatie over de plant te delen en mensen bewust te maken van de vele gebruiksmogelijkheden. We willen het beeld dat mensen hebben van de plant verruimen, of ten minste zorgen dat ze goed geïnformeerd zijn over bijvoorbeeld de wettelijke aspecten.

Ik ben misschien wat ouderwets, maar ik denk dat educatie hierbij heel belangrijk is. Het bezoek aan het museum moet natuurlijk ‘leuk’ zijn, maar daarbij moet dat uurtje in ons museum zeker ook een educatieve ervaring zijn, meer dan een willekeurige vrijetijdsbesteding.  ‘Tot lering en vermaak’ zeiden ze lang geleden. Musea (en kunstenaars) interpreteren de wereld om ons heen. Ze scheppen orde en bevragen en duiden de werkelijkheid. Museummedewerkers zoals ik zijn hier direct of indirect dagelijks mee bezig, om mensen handvaten te geven de wereld te doen ontdekken en begrijpen, en dat is bij alle musea zo.

Als je zou moeten kiezen, wat zijn dan je favoriete werken uit de collectie?

In Barcelona hangt een schilderij van de Zuid-Nederlandse schilder David Teniers de Jongere, die zich specialiseerde in het schilderen van alledaagse taferelen in de zeventiende eeuw.

Je ziet mensen in een kroeg kaartspelen en drinken, maar ook een mengsel van hennep en tabak roken. Het is een mooi voorbeeld van de rookcultuur in die tijd. Dit onderwerp is interessant voor het museum, maar het is ook artistiek gezien een topstuk. Het is zeer goed geschilderd, heeft prachtige lichtdetails, levendige kleuren en een zeer treffende karakterisering van de mensen. Het is, ook vanwege het aanzienlijke formaat, een heel speciaal schilderij.

Ik hou ook veel van een poster van Martin Sharp, een Australische grafisch ontwerper die albumcovers voor Bob Dylan en Cream ontwierp. De poster uit 1967 is een aankondiging van een cannabislegaliseringsbijeenkomst in Hyde Park in London. Hij is getiteld “The putting together of the heads” en er zijn allerlei afbeeldingen van Zuid-Amerikaanse indianen op te zien, die zijn overgenomen uit negentiende-eeuwse etnografische tijdschriften.

De bijzondere vormgeving weerspiegelt de psychedelische esthetiek van de cannabissubcultuur uit die tijd. Het blijkt dat de poster nooit te zien is geweest in de straten van Londen omdat degene die ze moest ophangen ze allemaal heeft verkocht. Ik ben blij dat we een exemplaar in het museum hebben!

Een showcase met de oude medicinale cannabiskruiken en flessen
De oude potten en flessen voor medicinale cannabis maken deel uit van de medicinale-afdeling van het museum, die uit meer dan 300 voorwerpen bestaat. (C.C. Jonathan Hartford)

Onze hele collectie oude medicinale cannabisflessen is ook fantastisch, uniek in de hele wereld. Het is fascinerend je te realiseren dat de grote farmaceutische bedrijven, zoals Parke-Davis & Co. en Eli Lilly, in de negentiende eeuw medicinale cannabis verkochten.

Wat zijn je toekomstplannen voor het museum en welke projecten kunnen we verwachten?

Hash Marihuana & Hemp Museum Ingang in Amsterdam
De Nederlandse vestiging van het Hash Marihuana & Hemp Museum, het oudste en belangrijkste museum ter wereld dat is gewijd aan cannabis. (C.C. richie rocket)

Behalve de tentoonstelling waarover ik het eerder had, dit jaar in Amsterdam, zijn we de Hemp Gallery opnieuw aan het inrichten. Dat is een broodnodige verbetering omdat er zo veel te vertellen valt over industriële hennep, en dat beter tot zijn recht kan komen.

Dit jaar verschijnt er ook een nieuw rijk geïllustreerd museumboek, met, aan de hand van de museumcollectie, een boeiend verhaal over de geschiedenis van de plant en de relatie tussen mensen en cannabis door de eeuwen heen.

Nadat dit aangename en onderhoudende interview, gaf Gerbrand me nog een privérondleiding door de stand van het Hash Marihuana & Hemp Museum op Spannabis. Wie kan je beter rondleiden door deze unieke en educatieve tentoonstelling dan de conservator en manager van het museum zelf? Meer kun je niet vragen.

Comments

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Auteur

  • Profile-image

    Sensi Seeds

    De redactie van Sensi Seeds bestaat uit botanici, medische en juridische experts, plus gerenommeerde activisten zoals Dr. Lester Grinspoon, Micha Knodt, Robert Connell Clarke, Maurice Veldman, Sebastian Marincolo, James Burton en Seshata.
    Meer over deze auteur
Scroll naar top