Cannabis in Zambia – wetgeving, gebruik en geschiedenis

Cannabiswetgeving in Zambia

Mag je cannabis bezitten en gebruiken in Zambia?

Het is illegaal om cannabis te bezitten en te gebruiken in Zambia. Ook voor kleine hoeveelheden zijn de straffen zwaar. De Narcotic Drugs and Psychotropic Substances Act stelt dat iedereen die “een verdovend middel of psychotrope stof in bezit of voorhanden heeft (…) veroordeeld kan worden tot een gevangenisstraf van maximaal 15 jaar.”

En wat betreft gebruik: Als men wordt betrapt op het “snuiven, kauwen, drinken of op andere wijze innemen van drugs of middelen”, kan hij of zij een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar krijgen.

De Dangerous Drugs Act voegt hieraan toe dat mensen die toestemming geven om hun gebouwen te gebruiken “voor het roken van cannabis”, eveneens een criminele daad begaan. Daarnaast is het bezit van instrumenten of apparatuur voor de consumptie van cannabis (zoals een bong) al net zo goed een strafbaar feit. Betrapte overtreders kunnen worden veroordeeld tot maximaal 10 jaar gevangenisstraf.

Hoewel de regering overwegend anti-cannabis is, hebben enkele prominente politieke figuren zich uitgesproken over de voordelen van legalisering. Een opmerkelijk voorbeeld is Peter Sinkamba, die in 2014 presidentskandidaat was (als vertegenwoordiger van de Green Party).

Hij benadrukte de ecologische en economische voordelen van het legaliseren van de drug, en merkte op dat “het massaal in het hele land wordt geteeld [voor de zwarte markt] (…) Dus wij zeggen: laten we de praktijk erkennen en het legaliseren.”

Mag je cannabis verkopen in Zambia?

Het verkopen of leveren van cannabis wordt in Zambia als ernstig misdrijf gezien. De Zambiaanse wet bepaalt dat iedereen die betrapt wordt op handel in een psychotrope stof, tot 25 jaar gevangenisstraf kan worden veroordeeld. Voor het importeren of exporteren van cannabis bedraagt de maximumstraf 20 jaar.

Dit zijn strenge straffen, maar desondanks zijn er drugshandelaren actief in Zambia. In 2019 werden bijvoorbeeld twee mensen gearresteerd voor het verhandelen van meer dan een ton aan cannabis in het Lumezi-district.

Mag je cannabis telen in Zambia?

Cannabisteelt is een misdrijf in Zambia, tenzij de teler een specifieke vergunning heeft van de juiste autoriteiten. Als iemand betrapt wordt op het kweken van cannabis, krijgt hij of zij een boete van “minimaal vijfhonderd strafpunten” of een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar.

Ondanks de strenge straffen komt cannabisteelt veel voor. Zambia is een arm land en cannabis biedt een veel hogere marktprijs dan andere gewassen zoals sorghum of rijst. De politie heeft onvoldoende middelen, waardoor boeren relatief makkelijk illegale cannabis kunnen verhandelen zonder gepakt te worden. Er vinden wel arrestaties plaats, maar de pakkans is laag.

Is CBD legaal in Zambia?

Zambia heeft geen officiële wetgeving over de juridische status van CBD. Omdat het niet specifiek wordt onderscheiden van cannabis, is het illegaal om CBD in het land te gebruiken, kopen of verkopen, zelfs als het voor medicinale doeleinden wordt gebruikt.

Mogen cannabiszaden naar Zambia verstuurd worden?

Cannabiszaden worden beschouwd als onderdeel van de cannabisplant en zijn daarom illegaal in Zambia. Ze mogen niet worden gebruikt om planten te kweken en mogen niet naar het land worden verzonden.

Medicinale cannabis in Zambia

In 1993 heeft de Zambiaanse regering de teelt van cannabis voor medicinale doeleinden gelegaliseerd. Maar tot op heden hebben de autoriteiten nog geen enkele teeltlicentie afgegeven – wat betekent dat het potentieel van deze industrie nog geheel niet wordt benut.

De toekomst van de medicinale cannabisindustrie in Zambia is onzeker. In een toespraak in 2018 verklaarde de minister van Volksgezondheid, dr. Chitalu Chilufya, dat de regering niet van plan is om vergunningen af te gaan geven. En een jaar eerder beweerde minister Kampyongo dat het legaliseren van medicinale cannabis het recreatieve gebruik ervan alleen maar zou vergroten.

Dit maakt het, in combinatie met de voortdurende stigmatisering van cannabisgebruik, onwaarschijnlijk dat de inwoners van Zambia binnenkort toegang hebben tot medicinale cannabisproducten.

Er zijn echter ook tekenen die dit tegenspreken. Chilufya heeft namelijk een team samengesteld om onderzoek te doen in andere landen die medicinale cannabis produceren. Dit team moet zijn bevindingen nog publiceren, maar als de ervaringen positief zijn, kan dit de weg effenen voor de teelt van medicinale cannabis in Zambia.

Om de verwarring nog groter te maken, heeft Chilufya eerder een lijst met aandoeningen opgesteld die met cannabis behandelbaar zijn, waaronder:

• Chronische pijn
• Misselijkheid en braken (bijv. als gevolg van chemotherapie)
• Verlies van eetlust door bepaalde aandoeningen
• Epilepsie
• Glaucoom
• MS

Hoewel sommige politici in Zambia zich negatief uitlaten over het legaliseren van cannabis voor medicinaal gebruik, noemen andere prominenten juist de voordelen ervan. Dr. Aaron Mujajati, president van de Zambia Medical Association, zei bijvoorbeeld in 2017: “Medicinale cannabis werkt! Ik ben geen econoom en kan daarom niets zeggen over de economische voordelen. De risico’s zijn echter beheersbaar; dus legaliseer medicinale cannabis.”

Evenzo zei Bwalya Nondo, een woordvoerder van de National Restoration Party, dat de legalisatie van medicinale cannabis allang geregeld had moeten zijn.

Een vergunning aanvragen voor de teelt van medicinale cannabis

Wanneer een bedrijf in Zambia een teeltvergunning voor cannabis wil verkrijgen, moet het een aanvraag indienen bij ZAMRA (de autoriteit die toezicht houdt op dit proces). Zo’n licentie kost geld, hoewel er geen vast bedrag voor bestaat. In plaats daarvan bepaalt de minister hoeveel een vergunning moet kosten, en kan hij de vergunning op elk moment ook weer intrekken, wijzigen of opschorten.

Industriële hennep in Zambia

Het is illegaal om hennep te kweken in Zambia, omdat er geen verschil wordt gemaakt tussen deze plant en cannabis. In 2018 publiceerde de Lusaka Times echter een artikel over de Amerikaanse ‘Farm Bill’ (die hennepteelt op federaal niveau legaliseerde) waarin het winstpotentieel van het gewas werd benadrukt.

Aangezien Zambia een arm land is, kan hennep als legaal gewas de economie enorm helpen en boeren een legaal alternatief bieden voor het kweken van cannabis. De regering geeft echter geen enkele indicatie dat de hennepwetgeving binnenkort zal veranderen.

Goed om te weten

Als je naar Zambia afreist of er woont, is het handig om het volgende te weten:

• Volgens het World Drug Report 2014 kent Zambia het op twee na grootste aantal cannabisrokers ter wereld. De cijfers suggereren dat ongeveer 18,3% van de inwoners van het land cannabis gebruikt. Alleen IJsland en Nigeria overtreffen deze cijfers.
• De cannabiswetgeving is opvallend streng in Zambia. Als iemand er met meer dan 0,5 gram wordt betrapt, kan de overtreder een gevangenisstraf krijgen. Reizigers moeten er rekening mee houden dat difenhydramine eveneens illegaal is. Dit is de werkzame stof in Benadryl, een hoestsiroop!
• De meeste cannabistelers in Zambia werken kleinschalig. Het aantal commerciële telers is de afgelopen jaren echter wel toegenomen. Hotspots voor de cannabisteelt zijn Chiundaponde en Muwele (in het noorden van het land) en Lubunga en Kamwendo (in het noordwesten).

Gerelateerd artikel

Cultureel,

Hoe gebruik je een bong

Mark Smith
06 dec 2023

Geschiedenis van cannabis

De cannabisplant is geen inheemse soort voor Afrika, en het is ook niet precies bekend wanneer hij zich in het continent heeft gevestigd. Experts denken dat Arabische handelaren de plant wellicht enkele eeuwen geleden hebben meegenomen, hoewel anderen suggereren dat het handelaren uit Azië waren.

Het vroegste bewijs van cannabisgebruik in Afrika werd ontdekt in Ethiopië. Archeologen vonden twee bolvormige rookpijpen die sporen van de plant bevatten afkomstig uit de veertiende eeuw. Waarschijnlijke heeft cannabis zich vervolgens naar andere delen van het continent verspreid (zoals Zambia) via nomadische Bantoestammen.

Ongeacht wanneer cannabis nu precies in Afrika arriveerde, één ding is zeker: de plant floreert in het warme klimaat. De grote ontdekkingsreiziger David Livingstone merkte ooit eens op dat “dit verderfelijke onkruid op grote schaal wordt gebruikt door alle inlandse stammen”, en daar valt Zambia ook onder.

Vanuit landen als Zambia werd cannabis via de slavenhandel meegenomen naar Brazilië. Cannabis verspreidde zich van daaruit naar de westkust van het continent, en ook de slavenhandel naar Zuid-Amerika voerde cannabis met zich mee; het werd vaak meegesmokkeld in lappenpoppen.

Cannabis is nog altijd een belangrijk gewas voor de bevolking van Zambia en tot op de dag van vandaag is het de meest gebruikte drug. De regionaal populaire sativa-landrassen lijken qua uiterlijk en hun effect op de beroemde sativasoort uit Malawi.

Opvattingen over cannabis

De houding in Zambia ten opzichte van cannabis is ingewikkeld. Een aanzienlijk deel van de bevolking gebruikt het, en het gebruik neemt bovendien toe onder jongeren; zowel op het platteland als in stedelijke gebieden. Het middel is dus in het hele land populair.

Er kleeft desondanks een stigma aan cannabisgebruik. Het wordt beschouwd als een ‘instaproute’ naar gevaarlijkere drugs en mensen geloven bovendien dat het psychische aandoeningen veroorzaakt, wat door de jaren heen keer op keer door onderzoek is weerlegd.

Gerelateerd artikel

Gezondheid,

Het effect van cannabis op de stofwisseling en potentie voor gewichtsverlies

Sensi Seeds
13 jun 2023

Wordt cannabis in de toekomst gelegaliseerd?

Momenteel is het moeilijk te zeggen of Zambia zijn cannabiswetgeving zal wijzigen. Er zijn aanwijzingen dat de regering onderzoekt wat er mogelijk is met betrekking tot medicinale cannabis. Daarnaast zou het legaliseren van de industriële hennepteelt zeker een waardevolle bron van inkomsten zijn voor de kwakkelende economie van Zambia.

Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat recreatief gebruik binnenkort gelegaliseerd zal worden. Onder invloed van andere Afrikaanse landen die cannabisgebruik decriminaliseren (zoals Zuid-Afrika), zal wellicht ook de Zambiaanse regering dit in de toekomst overwegen.